Pregnenolon jest prekursorem do produkcji wszystkich innych hormonów steroidowych. Produkowany jest w gonadach, nadnerczach i w tkance mózgowej. Jako suplement diety wspomaga pracę układu nerwowego i zdolności poznawcze. Poprawia też jakość snu i reguluje gospodarkę hormonalną.
PRL-8-53 jest związkiem organicznym, którego chemiczna nazwa to chlorowodorek 3-[2-(benzyloetyloamino)etylo]benzoesanu metylu. Został opracowany i opatentowany w latach 70. XX wieku przez neurofarmakologa dr. Nikolausa R. Hansla z Uniwersytetu Creighton w Omaha, w Stanach Zjednoczonych. Naukowcy do dziś nie poznali jego dokładnego mechanizmu działania. Wiadomo jednak, że związek ten wpływa korzystnie na zdolności poznawcze, nie wykazując przy tym istotnych efektów ubocznych. PRL-8-53 wykazuje właściwości nootropowe. Pozwala zwiększyć poziom koncentracji i poprawia pamięć. PRL-8-53 jest związkiem otrzymywanym na drodze syntezy laboratoryjnej…
Różeniec górski to wieloletnia roślina należąca do rodziny gruboszowatych (Crassulaceae), podrodziny Sedoideae i rodzaju różeniec (Rhodiola). Potoczna nazwa “różany korzeń” oraz nazwa gatunku pochodzą od greckiego słowa “rodia”. Termin ten odnosi się do charakterystycznego różanego zapachu kłącza Rhodiola oraz różowego zabarwienia pojawiającego się w środku po przełamaniu surowca. Ludowa nazwa “złoty korzeń” wskazuje z kolei na zewnętrzne złote zabarwienie. Jest to roślina powszechnie wykorzystywana od wielu tysiącleci w tradycyjnej medycynie chińskiej. Za lekarstwo uznał ją grecki lekarz Dioskourydes…
S-adenozylometionina to naturalna substancja chemiczna, pochodna metioniny i adenozyny, która występuje w każdej komórce organizmu i odpowiada za jej prawidłowe funkcjonowanie. SAM-e to najważniejszy donor grup metylowych, kontrolujący przebieg wielu procesów metabolicznych. Jednym z nich jest synteza fosfatydylocholiny, czyli głównego lipidu, warunkującego strukturę i funkcje błon biologicznych. Ponadto metylacja przy udziale grup metylowych z S-adenozylometioniny odgrywa istotną rolę w produkcji ważnych neuroprzekaźników – dopaminy, serotoniny i noradrenaliny – a tym samym reguluje ich aktywność. W efekcie substancja ta odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego…
Soplówka jeżowata jest grzybem medycznym należącym do makrogrzybów podstawkowych (Basidomycota) rzędu gołąbkowców (Russulales) i rodziny soplówkowatych (Hericiaceae). Występuje głównie w lasach liściastych, gdzie porasta dolne partie pnia starszych drzew, takich jak dąb, buk, jabłoń czy orzech włoski. Występuje naturalnie oraz jest uprawiany powszechnie w krajach azjatyckich. Poza tymi terenami nie jest popularna, a w wielu regionach znajduje się pod ochroną. Potoczne nazwy grzyba, np. lwia grzywa czy barania głowa, związane są z wyglądem owocnika, którego wielkość wynosi od 10 do 30 cm. Posiada on liczne cienkie kolce o szerokości ok. 2 mm i długości kilku centymetrów…
Sulbutiamina jest syntetyczną pochodną witaminy B1, znanej powszechnie jako tiamina. Organizm jest w stanie produkować tiaminę tylko w ograniczonych ilościach. W związku z tym, aby uniknąć awitaminozy należy zadbać o odpowiednią dietę. W krajach azjatyckich, gdzie głównym pokarmem jest ryż, czyli produkt ubogi w tiaminę często obserwowano jej deficyt, który był przyczyną rozwoju poważnej choroby beri-beri. Ponieważ jednak tiamina odznacza się wyjątkowo słabą bioprzyswajalnością, japońscy naukowcy poszukiwali syntetycznej pochodnej, która będzie w stanie zwiększać stężenie witaminy B1 w organizmie. W latach 70. XX wieku odkryli oni właśnie sulbutiaminę, która ze względu na swoją lipofilową budowę jest w stanie przenikać błony biologiczne…
Sunifiram jest syntetyczną pochodną piracetamu, a dokładniej alkaloidem piperyzyny, otrzymaną po raz pierwszy w 2000 roku. Ze względu na różnicę w budowie – pierścień 2-pirolidonu zostaje otwarty – DM-235 nie należy jednak do rodziny racetamów. Jest to jeden z najsilniejszych środków o właściwościach nootropowych, poprawiający zdolności poznawcze oraz stabilizujący nastrój i podnoszący ogólny poziom energiii. Często określa się go jako “ampakina”, gdyż głównym kierunkiem jego działania jest modulacja receptorów glutaminergicznych, oznaczanych skrótem AMPA. Są to receptory jonotropowe, które wiążąc się z ligandem stają się przepuszczalne dla jonów sodowych, potasowych i wapniowych…
Teakryna jest związkiem chemicznym występującym w liściach jednego z gatunków herbaty, Camellia assamica, którego liście wykorzystywane są do przyrządzania napoju zwanego Kucha. Liście tej rośliny zawierają także inne alkaloidy: kofeinę i teobrominę. Wydaje się, że teakryna produkowana jest w nich właśnie z kofeiny. Następnym etapem na szlaku metabolicznym byłoby przekształcenie jej w liberynę. Ponieważ jednak nie zachodzi on w przypadku Camellia assamica, dochodzi do gromadzenia się w jej tkankach znaczących ilości teakryny. Teakryna jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy alkaloidów purynowych…
Teobromina jest związkiem organicznym, którego systematyczna nazwa to 3,7-dimetyloksantyna. Ze względu na budowę chemiczną zaliczana jest do grupy alkaloidów purynowych. Najpopularniejszym źródłem teobrominy są ziarna kakaowca właściwego (Theobroma cacao), w których zawartość tej substancji to ok 1,8% suchej masy. Ponadto znaleźć ją można również w innych roślinach np. w herbacie, w kawie arabskiej, w guaranie czy w liściach ostrokrzewu paragwajskiego (yerba mate). Do organizmu człowieka dostaje się więc bezpośrednio po spożyciu powyższych produktów. Oprócz tego powstaje na drodze rozpadu innego alkaloidu purynowego, jakim jest kofeina…
L-tryptofan (Trp) to aminokwas (AA) egzogenny, który został odkryty przez angielskich chemików F. Hopkinsa oraz S. Cole w 1901 roku. Ta para naukowców wyizolowała go z białka mleka – kazeiny, a struktura molekularna tego związku została określona niewiele później (w 1907 r.) przez innych uczonych – Ellingera oraz Flamanda. Tryptofan po raz pierwszy zsyntetyzowano w 1949 roku, jednak dopiero ok. 30 lat później chemiczne otrzymywanie tego aminokwasu zastąpiono procesem naturalnej fermentacji, co znacznie zwiększyło dostępność tego związku w postaci suplementów…
Urydyna jest związkiem organicznym z grupy nukleozydów, wchodzących w skład kwasów nukleinowych. W ograniczonych ilościach nukleozyd ten wytwarzany jest w wątrobie, jednakże w większości przypadków konieczne jest jego dostarczanie z zewnątrz. Pod względem budowy chemicznej cząsteczka urydyny składa się z zasady pirymidynowej (uracyl), która połączona jest wiązaniem β-N-glikozydowym z rybozą (cukier pięciowęglowy). Nukleozyd ten jest jednym z podstawowych komponentów RNA, gdzie jest w stanie parować się z cząsteczką adenozyny poprzez utworzenie dwóch wiązań wodorowych. Urydyna pełni wiele ważnych funkcji w organizmie, pozwalając tym samym na prawidłowy przebieg zachodzących w nim przemian metabolicznych…
Gotu kola jest wieloletnią rośliną pełzającą z rodziny selerowatych, inaczej baldaszkowatych. Rośnie na mokrych terenach (głównie w pobliżu zbiorników wodnych). Występuje powszechnie w całej Azji Środkowej i na niektórych obszarach Afryki. Za kraj pochodzenia uważa się Chiny, Indie i Indonezję. Spotkać ją można również w RPA, Australii, Sri Lance i na większości wysp południowego Pacyfiku. W celach leczniczych wąkrotka jest używana od ponad 3000 lat w Ayurvedzie jako naturalny środek poprawiający pamięć oraz podnoszący zdolność koncentracji. Uważa się także, że suplementacja tej rośliny skutkuje przywróceniem równowagi w funkcjonowaniu wielu części ciała oraz umysłu…
Czysty tlenek wapnia po raz pierwszy został opisany przez niemieckiego chemika Potta w roku 1746. Niemal dziesięć lat później szkocki lekarz i chemik Joseph Black, udowodnił, że ogrzewanie kamienia wapiennego (węglanu wapnia) powoduje utratę masy próbki, z tytułu wytwarzania “zepsutego powietrza”, którym był dwutlenek węgla (eksperyment ten miał potwierdzić, że CO2 jest wydzielany podczas oddychania zwierząt oraz w wyniku fermentacji mikrobiologicznej). W roku 1808 brytyjski chemik Davy Humphrey, przeprowadził elektrolizę wilgotnego wapna (CaO) z tlenkiem rtęci (HgO), w wyniku czego otrzymał metaliczny wapń…
Winpocetyna jest syntetyczną pochodną winkaminy, czyli alkaloidu wyizolowanego z liści barwinka czerwonego (Vinca minor), która została wprowadzona do lecznictwa w latach 70. ubiegłego wieku. Pierwsza synteza miała miejsce na Węgrzech w roku 1975. Od tego momentu rozpoczęto jej masową produkcję i sprzedaż jako środka na receptę, wykorzystywanego w Europie Wschodniej do leczenia zaburzeń naczyniowo-mózgowych oraz aby przeciwdziałać nasilającej się wraz z wiekiem utracie pamięci. Na terenach należących do Europy Zachodniej winpocetyna używana jest z kolei głównie jako substancja nootropowa, której przyjmowanie wpływa korzystnie na zdolność do koncentracji i zapamiętywania, a także poprawia metabolizm energetyczny mózgu i chroni komórki nerwowe…
W roku 1929 duński biochemik Henry Dam prowadził na zwierzętach badania związane z metabolizmem cholesterolu. Zaobserwował, że dieta niskotłuszczowa, pozbawiona steroli, wpływała na zdolność krzepliwości krwi (powodowała krwawienia w tkance podskórnej). Podanie szczurom szpinaku, lucerny bądź kapusty cofało te objawy. Stwierdzono, iż wystąpienie krwawień wynikało z niedoboru czynnika wpływającego na prawidłowy poziom protrombiny. Nazwano go witaminą K (Koagulations vitamin). Kilka lat później dowiedziono, że jest on zespołem kilku związków będących pochodnymi 2-metylo-1,4-naftochinonu oraz że niektóre drobnoustroje wykazują zdolność do ich syntezy…
Zawartość żelaza w ludzkim organizmie jest stosunkowo niewielka. Wynosi od 4 do 5 g, a większość tego mikroelementu jest związana w hemoglobinie. Jego wchłanianie ma miejsce w obszarze jelita cienkiego i dwunastnicy, natomiast magazynowanie następuje w wątrobie. Żelazo jest minerałem charakteryzującym się niską biodostępnością (na poziomie ok. 10%). Dziennie człowiek traci go w nieznacznych ilościach, od 1 do 1,5 mg, co zachodzi głównie poprzez złuszczanie się nabłonka jelitowego. Grupą osób szczególnie narażonych na znaczną utratę tego minerału są kobiety w czasie ciąży oraz karmiące piersią, dzieci i młodzież w okresie intensywnego wzrostu, osoby w wieku starczym, jak również wegetarianie…
Do celów leczniczych wykorzystywany jest korzeń żeń-szenia, wyglądem przypominający niekiedy sylwetkę ludzką. Stąd też wzięła się chińska nazwa tej rośliny, którą przetłumaczyć można jako „korzeń-człowiek”. W Chinach P. ginseng znany jest od 5000 lat. Pierwsze jego opisy pochodzą z ok. 38-33 r. p.n.e. oraz z początku naszej ery. Z roku 200 pochodzi dokładny jego opis jako panaceum, zaś z 300 – rozprawa wymieniająca go jako afrodyzjak. W VI wieku spisano wiadomości na temat występowania, cech morfologicznych i sposobu zbierania żeń-szenia. Kilka wieków później był on tak cenny, iż jego wagę podawano w srebrze. W Europie P. ginseng pojawił się za sprawą Ibn Kordoby, mauretańskiego żeglarza, który przywiózł go w roku 1000…
Witamina E (α-tokoferol) została po raz pierwszy rozpoznana w 1922 roku, ale wówczas nie zdefiniowano jej chemicznie. Zespół naukowców, pod kierownictwem dr Herberta Evansa z Uniwersytetu Kalifornijskiego, prowadził eksperymenty dotyczące wpływu różnych czynników na płodność myszy. Odkryto, że brak pewnego nieznanego dotychczas czynnika (nierozpoznanej jeszcze witaminy E), który był obecny w nasionach czy sałacie, istotnie wpływał na funkcje rozrodcze grupy badawczej. Ponieważ aktywność tej witaminy została po raz pierwszy zidentyfikowana jako niezbędna w procesie rozmnażania myszy, nazwa tego związku wywodzi się od greckich słów “tocos” (poród) oraz “pherein” (wydawać na świat/nieść)…
