Lit jest składnikiem mineralnym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Naukowcy postulują, że powinien zostać włączony do grupy mikroelementów. Jego obecne zastosowanie obejmuje przede wszystkim stabilizację nastroju.
Lit znalazł zastosowanie w leczeniu chorób związanych z nieprawidłowym działaniem lub uszkodzeniem układu nerwowego. Wykorzystuje się go m.in. w przypadku depresji, schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej, a nawet przy chorobie Alzheimera, udarach i uszkodzeniach rdzenia kręgowego.
Lit to pierwiastek chemiczny z grupy metali. W warunkach standardowych jest najlżejszym ciałem stałym, unoszącym się na powierzchni wody. Uważa się, że jest jednym z trzech pierwiastków – obok wodoru i helu – powstałych w Wielkim Wybuchu. W czystej postaci jest miękkim ciałem stałym o srebrno-białej barwie. Ze względu na wysoką reaktywność, w naturze występuje jedynie w postaci związków chemicznych, najczęściej o budowie jonowej.
Lit jako pierwiastek chemiczny został odkryty w 1817 roku przez Johanna Arfvedsona, szwedzkiego chemika pracującego w laboratorium Jönsa Jacoba Berzeliusa. Pod koniec XIX wieku wykryto go również ludzkich tkankach. W tym samym czasie zaczęto stosować go w terapii dny moczanowej, gdyż zaobserwowano, że może on rozpuszczać kryształy kwasu moczowego. Jednak dawki, które byłyby skuteczne w tym celu, okazały się toksyczne dla organizmu, dlatego też zaniechano tej praktyki. W 1920 roku opracowano recepturę napoju z limonką zawierającego cytrynian litu. Nazywał się on Bib-Label Lithised Lemon-Lime Soda, lecz wkrótce zmieniono nazwę na “7Up”. Jednak od 1948 roku w jego składzie nie ma litu. W 1949 roku odkryto uspokajające działanie tego pierwiastka. Wkrótce zaczęto stosować go w celu kontrolowania i łagodzenia manii u hospitalizowanych pacjentów psychiatrycznych.
Oficjalnie lit nie jest klasyfikowany jako mikroelement, jednak niektórzy naukowcy sugerują, że powinien być za taki uznawany. Postulują także ustalenie zalecanego dziennego spożycia tego pierwiastka na poziomie 1 mg dla osoby dorosłej. Lit jest stosowany jako środek normotymiczny. Wyniki badań wskazują też na to, że może on korzystnie wpływać na funkcjonowanie układu nerwowego w stanach takich jak choroba Alzheimera czy alkoholizm.
Głównymi źródłami pokarmowymi litu są:
Wyniki badań naukowych wskazują na to, że lit jest środkiem stabilizującym nastrój, skutecznym w zaburzeniach takich jak choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD). Udowodniono, że pierwiastek ten jest w stanie zwiększyć syntezę serotoniny w mózgu nawet o 80%. Najprawdopodobniej jest to wynik zwiększenia podaży tryptofanu w mózgu. U szczurów, którym podawano sole litu stężenie tego aminokwasu wzrosło bowiem o 70%. W innym badaniu wykazano, że lit stymuluje uwalnianie serotoniny z neuronów hipokampa. Zaobserwowano również redukcję stężenia receptorów tego neuroprzekaźnika. Wydaje się również, że lit oddziałuje na wiele etapów gospodarki serotoninowej. Wyniki te sugerują, że lit normalizuje aktywność serotoniny w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.
Wykazano, że lit bierze udział w regulacji aktywności czynnika neurotroficznego pochodzenia mózgowego (BDNF), czynnika wzrostu nerwów (NGF), neurotrofiny 3 (NT3) – zwiększa stężenie tych związków oraz ich receptorów w ośrodkowym układzie nerwowym. Wykazano, że stosowanie litu skutkuje zwiększeniem gęstości neuronów i objętości hipokampa. U osób z ChAD przyjmujących sole litu zaobserwowano poprawę pamięci werbalnej.
W innym badaniu zaobserwowano, że przyjmowanie litu przez okres 12 miesięcy przyczyniło się do poprawy zdolności poznawczych u osób z amnestycznymi łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (aMCI). Efekt ten był powiązany ze spadkiem stężenia białka tau. Przeprowadzono również testy z wykorzystaniem zwierzęcego modelu choroby Alzheimera. U zwierząt, którym podawano mikrodawki węglanu litu zaobserwowano zmniejszoną liczbę płytek starczych, brak utraty neuronów w obrębie kory mózgu i hipokampa, a także zwiększone stężenie BDNF w porównaniu do grupy kontrolnej, która otrzymywała placebo. Mikrodawki litu okazały się też skuteczne w zapobieganiu utracie zdolności poznawczych u ludzi. Dostępne wyniki badań sugerują, że pierwiastek ten mógłby znaleźć zastosowanie jako element profilaktyki choroby Alzheimera.
Udowodniono, że lit wykazuje działanie przeciwzapalne. Pierwiastek ten hamuje bowiem aktywność kinazy syntazy glikogenu 3 (GSK-3), będącej czynnikiem prozapalnym. W związku z tym badane są możliwości zastosowania tego pierwiastka w terapii przewlekłych chorób zapalnych, szczególnie tych, które dotyczą ośrodkowego układu nerwowego.
| nazewnictwo |
|---|
|
Nazwa polska: lit |
|
Nazwa angielska: lithium |
|
Nr CAS: 7439-93-2 |
|
Inne nazwy: (łac.) lithium |
| Podstawowe korzyści |
|---|
|
stabilizacja emocji |
|
poprawa nastroju |
|
wsparcie pracy układu nerwowego |
|
wsparcie zdolności poznawczych |
|
redukcja stanów zapalnych |
| Należy do kategorii |
|---|
Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.
