Związany z wiekiem zanik mózgu (czyli stopniowa utrata neuronów i kurczenie się tkanki mózgowej) jest naturalną częścią procesu starzenia się. Może prowadzić do pogorszenia funkcji poznawczych oraz do innych problemów neurologicznych. Jednakże najnowsze badania przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców pod przewodnictwem Uniwersytetu Ben-Guriona w Negewie dają powody do optymizmu sugerując, że zmiany w stylu życia i diecie mogą spowolnić starzenie się mózgu.
„Utrzymywanie niskiego poziomu cukru we krwi, nawet w granicach normy, daje nadzieję na zachowanie młodszego mózgu, zwłaszcza w połączeniu ze zdrową dietą i regularną aktywnością fizyczną” – stwierdza prof. Iris Shai, autorka badania, profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie Harvarda i profesor honorowy na Uniwersytecie w Lipsku.
Badanie, którego wyniki opublikowano w prestiżowym czasopiśmie The American Journal of Clinical Nutrition w roku 2024, zostało przeprowadzone przez międzynarodowy zespół ekspertów w dziedzinie mózgu i żywienia. W jego skład weszli między innymi naukowcy z Uniwersytetu Ben-Guriona, Uniwersytetu Harvarda oraz Uniwersytetu w Lipsku. Wyniki badania wykazały, że obniżenie poziomu HbA1c i głównych wskaźników długoterminowego poziomu cukru we krwi wiąże się ze znacznymi pozytywnymi zmianami w określonych obszarach mózgu powszechnie dotkniętych zanikiem związanym z wiekiem.
„To badanie oferuje bezpieczne podejście, które może spowolnić starzenie się naszego mózgu — poprzez spożywanie składników zielonej diety śródziemnomorskiej” – twierdzi Dafna Pachter, doktorantka i pierwsza autorka artykułu.
Badanie DIRECT PLUS to jedno z największych i najdłużej trwających badań MRI mózgu przeprowadzonych dotychczas. Obejmowało ono około 300 uczestników podzielonych na trzy grupy dietetyczne: stosujących zdrową dietę zgodną z aktualnymi wytycznymi, tradycyjną dietę śródziemnomorską (MED) z dodatkiem 28 g orzechów włoskich dziennie oraz zieloną dietę śródziemnomorską (green-MED) – bogatszą w polifenole i ograniczającą czerwone mięso. Dieta uczestników przydzielonych do ostatniej grupy spośród wymienionych zawierała dodatkowo zieloną herbatę w ilości 3–4 filiżanki dziennie, a także zielony koktajl z rośliny Mankai – składniki stanowiące bogate źródła polifenoli. Pomiary MRI całego mózgu wykonano przed i po 18-miesięcznym badaniu, aby śledzić zmiany w zdrowiu mózgu.
„Konkretnie rzecz biorąc, polifenole zawarte w produktach pochodzenia roślinnego mogą przekraczać barierę krew-mózg i pomagać w zmniejszaniu stanu zapalnego mózgu, co jest kluczowe dla pamięci” – mówi prof. Shai.
Wcześniejsze badania podkreśliły korzyści wynikające ze stosowania zielonej diety śródziemnomorskiej (Green-Med), w tym lepszą kontrolę poziomu cukru we krwi. Dieta Green-Med jest bogata w polifenole pochodzące ze źródeł roślinnych – takich jak Mankai i zielona herbata, a jednocześnie zawiera mało czerwonego, przetworzonego mięsa. Badanie DIRECT PLUS dodatkowo wzmacnia to powiązanie – sugerując, że dieta Green-Med może nie tylko wspierać zdrowie metaboliczne, lecz również wywierać ochronny wpływ na strukturę i funkcjonowanie mózgu.
Wyniki badania wskazały, że u uczestników, którym udało się osiągnąć prawidłowy poziom glukozy we krwi, wystąpiło wyraźniejsze spowolnienie starzenia się mózgu. Dodatkowo warto zauważyć, że u osób spożywających większe ilości zielonej herbaty i koktajli z Mankai zaobserwowano największą poprawę zarówno poziomu cukru we krwi, jak i zdrowia mózgu. Chociaż aby w pełni zrozumieć mechanizmy zachodzące w tym procesie konieczne są dalsze badania, uzyskane dotychczas wyniki wskazują potencjalny sposób na zmniejszenie związanego z wiekiem ryzyka pogorszenia funkcji poznawczych poprzez stosunkowo proste zmiany w diecie.
