...

Kwercetyna | Quercetin

Kwercetyna to związek z grupy flawonoidów. Wykazuje silne właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego, korzystnie wpływa na pracę układu krążenia. Może też ułatwiać utratę masy ciała.

Ciekawostka:

Nazwa “kwercetyna” pochodzi od łacińskiego słowa quercetum oznaczającego las dębowy. To określenie zaś wywodzi się od, również łacińskiego, słowa quercus, czyli “dąb”. Wykazano bowiem, że kwercetyna występuje w korze dębu.

Spis treści:

1. Co to jest Kwercetyna | Quercetin?

1.1. Historia i pochodzenie

Kwercetyna jest związkiem szeroko rozpowszechnionym w świecie roślin. Należy do klasy flawonoli z grupy flawonoidów. Flawonoidy nadają roślinom barwę, a często również smak i zapach. Pod względem chemicznym kwercetyna jest organicznym wielopierścieniowym związkiem aromatycznym. Występuje w formie krystalicznej i topi się w temperaturze 314°C. Uzyskuje się ją na drodze krystalizacji z ekstraktów roślinnych. Jest praktycznie nierozpuszczalna w wodzie, ale ma duże powinowactwo do tłuszczów i jest w dużym stopniu przyswajalna z przewodu pokarmowego. Kwercetyna może występować w postaci glikozydów (taką formę przybiera w pożywieniu) lub postaci wolnej (na przykład w kwiatach głogu i kasztanowca).

Kwercetyna początkowo znalazła zastosowanie w przemyśle. Wykorzystywano ją jako barwnik do bawełny oraz odczynnik chelatujący jony metali. Następnie zaczęto badać ją pod kątem właściwości prozdrowotnych oraz potencjalnego wykorzystania w lecznictwie. Pierwsze badania nad flawonoidami pochodzą z 1927 roku, kiedy odkryto ich antyoksydacyjne właściwości. Przełom nastąpił pod koniec XX wieku, kiedy substancje te uznano za NSN – naturalne substancje nieodżywcze, które nie są syntetyzowane przez człowieka, ale są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Obecnie kwercetyna jako przedstawiciel flawonoidów cieszy się rosnącą popularnością w świecie fitoterapii. Jest składnikiem wielu suplementów diety stosowanych m.in. w leczeniu cukrzycy, alergii, poprawiających widzenie oraz wpływających na kondycję włosów, skóry i paznokci.

1.2. Klasyfikacja

Kwercetyna wykazuje właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i antyagregacyjne. Bierze udział w regulacji wielu procesów komórkowych, na przykład proliferacji czy apoptozy. Ma działanie przeciwnowotworowe i hipoglikemizujące.

1.3. Występowanie

Kwercetyna występuje w wielu produktach spożywczych pochodzenia roślinnego, takich jak herbata, soki owocowe, wino czy miód. Jej źródłem są owoce takie jak jabłka, borówka czernica, czarna porzeczka i pomarańcze oraz warzywa – cebula, brokuły, szpinak, kapusta. Znaleźć ją można m.in. w liściach borówki czernicy, kasztanowca, herbaty, mącznicy lekarskiej czy kwiatach wielu roślin (na przykład wiązówki błotnej, bzu czarnego, głogu) i w zielu skrzypu polnego, dziurawca zwyczajnego, ruty zwyczajnej czy fiołka trójbarwnego). Zawartość kwercetyny w tych produktach zależy od wielu czynników, na przykład od stopnia dojrzałości owoców, metod uprawy i sposobu przechowywania.

2. Jak działa Kwercetyna | Quercetin?

2.1. Działanie przeciwnowotworowe

Wyniki badań naukowych wskazują, że kwercetyna hamuje lub zmniejsza progresję nowotworów. Zastosowana w niskich dawkach wykazuje działanie antyoksydacyjne – hamuje procesy utleniania w organizmie i neutralizuje wolne rodniki, chroniąc organizm przed powstawaniem komórek nowotworowych. Z kolei w wysokich dawkach wykazuje właściwości prooksydacyjne, doprowadzając do apoptozy komórek nowotworowych. Indukuje programowaną śmierć komórek w wielu liniach nowotworowych, na przykład wywodzących się z ludzkich komórek wątrobiaka, komórek białaczki szpikowej ostrej i przewlekłej. Kwercetyna blokuje proliferację komórek nowotworowych w fazie G1 i G2/M cyklu komórkowego oraz oddziałuje na białka regulatorowe, takie jak cykliny czy kinazy cyklinozależne.

2.2. Działanie przeciwzapalne

Kwercetyna wykazuje właściwości przeciwzapalne hamując aktywność cyklooksygenaz, głównie COX-2. Cyklooksygenazy są enzymami uczestniczącymi w syntezie mediatorów odpowiedzi zapalnej – prostaglandyn i leukotrienów – z kwasu arachidonowego. Kwercetyna prowadzi do obniżenia wytwarzania tych związków, zahamowania napływu leukocytów oraz do utrzymania właściwego stanu napięcia naczyń włosowatych. Dodatkowo hamuje powstawanie cytokin prozapalnych, takich jak TNF-alfa i IL-1. Wyniki badań naukowych wykazały, że leczenie kwercetyną przyniosło poprawę kliniczną w przypadku zapalenia pęcherza.

2.3. Działanie neuroprotekcyjne

Wyniki badań naukowych wykazały, że kwercetyna ma właściwości neuroprotekcyjne. Związek ten obniża stężenie cytokin prozapalnych w komórkach glejowych mózgu, co chroni neurony przed śmiercią wywołaną aktywacją mikrogleju. Dodatkowo wykazuje właściwości neurotroficzne – wspomaga różnicowanie komórek macierzystych do neuronów. Naukowcy wskazują również na wykorzystanie kwercetyny w terapii chorób neurodegeneracyjnych. Ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne, związek ten może poprawiać pamięć, uczenie się i funkcje kognitywne, na przykład u pacjentów z chorobą Alzheimera.

2.4. Wpływ ochronny na serce

Kwercetyna dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym obniża ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Wyniki licznych badań naukowych potwierdziły, że u osób spożywających produkty bogate we flawonoidy występowało stosunkowo mało chorób układu krążenia. Kwercetyna hamuje peroksydację lipidów błon komórkowych, obniża stężenie “złego” cholesterolu LDL poprzez zmniejszenie jego utleniania, a zwiększa poziom korzystnego cholesterolu (HDL). Razem z witaminą C uelastycznia i wzmacnia naczynia krwionośne.

Oprócz tego kwercetyna działa przeciwmiażdżycowo. Zmniejsza odczyn zapalny w blaszkach miażdżycowych poprzez unieczynnianie reaktywnych form tlenu i tlenku azotu oraz przez hamowanie napływu leukocytów do miejsc zapalenia. Dodatkowo kwercetyna korzystnie wpływa na czynność płytek krwi. Działa antyagregacyjnie poprzez zmniejszenie syntezy tromboksanu z kwasu arachidonowego. Dodatkowo wpływając na integryny płytek krwi utrudnia ich zlepianie. Prowadzi to do poprawy przepływ krwi i zapobiega powstawaniu zatorów.

2.5. Obniżanie poziomu glukozy we krwi

Wyniki badań naukowych potwierdzają hipoglikemiczne działanie kwercetyny. Wykazano w nich, że stosowanie preparatu złożonego z dodatkiem kwercetyny przyczyniło się do obniżenia poziomu glukozy we krwi na czczo i po posiłku u pacjentów, którzy nie byli leczeni lekami hipoglikemicznymi. Dodatkowo u osób przyjmujących połączenie metforminy (leku przeciwcukrzycowego) i preparatu z kwercetyną stężenie glukozy na czczo zmniejszyło się o 20%, podczas gdy w grupie przyjmującej tylko metforminę spadek ten wynosił nie więcej niż 1%.

Inne prace naukowe sugerują, że kwercetyna może zapobiegać rozwojowi zaćmy u chorych na cukrzycę. Zaćma jest spowodowana nadmiernym odkładaniem się sorbitolu w gałce ocznej. Kwercetyna działa jako inhibitor reduktazy aldozolowej – enzymu odpowiedzialnego za syntezę sorbitolu. W rezultacie produkcja tego związku jest ograniczona, co może opóźniać utratę wzroku.

2.6. Działanie przeciwalergiczne

Kwercetyna wykazuje właściwości przeciwalergiczne. Łagodzi objawy reakcji alergicznych oraz zmniejsza odpowiedź zapalną. Hamuje bowiem syntezę mediatorów reakcji alergicznej, na przykład histaminy. Dodatkowo prowadzi do zahamowania proliferacji limfocytów oraz obniżenia syntezy przeciwciał Ig klasy E, G i M.

2.7. Wspomaganie utraty masy ciała

Wyniki badań naukowych wykazały, że flawonoidy, w tym kwercetyna, wspomagają utratę masy ciała. Kwercetyna indukuje apoptozę adipocytów, czyli komórek tłuszczowych. Dodatkowo hamuje proces adipogenezy (tworzenia komórek tłuszczowych) i reguluje lipolizę (rozkład trójglicerydów). Pozwala to kontrolować poziom tkanki tłuszczowej i masy ciała.

3. Jak stosować Kwercetyna | Quercetin?

Nie masz dostępu do tych treści

Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik,
aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej.

4. Graficzne podsumowanie Kwercetyna | Quercetin

Bibliografia

  1. Gheribi E.(2011). Związki polifenolowe w owocach i warzywach. Medycyna Rodzinna, 4,111-115.
  2. Kobylińska A., Janas K. Prozdrowotna rola kwercetyny obecnej w diecie człowieka. Postepy Hig Med Dosw 2015; 69 : 51-62
  3. Majewska M., Czeczot H. Flawonoidy w profilaktyce i terapii. Terapia i Leki, tom 65, numer 5, 2009
  4. Maksymiec M. Kwercetyna – Budowa, Właściwości i Zastosowanie. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
  5. Mieszkowski J. et al Kwercetyna – struktura, funkcje, zastosowanie kliniczne. Terapia i Leki, tom 67, 2011
  6. Khan H. et al Neuroprotective Effects of Quercetin in Alzheimer’s Disease. Biomolecules 2020 January, 10(1):59
  7. https://biotechnologia.pl/kosmetologia/niezwykla-moc-flawonoidow,12577
  8. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-294/quercetin
Kwercetyna Quercetin
nazewnictwo
Nazwa polska: kwercetyna
Nazwa angielska: quercetin
Nr CAS: 117-39-5
Inne nazwy: Q; 3,3’,4’,5,7-pentahydroksyflawon
Podstawowe korzyści
ma właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne
ma działanie przeciwalergiczne
wykazuje działanie ochronne na wątrobę
działa ochronnie na serce
łagodzi skutki radioterapii nowotworów
Wesprzyj nas, jeśli uważasz, że robimy dobrą robotę!

Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.

Przekaż wsparcie dla NeuroExpert.