Pamięć - Strona 3 z 6 - NeuroExpert - Encyklopedia Neurofizjologii

Kava kava | Pieprz mestycynowy

Pieprz mestycynowy to roślina z rodziny pieprzowatych (Piperaceae). Pochodzi z wysp zachodniego i południowego Pacyfiku. Od wieków znana była na Hawajach, Samoa Vanuatu, Melanezji, Fidżi oraz w niektórych częściach Mikronezji i w kontynentalnej Australii. W języku markiskim i tonga jej nazwa – kava – oznacza “gorzki”, “kwaśny” lub “cierpki w smaku”. Do uprawy tego krzewu niezbędna jest dobrze przepuszczalna, luźna gleba, umożliwiająca stały dopływ powietrza do korzeni. Naturalnie kava kava rośnie w miejscach, gdzie panuje wysoka temperatura (od 21 do 35 stopni C), opady wynoszą ponad 2000 mm rocznie, a wilgotność względna to 70-100%…

Klitoria | Clitoria ternatea L.

Klitoria ternateńska posiada dobrze udokumentowane działanie neurofarmakologiczne. Zwiększa aktywność acetylocholiny, wspomaga zdolności poznawcze, działa przeciwstresowo i wspomaga dobry nastrój. Ponadto ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne. Wśród jej najważniejszych związków aktywnych znajdują się alkaloidy, laktony, glikozydy i flawonoidy.

Kobalamina | Witamina B12

Nazwa witaminy B12 to ogólne pojęcie, pod którym kryją się cztery związki z grupy kobalamin: cyjano-, hydroksyl-, metylo- i dezoksyadenozylokobalamina (zawierające odpowiednio ugrupowanie -CN, -OH, -CH3 oraz jednostkę 5’-deoksyadenozylową jako podstawnik kobaltu). Rola tej witaminy w organizmie jest ogromna. Przede wszystkim jest to bardzo ważny koenzym w reakcjach metylacji. Ma to zasadnicze znaczenie w przemianie białek, węglowodanów oraz tłuszczów. Ponadto odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, w tym wzmacnianie osłonki mielinowej oraz za powstawanie neuroprzekaźników. Uczestniczy także w procesie produkcji czerwonych krwinek w szpiku kostnym (erytropoeza) oraz bierze udział w syntezie DNA i RNA w erytroblastach…

Koenzym Q10 | CoQ10

Koenzym Q10 to substancja naturalnie występująca w organizmach żywych, w tym także w organizmie człowieka. Jego główną funkcją jest udział w mitochondrialnym transporcie elektronów wzdłuż łańcucha oddechowego. Ponadto jest to bardzo silny antyoksydant rozpuszczalny w tłuszczach, który neutralizuje wolne rodniki, przeciwdziała utlenianiu białek i lipidów, a także uszkodzeniom DNA. Rola koenzymu polega również na regeneracji oraz wzmacnianiu działania innego bardzo silnego związku o właściwościach przeciwutleniających, którym jest α-tokoferol. Gdy w organizmie utrzymywana jest odpowiednia homeostaza, w każdej jego komórce syntetyzowany jest koenzym Q10 w takiej ilości, aby wypełniać swoją rolę fizjologiczną…

Kora sosnowa | Pinus sp.

Ekstrakt pozyskiwany jest z kory różnych gatunków sosny, należących do rodziny drzew sosnowatych (Pinaceae). Spotkać je można głównie na obszarach chłodnych i umiarkowanych półkuli północnej. Niektóre gatunki występują również w tropikach. O przydatności tej rodziny drzew do produkcji ekstraktu prozdrowotnego decyduje znormalizowana zawartości proantocyjanidyn (ok. 70%), czyli związków flawonoidowych. Odkrycia proantocyjanidyn dokonał dr Jack Arthur Masquelier przy przeglądaniu dzienników z wyprawy Jacquesa Cartiera. Podróżnik ten i jego załoga zostali uwięzieni na 5 miesięcy w lodach rzeki Saint Laurent w 1541 roku. Zaskoczyło ich przedwczesne pojawienie się srogiej zimy, której skutki uniemożliwiły im dalszą podróż statkiem…

Krzyżownica | Polygala tenuifolia

Krzyżownica cienkolistna to roślina pochodząca z terenów Azji. Występuje w Mongolii, Chinach i Rosji. Uprawia się ją także w Indiach i Korei, a także, choć w mniejszych ilościach, w Kanadzie i w Brazylii. Jej korzeń, zwany Yuan Zhi, od tysięcy lat wykorzystywany jest w tradycyjnej medycynie chińskiej jako wsparcie zdolności poznawczych, szczególnie w przypadku demencji, a także jako środek zapobiegający przedwczesnemu starzeniu się. W Indiach uważano ją za lek na hipoglikemię, ale również stosowano do zwalczania nowotworów. Ceniono również działanie tej rośliny redukujące napięcie nerwowe i ułatwiające zasypianie…

Kurkuma | Curcuma longa

Curcuma longa, powszechnie znana także pod nazwą ostryż długi, jest rośliną wieloletnią należącą do rodziny strelicjowatych (Strelitziaceae) z rzędu imbirowców (Zingiberidae). Jest to tropikalna bylina dorastającą do 1,5 metra, posiadająca bulwiaste kłącza główne, a także wiele licznych zgrubiałych kłączy potomnych. Z części podziemnych wyrasta pęd kwiatowy otoczony długoogonkowymi oraz lancetowatymi liśćmi, które są u nasady połączone i tworzą tzw. pozorny pień. Na końcach pędów znajdują się podłużne kwiaty (zielone lub różowe) zebrane w kwiatostany wyglądem przypominające kłosy pszenicy…

Kwas alfa-linolenowy | Omega-3

Kwas alfa-linolenowy należy do NNKT omega-3. Jest nutraceutykiem o kluczowym znaczeniu dla funkcjonowania całego organizmu człowieka, a w szczególności układu krążenia i układu nerwowego. Pomaga utrzymać neurony w dobrej kondycji i promuje neuroplastyczność. Działa kardioprotekcyjnie, ułatwia kontrolę ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu.

Kwas alfa-liponowy | ALA

Kwas alfa-liponowy to ośmiowęglowy związek organiczny, należący do rodziny kwasów karboksylowych oraz do podrodziny kwasów tłuszczowych. Początkowo uważany był za witaminę, a przekonanie to zmieniło się, gdy okazało się, że substancja ta jest syntetyzowana w organizmie człowieka. Pod względem strukturalnym w cząsteczce kwasu obecny jest pierścień ditiolowy. Ugrupowanie to może zostać utlenione, w efekcie czego powstaje kwas dihydroliponowy (DHL), który podobnie jak jego prekursor odgrywa kluczową rolę w prawidłowo funkcjonującym organizmie…

Kwas askorbinowy | Witamina C

Witamina C to organiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C5H8O6. Należy do grupy alkoholi polihydroksylowych. W swojej strukturze posiada dwa asymetryczne atomy węgla, co oznacza, że możliwe jest określenie konfiguracji względnej tej cząsteczki. W efekcie łańcuch boczny tego związku ma konfigurację L, podczas gdy czwartorzędowy atom węgla z układu furanowego posiada konfiguracji D. Ta zmienność ułożenia przestrzennego sprawia, że kwas askorbinowy może występować w postaci kilku izomerów: kwas L-askorbinowy, D-askorbinowy, L-izoaskorbinowy, D-izoaskorbinowy. W świecie naturalnym 100% aktywnością oraz wysoką bioprzyswajalnością odznacza się jednakże tylko pierwszy z nich…

Kwas D-asparaginowy | DAA

Kwas D-asparaginowy to substancja naturalnie występująca w organizmie człowieka, należąca do grupy aminokwasów endogennych. Jest to enancjomer kwasu L-asparaginowego, który powstaje w procesie racemizacji, katalizowanej przez enzym racemaza asparaginianu. Od swojego prekursora DAA różni się konfiguracją przestrzenną, co z kolei warunkuje kierunek skręcanie płaszczyzny światła spolaryzowanego (enancjomer D w prawo, natomiast L w lewo) oraz aktywność biologiczną. Kwas D-asparaginowy został odkryty w roku 1827 przez dwóch uczonych A. Plisson’a i E. Ossain’a, którzy przeprowadzili hydrolizę asparaginy wyizolowanej z soku szparagowego. Od rośliny tej pochodzi właśnie nazwa związku…

Kwas foliowy | Witamina B9

Witamina B9 początkowo – w latach 20. XX wieku – łączona była z prawidłową ilością czerwonych krwinek. Jej niedobór zaś utożsamiano z niedokrwistością megaloblastyczna. Dopiero jednak w latach 30. XX wieku Lucy Wills, brytyjska lekarz i naukowiec, zaobserwowała, że można leczyć tę chorobę za pomocą ekstraktu drożdży piekarniczych. Ten czynnik przeciwanemiczny uzyskano także z ekstraktu wątroby oraz z liści szpinaku. W 1941 roku, zużywając 4 tony liści tego warzywa, Hersnel Michell, Esmond Snell i Roger Williams wyizolowali związek o charakterze kwasu. Nadali mu nazwę “kwas foliowy”…

Kwas hialuronowy | HA

Kwas hialuronowy należy do grupy glikozaminoglikanów. Oddziałuje na wiele procesów biochemicznych zachodzących w organizmie. Wpływa korzystnie nie tylko na kondycję i wygląd skóry, ale także na zdrowie stawów, układu krążenia, wątroby i układu nerwowego.

Kwas pantotenowy | Witamina B5

Witamina B5 została odkryta przez amerykańskiego biochemika, Rogera Williamsa. Badał on związki chemiczne uważane za niezbędne czynniki wzrostowe dla niektórych rodzajów drożdży. W 1933 roku wyizolował cząsteczkę, którą nazwał kwasem pantotenowym. Określenie to pochodziło od greckiego pantothen – wszechobecny i wskazywało na szerokie rozpowszechnienie tej witaminy zarówno wśród organizmów roślinnych, jak i zwierzęcych. Pod koniec lat 30. XX wieku udowodniono, iż jest ona niezbędna także dla ludzi i zwierząt…

Kwasy omega-3

Kwasy omega-3 to organiczne związki chemiczne z grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nazwa tych związków (kwasy omega-3) pochodzi od położenia ostatniego wiązania podwójnego w cząsteczce, które znajduje się przy trzecim od końca atomie węgla. Najważniejszymi przedstawicielami tej grupy są: kwas dokozaheksaenowy (DHA) oraz kwas eikozapentaenowy (EPA). Pełnią one wiele ważnych funkcji w organizmie (między innymi są składnikami błon biologicznych), a przez to kontrolują jego prawidłowe funkcjonowanie, głównie w zakresie krążenia krwi i pracy mózgu…

Kwercetyna | Quercetin

Kwercetyna to związek z grupy flawonoidów. Wykazuje silne właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego, korzystnie wpływa na pracę układu krążenia. Może też ułatwiać utratę masy ciała. Kwercetynę wykorzystywano jako barwnik do bawełny oraz odczynnik chelatujący jony metali. Następnie zaczęto badać ją pod kątem właściwości prozdrowotnych oraz potencjalnego wykorzystania w lecznictwie…

L-glutamina | Gln

Glutamina (Gln) została opisana po raz pierwszy jako cząsteczka o istotnych właściwościach biologicznych w 1873 roku. Dwaj naukowcy, Hlasiwetz i Habermann, zasugerowali, że obecność amoniaku (NH4 +) po hydrolizie białek jest wynikiem degeneracji grup amidowych z asparaginy i innego aminokwasu – glutaminy. Około 10 lat później inni uczeni – Schulze i Bosshard – wyizolowali Gln z naturalnego źródła, którym był sok z buraków. Równolegle Damodaran i jego współpracownicy zajęli się opisaniem metabolizmu tego aminokwasu…

L-teanina | Camellia sinensis

L-teanina jest związkiem chemicznym z grupy α-aminokwasów niebiałkowych, pochodną kwasu L-glutaminowego. Odkryta została przez japońskich badaczy w roku 1949, jako jeden ze składników herbaty chińskiej (Camellia sinensis), zaś w 1964 r. w Japonii zatwierdzono ją jako dodatek do żywności. Jest wytwarzana w korzeniach rośliny, skąd następnie transportowana jest do liści, w których jest akumulowana, stanowiąc do 3% ich suchej masy i ok. 50% występujących w nich aminokwasów…

Lit | Lithium

Lit to pierwiastek chemiczny z grupy metali. W warunkach standardowych jest najlżejszym ciałem stałym, unoszącym się na powierzchni wody. Uważa się, że jest jednym z trzech pierwiastków – obok wodoru i helu – powstałych w Wielkim Wybuchu. W czystej postaci jest miękkim ciałem stałym o srebrno-białej barwie. Ze względu na wysoką reaktywność, w naturze występuje jedynie w postaci związków chemicznych, najczęściej o budowie jonowej. Lit jako pierwiastek chemiczny został odkryty w 1817 roku przez Johanna Arfvedsona, szwedzkiego chemika pracującego w laboratorium Jönsa Jacoba Berzeliusa. Pod koniec XIX wieku wykryto go również ludzkich tkankach…

Lukrecja gładka | Glycyrrhiza glabra L.

Lukrecja gładka to roślina używana często w przemyśle spożywczym jako słodzik. Jest także cenna ze względu na swoje właściwości prozdrowotne. Obecne w niej związki aktywne działają neuroprotekcyjnie i regulują odpowiedź immunologiczną. Ponadto mogą wspomagać prace układu oddechowego oraz hamują rozwój drobnoustrojów.

Luteina | Lutein

Luteina to karotenoid naturalnie występujący w przyrodzie i żywności. Jest silnym antyoksydantem i chroni komórki układu nerwowego przed uszkodzeniami. Ma zastosowanie m.in. w profilaktyce i wspomaganiu leczenia zaburzeń wzroku oraz funkcji poznawczych.

Kategorie suplementów: Pamięć

Popularne słowa kluczowe