Dieta - NeuroExpert - Encyklopedia Neurofizjologii

5-HTP | Griffonia simplicifolia

5-hydroksytryptofan jest substancją, z której w mózgu wytwarzany jest neuroprzekaźnik serotonina. Aminokwas ten został zidentyfikowany podczas badań Griffonia simplicifolia. Roślina ta od wieków była wykorzystywana w tradycyjnej medycynie ludów zamieszkujących Zachodnią i Centralną Afrykę, szczególnie tereny Liberii i Gabonu. Obecnie w wielu krajach oksytryptofan dostępny jest bez recepty jako suplement diety przyjmowany w celu poprawy nastroju i jakości snu oraz obniżenia apetytu. Wchodzi też w skład leków przeciwdepresyjnych…

Andrographis | Andrographis paniculata

Brodziuszka wiechowata (Andrographis paniculata) to jednoroczna roślina należąca do rodziny akantowatych (Acanthaceae). Naturalnie występuje w tropikalnych krajach azjatyckich, takich jak: Tajlandia, Sri Lanka, Indie. Można ją spotkać także w Chinach. Preferuje zacienione i wilgotne miejsca, na których dorasta do wysokości od 30 do 110 cm. Charakterystyczna dla tej rośliny jest ciemnozielona łodyga pokryta lancetowatymi liśćmi, a także małe, jasnofioletowe kwiaty. Owoce brodziuszki wiechowatej wyglądem przypominają jagody, a ich średnica nie przekracza 2 cm. Jest to roślina o wyjątkowo gorzkim smaku, przez co potocznie została nazwana “królem gorzkich ziół”…

Berberyna | Berberine

Rośliny będące źródłem berberyny od dawna wykorzystywane były w tradycyjnej medycynie. Najlepiej znane są dwie spośród nich: berberys zwyczajny (Berberis vulgaris) i cynowód chiński (Coptis chinensis). Najstarsze zapiski świadczące o tym, że owoce berberysu używane były jako środek oczyszczający krew, pochodzą z glinianych tabliczek należących do biblioteki asyryjskiego cesarza Asurbanipala datowanych na 650 r p.n.e. Jednakże stosowanie różnych części berberysu – łodygi, korzeni czy kory – praktykuje się w tradycyjnej medycynie chińskiej już od 3000 lat…

Cholekalcyferol | Witamina D3

Cholekalcyferol to związek organiczny należący do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jego odkrycia dokonał w roku 1921 amerykański biochemik Elmer McCollum, który poszukiwał przyczyny poważnej choroby – krzywicy – prowadzącej niejednokrotnie do śmierci. Naukowiec wykazał, że stosowanie witaminy D3 u dzieci jest skutecznym sposobem przeciwdziałanie krzywicy. Od lat 20. XX wieku cholekalcyferol jest więc przedmiotem wielu badań, a jego dobroczynny wpływ na organizm został dokładnie przebadany. Potwierdzeniem tego jak ogromny postęp naukowy został poczyniony w kierunku określenia wszystkich właściwości prozdrowotnych tej witaminy jest zbiór kilkudziesięciu tysięcy publikacji na jej temat…

Chrom | Chromium

Chrom to pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 24, należący do grupy metali. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa “chroma” oznaczającego “kolor”, gdyż pierwiastek ten na różnych stopniach utlenienia tworzy związki chemiczne o różnych barwach. W postaci metalicznej jest srebrzystoszarym ciałem stałym. Reaguje z tlenem z powietrza tworząc warstwę tlenku chromu (III). Ciało dorosłego człowieka zawiera ok. 6 g chromu. Pierwiastek ten jest wchłaniany z pokarmu w jelicie cienkim, a jego przyswajalność wynosi 2-3%. W Stanach Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii, Indiach i Japonii jest on uważany za niezbędny składnik odżywczy…

Cynk | Zinc

Cynk (Zn) został wyizolowany jako czysty metal w 1746 r. przez niemieckiego chemika Andreasa Marggrafa. Jednak dopiero ponad 100 lat później przeprowadzono pierwsze badania dotyczące wpływu tego pierwiastka na organizm. Ich wykonawcą był francuski naukowiec Jules Raulin. W roku 1926 uznano cynk za składnik mineralny o istotnej funkcji biologicznej i oszacowano jego zawartość w ludzkim ustroju (ok. 3 g). Po niespełna dziesięciu latach wykazano, że minerał ten jest niezbędny do zachowania prawidłowych funkcji życiowych również u szczurów. Następnie odkryto białko, w którym cynk występuje w roli kofaktora enzymu anhydrazy węglanowej, czy karboksypeptydazy. Całkowita zawartość tego minerału w ludzkim organizmie jest zależna od źródła jego występowania i mieści się w granicach od 1,5 do 4 g…

DLPA | Fenyloalanina

Fenyloalanina to organiczny związek chemiczny należący do grupy aminokwasów egzogennych, czyli takich których organizm nie jest w stanie produkować samodzielnie i dlatego muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Jest ona jednym z 20 podstawowych aminokwasów kodowanych przez DNA. Wchodzi w skład większości naturalnie występujących białek. Zaliczana jest więc do aminokwasów białkowych. W swojej strukturze fenyloalanina zawiera IV-rzędowy atom węgla, w związku z czym jest to związek chiralny i pojawia się w postaci dwóch enancjomerów oznaczanych skrótami L i D. Pierwszy z nich występuje w stanie naturalnym i jest podstawową formą Phe budującą białka. Ponadto enancjomer ten jest przyswajany przez organizm…

EGCG | Camellia sinensis

Tradycja związana z piciem zielonej herbaty istnieje od tysięcy lat. Wynika ona z przeświadczenia na temat zbawiennego działania tego naparu na zdrowie. Głównym związkiem aktywnym, który wpływa na wzmocnienie organizmu oraz na poprawę jego kondycji jest polifenol o nazwie galusan epigallokatechiny. Jest to związek organiczny pochodzenia naturalnego, zaliczany do flawonoidów (substancje występujące w roślinach, pełniące funkcję barwników, przeciwutleniaczy i insektycydów)…

Forskolina | Coleus forskohlii

Pokrzywa indyjska jest wieloletnią rośliną z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), występującą w obszarze klimatu subtropikalnego, głównie w Azji Południowo-Wschodniej, a także w Ameryce Południowej. W Polsce różne jej odmiany hodowane są często jako doniczkowe rośliny ozdobne ze względu na charakterystyczne zabarwienie liści. Ajurweda, tradycyjna hinduska medycyna, od tysiącleci leczy za pomocą tej rośliny schorzenia sercowo-naczyniowe, zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego oraz centralnego układu nerwowego. Surowcem najczęściej są korzenie C. forskohlii, ale wykorzystuje się także liście oraz całe rośliny…

Fosfor | Phosphorus

Fosfor (P) to pierwiastek chemiczny z grupy niemetali. Został odkryty w roku 1669 przez niemieckiego alchemika Henninga Branda. Nazwa tego minerału pochodzi od greckiego słowa “phosphoros” i w dosłownym tłumaczeniu oznacza “zwiastun światła”, co odnosi się do zjawiska emisji słabego światła pojawiającego się po wystawieniu fosforu na działanie tlenu. Fosfor występuje w organizmie człowieka (w ilości od 700 – 900 g, głównie w kościach, jako fosforan wapnia) dokąd dostarczany jest z żywnością (m.in. w formie fosforanów, fosfolipidów i fosfoprotein)…

Guarana | Paullinia cupana

Guarana to roślina z dorzecza Amazonki. Jej nasiona zawierają związki działające stymulująco i adaptogennie. Ekstrakt z guarany pomaga zwiększyć wydolność fizyczną, poprawia zdolności poznawcze, w tym koncentrację, a także jest źródłem antyoksydantów.

Hesperydyna | Witamina P

Termin “hesperydyna” obejmuje grupę związków odkrytych w roku 1827 przez Lebreton’a. Niemal dziesięć lat później, w roku 1936, węgierscy naukowcy Rusznyáka i Szent-Györgyia, którzy zajmowali się identyfikacją bioflawonoidów w owocach cytrusowych, natknęli się na hesperydynę w soku z cytryn i ekstrakcie z czerwonej papryki. Tę grupę związków nazwano witaminą P od słowa “przepuszczalność” (z ang. permeability), ponieważ posiadają one zdolność do wzmacniania naczyń krwionośnych i zapobiegania ich nadmiernej przepuszczalności, jednak w sposób odmienny, niż ten w jaki robi to witamina C…

Hordenina | Hordenine

Hordenina jest związkiem organicznym z grupy alkaloidów fenyloetyloaminowych, który produkowany jest przez wiele gatunków roślin. W największym stężeniu hordenina występuje w jęczmieniu, głównie w kiełkach jęczmiennych. Nazwa związku pochodzi właśnie od łacińskiego określenia tego gatunku zbóż – Hordeum L. Hordenina pod względem budowy chemicznej zbliżona jest do aminokwasu tyraminy. Pozyskiwana jest natomiast z aminokwasu L-tyrozyny. Alkaloidem tym zainteresowano się, gdy konie karmione jęczmieniem odznaczały się znacznie większą energią oraz osiągały bardzo dobre wyniki sportowe…

Imbir | Zingiber officinale

Imbir lekarski jest wieloletnią rośliną należącą do rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). Pochodzi z południowo-wschodniej Azji, z terenów Chin, Indii, Jawy, Filipin. Obecnie nie występuje w stanie dzikim. Jego największym producentem są Indie, ale uprawia się go w wielu krajach i regionach o ciepłym i wilgotnym klimacie, między innymi w Chinach, Nepalu, Bangladeszu, Meksyku, Brazylii, Australii, Nigerii na Florydzie, Jamajce, Tajwanie. Wymaga żyznych i wilgotnych gleb o pH wynoszącym 6,0 – 6,5, bogatych w materię organiczną…

Inozytol | Witamina B8

Inozytol jest związkiem organicznym, zaliczanym do grupy alkoholi polihydroksylowych. Określany jest mianem witaminy B8, aczkolwiek zaliczanie inozytolu do tej klasy substancji nie jest poprawne. Organizm jest w stanie bowiem sam, w ograniczonych ilościach, go syntetyzować, co zasadniczo kłóci się z definicją witaminy. Pod względem budowy chemicznej jest to cykliczny alkohol sześciowęglowy, analog glukozy, o takim samym wzorze sumarycznym jak ten cukier. Dodatkowo inozytol charakteryzuje się słodkim smakiem…

Jagody goji | Goji berries

Jagody goji to podłużne, czerwone owoce, występujące na krzewie kolcowoju pospolitego, inaczej szkarłatnego (łac. Lycium Barbarum). Krzew ten należy do rodziny roślin psiankowatych (łac. Solanaceae). Można go spotkać na wzgórzach oraz w dolinach Chin, Tybetu i Mongolii, gdzie osiąga wysokość 1-3 m. Same owoce mają długość do 2 cm. Konsystencją i wyglądem przypominają nieco rodzynki. W smaku natomiast są podobne do żurawiny, jednakże są od niej mniej słodkie i bardziej cierpkie. Gdy owoce są świeże, nie powinno się ich dotykać rękami, ponieważ może zajść reakcja utleniania, w wyniku której jagody goji staną się czarne…

Karczoch | Cynara scolymus

Karczoch zwyczajny to zielna roślina wieloletnia zaliczana do rodziny astrowatych (Asterraceae). Jest to najstarsze warzywo uprawiane przez ludzi. Zastosowanie artyszoku jako produktu spożywczego i leczniczego zostało opisane już w IV wieku p.n.e., przez Teofrasta, który był uczniem Arystotelesa. Przez wiele stuleci karczoch znany był jako wykwintne warzywo goszczące głównie na stołach zamożnych arystokratów. W starożytnym Rzymie do uprawy wprowadzono go na Sycylii. Według zapisków żyjącego ówcześnie Piliniusza Starszego: mięsiste nasady listków karczocha były luksusowym przysmakiem spożywanym na surowo bądź po ugotowaniu…

Kofeina

Kofeina to zwyczajowa nazwa 1-3-7-trimetylo-3,7-dihydro-1H-puryno-2,6-dionu, związku z grupy alkaloidów purynowych. Jest to łatwo sublimująca, bezwonna substancja występująca pod postacią białego lub krystalicznego proszku o gorzkim smaku. Trudno rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, takich jak etanol (96%), i nieco łatwiej w wodzie, zwłaszcza gorącej. Po raz pierwszy w czystej postaci wyizolowano kofeinę w 1820 roku. 75 lat później poznano jej strukturę chemiczną. Jednak substancja ta wykorzystywana była przez ludzi od wielu wieków. Początkowo spożywano nasiona lub żuto liście i korę niektórych roślin, co powodowało zniesienie uczucia zmęczenia i poprawiało samopoczucie…

Kora sosnowa | Pinus sp.

Ekstrakt pozyskiwany jest z kory różnych gatunków sosny, należących do rodziny drzew sosnowatych (Pinaceae). Spotkać je można głównie na obszarach chłodnych i umiarkowanych półkuli północnej. Niektóre gatunki występują również w tropikach. O przydatności tej rodziny drzew do produkcji ekstraktu prozdrowotnego decyduje znormalizowana zawartości proantocyjanidyn (ok. 70%), czyli związków flawonoidowych. Odkrycia proantocyjanidyn dokonał dr Jack Arthur Masquelier przy przeglądaniu dzienników z wyprawy Jacquesa Cartiera. Podróżnik ten i jego załoga zostali uwięzieni na 5 miesięcy w lodach rzeki Saint Laurent w 1541 roku. Zaskoczyło ich przedwczesne pojawienie się srogiej zimy, której skutki uniemożliwiły im dalszą podróż statkiem…

Kozieradka pospolita | Fenugreek

Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum L.) jest jednoroczną rośliną zielną należącą do rodziny bobowatych, tj. roślin strączkowych, których cechą charakterystyczną jest wytwarzanie grubych nasion. Osiąga wysokość do 60 cm, charakteryzuje się prostą łodygą, trójlistkowymi skrętoległymi liśćmi o zielonej części wierzchniej i sinawej spodniej oraz bladożółtymi kwiatami. Owoce mają postać długich, wygiętych strąków. W ich wnętrzu znajdują się liczne brunatne nasiona. Roślina ta wydziela charakterystyczny silny zapach (raczej nieprzyjemny, nieco mdły), który niekiedy określany jest jako korzenny…

Kreatyna | Creatine

Kreatyna jest związkiem organicznym, którego nazwa pochodzi od greckiego słowa kreas (mięso). Została odkryta jako organiczny składnik mięsa na początku XIX wieku. W 1832 roku Michel Eugène Chevreul wyodrębnił ją z zasadowego wodnego ekstraktu mięśni szkieletowych. W późniejszych latach kontynuowano badania nad jej obecnością w tkankach ssaków. Na podstawie ich wyników stwierdzono, że w tkankach mięśniowych lisów upolowanych tuż po próbie ucieczki stężenie kreatyny było wyższe niż u zwierząt w spoczynku. To potwierdziło hipotezę dotyczącą wpływu pracy mięśni na stężenie tej substancji…

Kategorie suplementów: Dieta

Popularne słowa kluczowe