Ludzie kochają historie. Łatwiej nam zapamiętać wydarzenia, które są składowymi opowieści. Jednak kluczowe rozdziały naszego życia często są od siebie oddalone o wiele lat. Mimo to, kiedy o nich opowiadamy, łączymy je w spójną całość. Zespół naukowców z Center for Neuroscience na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis postanowił odnaleźć obszar mózgu, który umożliwia nam integrację wspomnień. Wyniki ich poszukiwań zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie ‘Current Biology’.
Aby odkryć mechanizm, który pozwala nam sprawnie łączyć ze sobą nawet odległe wątki, naukowcy przeprowadzili badanie neuroobrazowania mózgu. Zaprosili do uczestnictwa w nim 36 studentów Uniwersytetu Kalifornijskiego. Każdy uczestnik został poddany dwóm procedurom obrazowania mózgu przy pomocy funkcjonalnego rezonansu magnetycznego. W pierwszej sesji badani dwukrotnie słuchali czterech krótkich opowiadań, a w drugiej mieli za zadanie przypomnieć je sobie. Naukowcy stworzyli te historie specjalnie na potrzeby badania tak, by zawierały zarówno wydarzenia, które można powiązać w spójną narrację, jak i zupełnie niezwiązane ze sobą wątki.
Następnie naukowcy zbadali wzorce aktywności mózgu w trakcie słuchania i przypominania sobie historii. Szczególną uwagą poświęcili obszarowi hipokampa, który jest powszechnie uznawany za neuronalny ośrodek pamięci. Najpierw wyodrębnili wzorce jego aktywności podczas słuchania historii i porównali je ze sobą. Wyniki ujawniły, że przetwarzania spójnych wątków, nawet mocno od siebie oddalonych w czasie, wzbudzało zbliżone wzorce aktywności. Innymi słowy, zbieżna aktywność hipokampa odzwierciedlała to, że wydarzenia łączyły się w sensowną całość. Zaś gdy wydarzenia były ze sobą niezwiązane, neurony tego obszaru generowały odrębne wzorce aktywności.
Następnie naukowcy sprawdzili skuteczność zapamiętywania historii na poziomie behawioralnym i neuronalnym. Wyniki tej procedury wykazały, że badani lepiej przypominali sobie wątki należące do spójnej narracji. Co ciekawe, obszar hipokampa wspierał ten proces poprzez przywrócenie wzorca aktywności zarejestrowanego dzień wcześniej, w trakcie słuchania historii. Ponadto im większe było podobieństwo wzorca aktywności w obu dniach, tym lepiej badani przypominali sobie szczegóły opowieści. Te rezultaty pokazują, że jedną z kluczowych funkcji hipokampa jest integrowanie odrębnych wydarzeń w spójną strukturę.
“Wyniki naszego badania pokazały, że aktywność hipokampa odzwierciedla stopień połączenia pomiędzy wydarzeniami. Spójne wspomnienia splatają się ze sobą. Zapamiętując kolejne zdarzenie, umieszczamy w nim fragment poprzedzającego je wspomnienia. W ten sposób mózg tworzy spójną narrację” – wyjaśnia Brendan Cohn-Sheehy, autor badania.
Wiele obszarów mózgu bierze udział w procesie tworzenia wspomnień. Jednakże wyniki tego badania pokazują, że to hipokamp zbiera wspomnienia rozrzucone w czasie i tworzy z nich spójną historię. W pewnym sensie stanowią one zalążek nowej ery w badaniu pamięci. Dotychczas badacze z dziedziny neuronauki zajmowali się bowiem studiowaniem neuronalnych aspektów podstawowych procesów pamięciowych. Psycholodzy natomiast podejmowali próby opisania działania pamięci w kontekście codziennych, życiowych wyzwań. To badanie łączy ze sobą oba te podejścia. W przyszłości jego wyniki pomogą opracować nowe testy kliniczne, służące diagnostyce deficytów pamięciowych, które są głównym objawem starzenia się i demencji. Pomogą także oszacować zaburzenia pamięci wynikające z chorób neurodegeneracyjnych oraz mechanicznych uszkodzeń mózgu.
