Istotą konferencji psychodietetycznej PAD było przedstawienie ścisłych korelacji pomiędzy sposobem odżywiania a układem nerwowym, w oparciu o najnowsze doniesienia naukowe. Głównym tematem, który profesorowie i doktorzy poruszali w każdej sesji wykładowej, był wpływ mikrobioty jelitowej na pracę mózgu, ze szczególnym zaznaczeniem procesów neurodegeneracyjnych wpływających na zdrowie psychiczne.
Dr hab. prof. nadzw. Joanna Śliwowska, z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, w swoim wykładzie dotyczącym wpływu otyłości i alkoholu na gospodarkę hormonalną i proces neurogenezy przedstawiła wyniki badań potwierdzające fakt, iż alkohol, stres i nieprawidłowy sposób odżywiania mogą zaburzać procesy neurogenezy w hipokampie u zwierząt. Z przeprowadzonych przez zespół naukowców badań wynika, że okresowe głodówki i umiarkowana aktywność fizyczna stymulują zjawisko powstawania nowych komórek nerwowych.
Dr hab. prof. nadzw. Grażyna Niewiadomska, z Zakładu Neurofizjologii Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN w Warszawie, wykładała na temat znaczenia diety w zapobieganiu zmianom neurozwyrodnieniowym zachodzącym w mózgu podczas rozwoju choroby Alzheimera (AD., ang. Alzheimer’s disease). Zostały omówione następujące modyfikowalne czynniki rozwoju tego schorzenia: brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta oraz stany zapalne. Badania epidemiologiczne jasno wskazują, że żywienie ma kluczowe znaczenie w rozwoju tych zaburzeń.
Jako prawidłowy model diety w prewencji demencji obecnie uznaje się dietę śródziemnomorską (MeDi, Mediterranean diet), opierającą się na wysokim spożyciu warzyw, owoców, zbóż, umiarkowanej (lub wysokiej) podaży ryb i owoców morza, jak również ograniczaniu mięsa, drobiu i nabiału. Dowiedziono, że MeDi obniża ryzyko AD i osłabienia funkcji poznawczych w procesie starzenia, poprzez korzystny wpływ na metabolizm tłuszczów i glukozy. Innym sposobem żywienia, który wykazuje możliwe działanie neuroprotekcyjne w chorobach neurodegeneracyjnych jest dieta ketogeniczna – o niskiej zawartości cukrów, umiarkowanej białek i znacznej ilości tłuszczów. Wysoki poziom powstających z rozkładu lipidów ciał ketonowych może poprawiać metabolizm mózgu, zapobiegać gromadzeniu się blaszek starczych, znosić toksyczność amyloidu-β i stymulować powstawanie nowych neuronów. Jednak dotychczasowe badania nie są wystarczające, by móc jednoznacznie potwierdzić tą tezę. Dr Niewiadomska zaznaczyła zasadność suplementacji choliny (prekursora acetylocholiny) u pacjentów cierpiących na choroby otępienne. Co więcej, zaleca się również spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (ALA, EPA, DHA) w działaniu prewencyjnym.
Prof. dr hab. n. med. Ewa Brzezińska-Błaszczyk wygłosiła bardzo ciekawy wykład na temat roli mikrobioty i mykobioty jelitowej w zdrowiu psychicznym osób starszych (mykobiom to nowy termin określający grzyby zasiedlające układ pokarmowy człowieka). Okazuje się bowiem, że nie tylko bakterie mają wpływ na pracę mózgu i zdrowie psychiczne. Temat ten jest bardzo obiecujący, jednak nie ma obecnie wystarczającej liczby badań z tej dziedziny. Profesor objaśniała również skutki dysbiozy jelitowej u osób starszych. Jednym z efektów tego zjawiska okazuje się być zaburzenie wytwarzania neuroprzekaźników, ponieważ określone mikroorganizmy wykazują zdolność do produkcji m.in. GABA (Lactobacillus spp., Bifidobacterium spp.), acetylocholiny (Lactobacillus spp.), serotoniny (Escherichia spp., Enterococcus spp., Streptococcus spp., Candida spp.), jak również dopaminy (Bacillus spp.).
W trakcie konferencji PAD odbyła się również sesja prac własnych m.in. studentów dietetyki. Omówiono istotę współpracy psychologa z dietetykiem w oparciu o konkretne przykłady pacjentów z zaburzeniami odżywiania o podłożu psychicznym. Przedstawiono zalecenia dotyczące diety stymulującej poprawę nastroju w oparciu o zawartość tryptofanu i kwasów tłuszczowych w określonych produktach spożywczych. Wśród przykładów składników diety, które mogą poprawiać humor wymieniono: banany, orzechy, gorzką czekoladę, ale również ryby, mięso, nabiał, jaja, pestki dyni i sezam. Zaznaczono, że zwiększenie podaży takiej żywności stanowi jedynie element złożonego procesu leczenia depresji, na który składa się praca kilku specjalistów jednocześnie. Jednym z tematów także poruszonych w tej części sesji było zagadnienie spersonalizowanej probiotykoterapii w regulacji miokrobiomu jelitowego. Okazuje się, że istnieje duże prawdopodobieństwo, iż w nieodległej przyszłości dostępna będzie możliwość dobierania określonych szczepów probiotycznych indywidualnie, w konkretnych jednostkach chorobowych lub w celu spełnienia określonej funkcji w organizmie.
Reasumując, na III Ogólnopolskiej Konferencji “Psychika a Dietetyka” przedstawiono istotę żywienia dla pracy mózgu i zdrowia psychicznego, w odniesieniu do zależności występujących na osi mózg-jelita-mikrobiom.
