W większości regionów świata mamy do czynienia ze zjawiskiem starzenia się społeczeństwa. Oznacza to, że w populacji ogólnej zwiększa się odsetek osób starszych. W rezultacie wzrasta częstość występowania schorzeń charakterystycznych dla wieku podeszłego, w tym zaburzeń funkcji poznawczych. Dlatego tak istotne jest, by jak najlepiej je poznać, a także opracować metody ich leczenia i zapobiegania im.
Na przestrzeni ostatnich lat ukazało się wiele badań naukowych potwierdzających związek między składem mikrobioty jelitowej, a zdolnościami poznawczymi. Rodzaj oraz ilość gatunków bakterii wchodzących w skład mikrobioty jelitowej zależy w dużej mierze od stosowanej diety, a przede wszystkim od błonnika, który pełni funkcję prebiotyczną. Prebiotyk to składnik zawarty w pożywieniu lub suplemencie diety, który selektywnie stymuluje wzrost i aktywność bakterii mających korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Skuteczność suplementu błonnika posiadającego właściwości prebiotyczne, sprawdzili w swoim badaniu naukowcy z TwinsUK, największego w Wielkiej Brytanii rejestru dorosłych bliźniąt.
W badaniu wzięło udział 36 par bliźniąt (72 osoby) w wieku powyżej 60 lat. Zastosowana metoda badania polegała na technice podwójnie ślepej próby, co oznacza, że ani zespół badawczy, ani uczestnicy nie wiedzieli czy poszczególna osoba dostaje placebo czy też suplement błonnika w dawce 7,5 g/dobę (fruktooligosacharydy (FOS) wraz z inuliną). Oprócz tego wszyscy uczestnicy badania wykonywali ćwiczenia oporowe i spożywali odżywkę białkową, co miało na celu poprawę funkcji mięśni.
Naukowcy monitorowali uczestników zdalnie za pomocą wideorozmów, kwestionariuszy online oraz testów poznawczych. Zaobserwowali, że suplement błonnika doprowadził do znaczących zmian w składzie ich mikrobioty jelitowej, w szczególności do wzrostu liczby pożytecznych bakterii takich jak Bifidobacterium. Co najmniej kilka prac naukowych potwierdziło, że bakterie z tego rodzaju wykazują korzystny wpływ na funkcje poznawcze. Grupa otrzymująca suplement błonnika wypadła także lepiej w testach pamięci związanych z wczesnymi objawami choroby Alzheimera.
„Jesteśmy podekscytowani widząc te zmiany w ciągu zaledwie 12 tygodni. Stwarza to ogromną obietnicę poprawy zdrowia mózgu i pamięci u naszej starzejącej się populacji. Odkrycie sekretów osi jelita-mózg może przyczynić się do wprowadzenia nowych rozwiązań, które umożliwią długie życie w dobrej kondycji zdrowotnej” – stwierdziła doktor Mary Ni Lochlainn, główna autorka niniejszego badania.
Ogromną zaletą stosowania błonnika w kontekście poprawienia funkcji poznawczych jest łatwość jego dostarczania organizmowi oraz niska cena tego składnika. Po pierwsze, warto wybierać odpowiednie produkty spożywcze, które zawierają dużo błonnika pokarmowego, a są to: produkty pełnoziarniste np. kasza gryczana, kasza pęczak, makarony pełnoziarniste, płatki owsiane zwykłe, pieczywo i mąki razowe, pieczywo typu graham, ryż brązowy, a także warzywa i owoce. Po drugie, można także suplementować błonnik. W Polsce bardzo popularny jest błonnik witalny, który jest mieszanką nasion babki płesznik (Plantago psyllium) i łuski babki jajowatej (Plantago ovata). W opisywanym powyżej badaniu używane były z kolei fruktooligosacharydy oraz inulina, które również dostępne są na rynku.
Jedna z autorek badania, profesor Claire Steves, odniosła się właśnie do łatwej dostępności i niskiej cenny błonnika: “Te włókna roślinne (FOS i inulina), które są tanie i dostępne bez recepty, mogą przynieść korzyści szerokiemu gronu ludzi w trudnych obecnie pod względem finansowym czasach. Te rodzaje błonnika są także bezpieczne i akceptowalne. Naszym kolejnym zadaniem jest sprawdzenie, czy te efekty (poprawa funkcji kognitywnych) utrzymują się przez dłuższy czas i w większych grupach ludzi”
Warto nadmienić, iż badanie to obejmowało osoby powyżej sześćdziesiątego roku życia. Nie jest pewne, czy u młodszych ludzi wystąpią podobne efekty. Przyszłe prace naukowe w tym obszarze powinny obejmować także osoby w wieku średnim oraz większą reprezentację mężczyzn, gdyż w niniejszym badaniu zdecydowaną większość stanowiły kobiety (78%).