Osoby cierpiące na duże zaburzenia depresyjne (MDD, ang. major depressive disorder) posiadają zwiększoną ilość funkcjonalnych połączeń sieci trybu domyślnego (DMN, ang. default mode network) oraz biomarkerów depresji w mózgu. GABA to neuroprzekaźnik hamujący, krążący w płynach ustrojowych, wykazujący zdolność do przekraczania bariery krew-mózg oraz metabolizowany m.in. z udziałem bakterii jelitowych. Celem przeprowadzonych badań klinicznych było sprawdzenie, czy obniżona zawartość mikrobiomu jelitowego jest istotnie skorelowana z DMN i MDD.
Oszacowano, że ciało człowieka zasiedla blisko 38 trylionów mikroorganizmów, które odgrywają kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całego ludzkiego organizmu. Jednymi z najważniejszych są bakterie bytujące w jelitach. Amerykańscy naukowcy z Weill Cornell Medical College oraz Uniwersytetu w Northeastern dowiedli, że mikrobiom jelitowy ma istotne znaczenie w rozwoju oraz zapobieganiu depresji, poprzez zdolność tych bakterii do wytwarzania neuroprzekaźnika GABA.
“W ostatnim dziesięcioleciu dokonano wielu badań, które potwierdziły, że mikrobiom człowieka ma wpływ na różne aspekty zdrowia i rozwój chorób. Jednak koncepcja wprowadzania do ustroju bakterii jelitowych z zewnątrz lub bezpośrednie manipulowanie ich ilością w celu poprawy funkcjonowania mózgu to wciąż nowy temat.” – Philip Strandwitz, współautor badania
Przeprowadzono analizę zależności pomiędzy liczebnością wszystkich gatunków gram-ujemnych pałeczek z rodzaju Bacteroides w jelitach osób chorych na depresję a unikalną parą węzłową sieci trybu domyślnego w mózgu. Skupiono się tylko na Bacteroides, ponieważ dowiedziono, że wytwarzają one neuroprzekaźnik GABA, który wycisza sygnały wysyłane pomiędzy nerwami, dzięki czemu kwas γ-aminomasłowy kontroluję pracę mózgu, zabezpieczając przed jego nadmierną stymulacją. Kiedy neuroprzekaźnictwo GABA-ergiczne nie działa prawidłowo, obserwuje się takie objawy jak depresja, lęk i bezsenność. Wyniki badań są jednoznaczne: metabolizm GABA zachodzący z udziałem mikrobiomu jelitowego może wpływać na funkcjonalną łączność w mózgu.
“Objawy depresji są związane z niskim poziomem bakterii jelitowych produkujących GABA. Jest to dość silna korelacja. Odkrycie to otwiera nowe możliwości leczenia depresji za pomocą mikroorganizmów wytwarzających GABA.” – Kim Lewis, współautor badania
Bezpośrednia komunikacja mikrobiomu jelitowego z mózgiem jest możliwa dzięki grubej wiązce nerwów (nerwowi błędnemu), która przewodzi informacje w obie strony oraz dzięki kanałom komunikacyjnym korzystającym z krwioobiegu. Wiele z docierających do mózgu sygnałów jelitowych – oprócz tego, że powoduje powstanie wrażenia sytości po posiłku lub np. nudności, błogostanu – to uruchamia także reakcje mózgu, które są przesyłane następnie do jelit i wywołują tam konkretne odpowiedzi. Poprzez manipulowanie składem ilościowym i jakościowym bakterii w naszym ustroju naukowcy mogą znaleźć nowe sposoby leczenia depresji i innych zaburzeń.
