Żeń-szeń jest rośliną stosowaną od wieków w tradycyjnej medycynie chińskiej jako panaceum. Współczesne badania potwierdzają, że ma on działanie adaptogenne i nootropowe. Wpływa na zdolności poznawcze, regulację apetytu i nastrój, ma także korzystne działanie na poziom glukozy i cholesterolu we krwi, układ odpornościowy i sprawność fizyczną.
Najcenniejszą częścią rośliny jest korzeń. W jego kształcie można dopatrzeć się zarysu postaci ludzkiej, ze strunowymi pędami, które wyglądają jak ręce i nogi. Temu właśnie kształtowi żeń-szeń zawdzięcza swą chińską nazwę “korzeń-człowiek” – w języku chińskim dżen – człowiek i czien – korzeń.
Żeń-szeń właściwy jest byliną z rodziny araliowatych (Araliaceae), tej samej, do której należy eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus). W stanie dzikim występuje w górskich lasach Półwyspu Koreańskiego, północno-wschodnich Chin, Japonii i północno-wschodniej Syberii. Rośnie na glebach luźnych i dobrze nawodnionych. Jest rośliną wieloletnią, niektóre okazy żyją nawet 200 lat. Jego rozwój w warunkach naturalnych trwa bardzo długo. Nasiona kiełkują po 22 miesiącach od wysiania. Najpierw wyrasta pojedynczy, trójpalczasty liść o wysokości ok. 7 cm, w następnych latach pojawia się drugi, a po upływie 10 lat – trzeci. Kolejne liście tworzą rozetę, ze środka której wyrasta łodyga zakończona baldachem zielono-białych kwiatów. Kwitnienie następuje w czerwcu, zaś owoce, jaskrawoczerwone pestkowce, dojrzewają w końcu sierpnia.
Do celów leczniczych wykorzystywany jest korzeń żeń-szenia, wyglądem przypominający niekiedy sylwetkę ludzką. Stąd też wzięła się chińska nazwa tej rośliny, którą przetłumaczyć można jako „korzeń-człowiek”. W Chinach P. ginseng znany jest od 5000 lat. Pierwsze jego opisy pochodzą z ok. 38-33 r. p.n.e. oraz z początku naszej ery. Z roku 200 pochodzi dokładny jego opis jako panaceum, zaś z 300 – rozprawa wymieniająca go jako afrodyzjak. W VI wieku spisano wiadomości na temat występowania, cech morfologicznych i sposobu zbierania żeń-szenia. Kilka wieków później był on tak cenny, iż jego wagę podawano w srebrze.
W Europie P. ginseng pojawił się za sprawą Ibn Kordoby, mauretańskiego żeglarza, który przywiózł go w roku 1000. Przyjęto go entuzjastycznie, jednak po wypędzeniu Maurów z Europy przestano go stosować. Ponownie sprowadził go w 1274 r. Marco Polo. Jednak na dobre żeń-szeń zadomowił się w kulturze zachodniej dopiero na początku XVII wieku, kiedy to holenderscy kupcy przywieźli jego znaczną ilość z Japonii. Zdobył bardzo dużą popularność na dworze Ludwika XIV, francuskiego Króla Słońce, gdzie stosowano go w postaci nalewki jako środek wzmacniający potencję. W 1652 r. powstało dzieło „Rerum Sinesium Compendiosa Descripto” pierwszy europejski opis tej rośliny, autorstwa polskiego jezuity Michała Boyma, zawierający informacje o jej zastosowaniu. Niespełna 100 lat później P. ginseng pojawił się także w Farmakopei Amsterdamskiej. W XVIII wieku Japończycy, a później także Koreańczycy, opracowali metodę hodowli tej rośliny. W XIX wieku cena żeń-szenia była 18-krotnie wyższa od ceny złota. Wówczas podjęto też pierwsze próby systematyki rodzaju Panax. W 1833 r. botanik Ness nazwał gatunek pochodzący ze wschodniej Azji Panax schin seng. Nazwę tę zmieniono w 1842 r. na Panax ginseng i w tym brzmieniu obowiązuje ona do dziś.
Obecnie żeń-szeń pozyskuje się głównie z plantacji zlokalizowanych na terenie Chin, Japonii i Korei. Próby hodowli na szeroką skalę w Europie nie powiodły się z powodu szczególnych wymagań glebowych i klimatycznych tej rośliny. Surowcem jest jego korzeń, którego masa u roślin 3-letnich wynosi od 6 do 20 g, zaś u 6-letnich dochodzi nawet do 200 g. Najczęściej pozyskuje się korzenie z roślin 4-5-letnich. W celu unieczynnienia enzymów, po wykopaniu poddaje się je stabilizacji poprzez suszenie na słońcu (korzeń biały), obróbkę parową (korzeń czerwony) lub wymrażanie na sucho. Prowadzone są też, zwłaszcza w Japonii, badania nad metodami biotechnologicznymi, pozwalającymi na hodowlę biomasy żeń-szenia in vitro. Metoda ta stanowi poważna alternatywę dla upraw polowych, uzależnionych od zmiennych warunków klimatycznych.
P. ginseng zaliczany jest do adaptogenów – roślin mających wielokierunkowy, pozytywny wpływ na organizm, ułatwiających mu dostosowanie się do aktualnych potrzeb. Regularne stosowanie tej rośliny pozwala zwiększyć odporność na czynniki stresowe oraz stymuluje działanie układu immunologicznego. Zauważalne jest także jej działanie wzmacniające w okresach długotrwałego i nadmiernego wysiłku fizycznego. Żeń-szeń wpływa także na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego jako środek antypsychotyczny, przeciwdrgawkowy i analgetyczny. Wykazuje też działanie nootropowe, zmieniając metabolizm acetylocholiny w obrębie mózgu. Jest on także uważany za afrodyzjak.
Głównymi substancjami biologicznie aktywnymi występującymi w żeń-szeniu są związki o charakterze saponin trójterpenowych – ginsenozydy, zwane też panaksozydami. W sumie wyizolowano i określono struktury ponad 80 ich rodzajów. Pod względem chemicznym są one związkami glikozydowymi, złożonymi z części niecukrowej (aglikonu) oraz jednego lub kilku łańcuchów cukrowych. Można wyróżnić trzy typy aglikonów:
W skład części cukrowej wchodzą najczęściej:
Ponadto żeń-szeń zawiera także:
Znane jest tradycyjne wykorzystanie żeń-szenia w celu zwiększenia apetytu. Za działanie to odpowiada najprawdopodobniej ginsenozyd Rb1, który zapobiega utracie apetytu związanej ze zwiększoną temperaturą otoczenia lub zabiegami chirurgicznymi. Badanie na zdrowych szczurach wykazało, że P. ginseng zwiększa pobieranie normalnego pokarmu o ok. 37%, zaś pokarmu wysokotłuszczowego o 50%. Odbywa się to jednak bez znaczącego przyrostu wagi, co ma związek z obniżoną absorpcją tłuszczów w przewodzie pokarmowym.
Jednakże badanie przeprowadzone na szczurach, u których za pomocą wysokotłuszczowej diety wywołano otyłość, dało inne wyniki. Podanie zwierzętom mieszanki wyizolowanych ginsenozydów zmniejszyło pobieranie pokarmu, spowodowało też redukcję masy ciała. Prawdopodobnie jest to związane z obniżeniem ekspresji w podwzgórzu neuropeptydu Y (NPY), który jest stymulatorem apetytu. Inne badanie z wykorzystaniem owoców żeń-szenia, przeprowadzone na otyłych myszach dało podobne rezultaty: zaobserwowano 16%-owe zmniejszenie pobierania pokarmu, czemu towarzyszył spadek wagi, podniesienie się temperatury ciała, redukcja poziomu cholesterolu we krwi oraz normalizacja glikemii. Naukowcy uważają, że za efekt ten odpowiadają protopanaxadiole, a zwłaszcza ginsenozyd Rb1.
Ginsenozyd Rb1 prawdopodobnie może zwiększać możliwości uczenia się oraz pamięć poprzez wpływ na hipokamp, choć mechanizm tego działania jest nieznany. Potwierdzono jednak prawdziwość tej hipotezy w badaniu na szczurach, którym przez 30 dni podawano ginsenozyd Rb1. Udało się w ten sposób poprawić ich orientację w przestrzeni, a także zwiększyć neurogenezę w obrębie hipokampa, zwłaszcza w zakręcie zębatym. Saponina ta, a także jej pochodna – maloginsenozyd Rb1 – wykazuje, podobnie jak czynnik wzrostu nerwów (NGF, ang. nerve growth factor), działanie zwiększające wzrost aksonów w hodowanych in vitro komórkach ptasich komórek macierzystych pochodzących ze zwojów grzbietowych korzeni nerwowych.
Istnieją także wyniki badań z udziałem ludzi, potwierdzające korzystny wpływ żeń-szenia na zdolności poznawcze. Przeprowadzono eksperyment, w którym 30 ochotników w wieku ok. 23 lat codziennie przez 8 dni przyjmowało dawkę 200 mg lub 400 mg ekstraktu z P. ginseng. U osób przyjmujących mniejszą dawkę zaobserwowano wyciszenie oraz wydłużenie się czasu reakcji. Dawka 400 mg przyniosła skrócenie czasu reakcji.
W podobnym badaniu uczestnicy otrzymywali te same dawki żeń-szenia, zaś po upływie 60 minut od ich spożycia wykonywali zestaw testów badających funkcje poznawcze („The Seial Sevens Substraction Test”). Następnie badano ich „zmęczenie umysłowe” oraz poziom glukozy we krwi. Ostatni z tych parametrów był znacząco obniżony po przyjęciu obu dawek P. ginseng. Jednak tylko przyjęcie 200 mg ekstraktu wywołało efekty behawioralne, takie jak znacznie większą sprawność rozwiązywania testów oraz redukcję subiektywnie odczuwanego zmęczenia umysłowego, towarzyszącego wykonywaniu zadań. Otrzymane wyniki świadczą o tym, że żeń-szeń istotnie może poprawiać zdolności poznawcze i sprawność umysłową. Nie jest wprawdzie znany mechanizm tego działania, jednak badacze przypuszczają, iż może on mieć związek ze zdolnością rośliny do regulacji poziomu glukozy we krwi.
Badania prowadzone na myszach wykazały, że zawarte w żeń-szeniu polisacharydy zmniejszają objawy depresji, przy czym ich dawka 100 mg/kg masy ciała okazała się efektywniejsza niż 200 mg/kg masy ciała. Obie zaś dawki spowodowały znaczące zwiększenie interakcji społecznych pomiędzy zwierzętami oraz redukcję zachowań agresywnych. Podobne efekty obserwowano w przypadku saponin żeń-szenia. Wykazują one działanie antydepresyjne u myszy poddanych testowi wymuszonego pływania oraz u szczurów w warunkach chronicznego łagodnego stresu. Ponadto, saponiny te zapobiegały zmniejszeniu ekspresji neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF, ang. brain-derived neurotrophic factor) w podwzgórzu oraz spadkowi stężenia neuroprzekaźników monoaminowych, które to zmiany wywoływane są przez chroniczny stres.
Badanie na szczurach wykazało, iż ginsenozydy mogą przeciwdziałać skutkom stresu. Prawdopodobnie zmniejszają one ekspresję hydroksylazy tyrozynowej (TH) i β-hydroksylazy dopaminy (DBH) – enzymów biorących udział w syntezie katecholamin w rdzeniu nadnerczy. Wzrost poziomu tych enzymów jest jedną z pierwszych zmian pojawiających się w warunkach długotrwałego lub powtarzającego się stresu. Zwiększenie produkcji katecholamin następuje także w odpowiedzi na stymulację nikotynowych receptorów acetylocholiny w rdzeniu nadnerczy. Zastosowanie ginsenozydów w hodowli komórek PC12 (linia komórkowa wyprowdzona z chromochłonnego guza nadnercza szczura) stymulowanych nikotyną pozwoliło na obniżenie poziomu cząsteczek mRNA kodujących TH o 57%, a DBH o 48%, co zapobiega syntezie zwiększonych ilości katecholamin.
Wyniki badań na szczurach wskazują, iż ginsenozyd Rg3 działa neuroprotekcyjne w sytuacji zmian wywołanych przez ogniskowe niedokrwienie mózgu. Testy behawioralne pozwoliły stwierdzić występowanie deficytów neurologicznych u zwierząt, którym podano dożylnie ginsenozyd, mniejszych niż w przypadku grupy kontrolnej. Znacznie zmniejszony był także obszar mózgu objęty uszkodzeniem oraz poziom dysmutazy ponadtlenkowej (SOD, ang. superoxide dismutase) i peroksydazy glutationowej (GSH-Px, ang. glutation-peroxidase), enzymów będących wskaźnikami stresu. Większe natomiast było wytwarzanie energii w mitochondriach komórek nerwowych, podobnie jak regionalny przepływ krwi w mózgu. Być może mechanizm ten polega na deregulacji przez ginsenozyd ekspresji genów indukowanych przez niedotlenienie neuronów.
Wyniki badań świadczą o tym, że przyjmowanie żeń-szenia powoduje wyciszenie i poprawienie nastroju. Efekt ten jest jednak zauważalny tylko przy krótkotrwałym jego stosowaniu. W badaniu trwającym 8 tygodni ochotnicy przyjmowali 200 mg P. ginseng dziennie. Po czterech tygodniach zanotowano wprawdzie poprawę funkcjonowania społecznego i zdrowia psychicznego w porównaniu z przyjmująca placebo grupą kontrolną, jednak pod koniec eksperymentu różnice te uległy zatarciu. Wskazuje to na możliwość powstawania swego rodzaju tolerancji.
W innych badaniach wykorzystujących dawki 100 lub 200 mg żeń-szenia i trwających 8 lub 16 tygodni otrzymano jednak znaczącą poprawę nastroju oraz efekt antydepresyjny utrzymujący się przez cały okres suplementacji. Jeden z eksperymentów był jednak prowadzony przy udziale pacjentów chorujących na cukrzycę typu II, więc poprawa nastroju mogła być skutkiem regulacji poziomu glukozy we krwi. Interesujące jest także, iż porównanie deklaracji dotyczących poprawy jakości życia otrzymanych od osób przyjmujących witaminowe suplementy diety zawierające lub nie zawierające ekstraktu z żeń-szenia różnią się od siebie – większa poprawa występuje w przypadku tych pierwszych.
Jak kilkukrotnie wspomniano wcześniej, P. ginseng może wpływać na stężenie glukozy we krwi. Podanie zdrowym ochotnikom wyciągu z żeń-szenia (4% ginsenozydów) w dawce 200 mg i 400 mg spowodowało spadek tego parametru o 11% w ciągu godziny, w stosunku do poziomu początkowego, przed przyjęciem ekstraktu. Po kolejnych 30 minutach zaobserwowano, iż efekt ten cofał się nieznacznie w przypadku niższej dawki i wynosił ok. 10%. Natomiast w przypadku 400 mg ekstraktu w tym samym czasie zaobserwowano dalszą redukcję poziomu glukozy, osiągającą niemal 16%.
Żeń-szeń jest tradycyjnie stosowany w leczeniu cukrzycy. Badania na zwierzęcym modelu cukrzycy typu I wykazały słuszność tego działania. U myszy, którym przez 2 tygodnie podawano ekstrakt z czerwonego żeń-szenia, wywołano cukrzycę za pomocą streptozotocyny (antybiotyku degradującego DNA komórek β trzustki). Wyniki pomiarów sekrecji insuliny oraz stężenia glukozy we krwi tych zwierząt porównywano z grupami kontrolnymi, którymi były myszy zdrowe i myszy z wywołaną cukrzycą, nie otrzymujące wyciągu z P. ginseng. Wykazano, iż czerwony żeń-szeń przyczynił się do znacznego obniżenia poziomu glukozy we krwi poprzez ochronę komórek β trzustki przed działaniem czynnika toksycznego i zahamowaniem produkcji insuliny. Podobne badanie przeprowadzono na zwierzęcym modelu cukrzycy typu II, wywołując chorobę u szczurów poprzez wysokotłuszczową dietę. U zwierząt otrzymujących dodatkowo żeń-szeń zaobserwowano zwiększoną wrażliwość na insulinę, a także redukcji wagi, spowodowaną głównie przez spadek masy tłuszczu.
Wykazano, iż pochodzący z czerwonego żeń-szenia ginsenozyd Rg3 zwiększa wydzielanie insuliny z komórek wyspowych trzustki, przy czym intensywność tego działania zależy od stężenia Rg3. Prawdopodobnie jest ono związane z aktywnością kanałów potasowych wrażliwych na ATP. Wiadomo, że zostaje zniesione w obecności diazoksydu (substancji otwierającej kanały potasowej) oraz nifedypiny (blokera kanałów wapniowych). Podanie doustnie ginsenozydu Rg3 myszom spowodowało po 30 minutach zwiększenie sekrecji insuliny o 58% w porównaniu do grupy kontrolnej i zapobiegło wzrostowi stężenia glukozy we krwi. Co więcej, wywołało ono zwiększenie fosforylacji kinazy aktywowanej 5’AMP (AMPK, ang. 5’AMP-activateg protein kinase), enzymu zwiększającego wychwyt glukozy oraz wydzielanie insuliny przez komórki wyspowe trzustki. Porównanie dwóch izomerów optycznych – 20(S)-Rg3 i 20(R)-Rg3 wykazało, iż wyłącznie jeden z nich, 20(S)-Rg3, wykazuje aktywność biologiczną.
Podobną aktywność wykazują też inne saponiny żeń-szenia. Ginsenozyd Rg1 także aktywuje AMPK, co pozwala pokonać oporność komórek mięśniowych na insulinę wywołaną przez długotrwałe stosowanie tego leku, a w konsekwencji zwiększyć wychwyt glukozy z krwi. Efekt ten potwierdzono w badaniu in vitro prowadzonym na linii mysich mioblastów C2C12.
Z kolei ginsenozydy Rb2 oraz Re oddziałują na komórki wątroby, hamując indukowaną przez AMPK glukoneogenezę – proces wytwarzania glukozy na drodze enzymatycznych przemian z niecukrowych prekursorów, np. aminokwasów, mleczanów czy glicerolu.
Saponiny oraz fitosterole występujące w żeń-szeniu wykazują działanie antyoksydacyjne, które wywiera korzystny wpływ na wszystkie tkanki organizmu. W obrębie naczyń krwionośnych skutkuje ono obniżeniem stężenia utlenionych frakcji cholesterolu (LDL) oraz triglicerydów, które działają skurczowo oraz odpowiadają za rozwijanie się zmian miażdżycowych. Odbywa się to na drodze aktywacji przez ginsenozydy dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), biorącej udział w metabolizmie wolnych rodników. Udowodnione zostało to w badaniu na szczurach, u których wywołano arteriosklerozę. Po podaniu preparatów z P. ginseng zaobserwowano u nich spadek poziomu cholesterolu LDL i wzrost poziomu HDL. Ponadto, ginsenozydy wykazują także działanie blokujące aktywność kanałów wapniowych. Normalizuje to pracę serca u osób z zaburzeniami jego rytmu wywołanymi dysfunkcją elektrolityczną lub bodźcami nerwowymi.
Badania prowadzone na myszach poddanych testowi pływania wykazały, iż P. ginseng może zwiększać wytrzymałość fizyczną poprzez redukcję zmęczenia. Efekt ten jest widoczny już w godzinę po podaniu zwierzętom polisacharydów z tej rośliny. Wykazano że także ginsenozydy wpływają na znaczne wydłużenie czasu pływania u myszy, co świadczy o wzroście sprawności fizycznej. Zaobserwowano też, że podanie wyciągu z żeń-szenia zapobiega osłabieniu funkcji układu odpornościowego przez stres związanemu ze zwiększonym i długotrwałym wysiłkiem fizycznym.
Badania prowadzone na szczurach, którym podawano żeń-szeń wskazują na niewielki wpływ tej rośliny na poziom testosteronu. U osobników, u których żeń-szeń stanowił 1% pokarmu, poziom tego hormonu wzrósł o 8%, zaś gdy stanowił on 5% pokarmu – o 62%. Jednocześnie zaobserwowano znaczną redukcję rozmiarów prostaty u tych zwierząt w porównaniu do grupy kontrolnej. Redukcja przerostu prostaty została także potwierdzona w badaniu wpływu ginsenozydu Rg3 na hodowlę ludzkich komórek tego narządu. Ich proliferacja, wywołana przez stymulację testosteronem, została zahamowana przez Rg3. Ginsenozyd ten powodował zwiększoną degradację receptora androgenowego na komórkach prostaty.
Także badanie z udziałem 46 pacjentów z zaburzeniami płodności (oligospermia, idiopatyczne żylaki powrózka nasiennego) wykazało leczniczy potencjał P. ginseng. U badanych mężczyzn po suplementacji wzrosła liczebność plemników oraz ich ruchliwość, podniosło się także stężenie testosteronu we krwi.
Wykazano także skuteczność żeń-szenia w leczeniu zaburzeń erekcji u mężczyzn. W trakcie eksperymentu 45 pacjentów przyjmowało czerwony żeń-szeń w ilości 900 mg 3 razy dziennie. Oceny na skali Międzynarodowego Wskaźnika Funkcji Erekcyjnej (IIEF-5, ang. International Index of Erectile Function), podobnie jak badanie sztywności prącia za pomocą urządzenia RigiScan wskazały na znacząca poprawę w stosunku do grupy przyjmującej placebo. Podobne wyniki uzyskano w innym badaniu z udziałem ochotników cierpiących z powodu łagodnych lub umiarkowanych zaburzeń erekcji, przyjmujących 3 razy dziennie po 1000 mg żeń-szenia. Taki sam efekt osiągnięto stosując ekstrakt z hodowli tkankowej P. ginseng.
Inne badania wykazują jednak przeciwstawny efekt substancji zawartych w P. ginseng. Niektóre gipenozydy, Rg3 i Ro, mogą działać jako inhibitory 5-α-reduktazy, enzymu katalizującego przemianę testosteronu do jego formy o większej aktywności, dihydroksytestosteronu. Działanie to zapobiega supresji wzrostu włosów w łysieniu androgenowym, co wskazuje na potencjalną możliwość stosowania żeń-szenia w kosmetyce.
Ze względu na podobieństwo budowy chemicznej ginsenozydów Rb1, Rb2, Rg1 i Rh1 do struktury hormonów steroidowych, mogą one działać podobnie jak estrogeny. Mechanizm tego działania polega na stymulacji receptorów estrogenowych umieszczonych w różnych tkankach organizmu. Jego efektem może być zwiększenie przyrostu masy kostnej u kobiet cierpiących z powodu osteoporozy, a także zapobieganie nadmiernej utracie wapnia z kości w okresie pre- i postmenopauzalnym. Jednakże nadmierna aktywacja receptorów estrogenowych w obrębie sutka może powodować bolesność piersi oraz zwiększać ryzyko wystąpienia hormonozależnego nowotworu piersi.
Wyniki badań wskazują na to, iż żeń-szeń może być stosowany jako adiuwant – substancja wzmacniająca poszczepienną odpowiedź immunologiczną na podany antygen. Suplementacja ekstraktem G115 (4% ginsenozydów) w dawce 100 mg dziennie przez 4 tygodnie przed i 8 tygodni po szczepieniu przeciwko grypie zredukowało liczbę zachorowań na tę chorobę, a także na przeziębienie, w większym stopniu niż podanie wyłącznie szczepionki. Pacjenci przyjmujący żeń-szeń mieli też poziom przeciwciał wyższy o ok. 60% od osób nie stosujących suplementacji. Także aktywność komórek NK była u nich niemal 2 razy wyższa.
Podobne wyniki uzyskano w badaniach na myszach. Zwierzętom przez dwa dni podawano przez iniekcję ginsan – polisacharyd występujący w żeń-szeniu, następnie zaś podano im oralnie antygen bakteryjny Salmonella sp. Zaobserwowano znaczący wzrost poziomu przeciwciał w porównaniu do próby kontrolnej, a także wzrost ekspresji genów cyklooksogenazy (COX) w obrębie kępek Peyera – skupisk grudek limfatycznych w błonie śluzowej jelita cienkiego, odgrywających rolę w rozpoznawaniu antygenów drobnoustrojów chorobotwórczych i wytwarzaniu odpowiedzi odpornościowej. Świadczy to o stymulującym działaniu ginsanu na humoralną odpowiedź immunologiczną na podany doustnie antygen. Dodatkowo, w badaniu przeprowadzonym na szczurach, zanotowano jego wpływ na wzrost aktywności komórek NK.
Polisacharydy zawarte w P. ginseng zwiększają także aktywność makrofagów. Również ginsenozydy Rg1 i Re mogą stymulować proliferację komórek układu odpornościowego oraz sekrecję cytokin przez makrofagi.
Badania na pozbawionych włosów myszach wykazują właściwości żeń-szenia poprawiające wygląd i kondycję skóry. U zwierząt, którym podawano etanolowy ekstrakt z P. ginseng zawierający ok. 4% ginsenozydu Rb1, zaobserwowano hamowanie tworzenia się zmarszczek pod wpływem długotrwałego wystawienia na działanie promieniowania UVB. Zaobserwowano także spadek poziomu mRNA kodującego prokolagen typu I, jednakże stężenie kolagenu było podwyższone. Świadczy to o protekcyjnym działaniu żeń-szenia na to białko. Jednakże w innym badaniu, z wykorzystaniem ludzkich fibroblastów, otrzymano wyniki świadczące o tym, że ginsenozyd Rb1 stymuluje ekspresję genów kodujących kolagen typu I.
Jeden z metabolitów ginsenozydów, 20-O-β-D-glukopiranozylo-20(S)-protopanaksadiol zwany składnikiem K, wpływa także na wygląd skóry. Jego oddziaływanie badano in vitro na linii komórek HaCaT – nienowotoworogennej, unieśmiertelnionej linii ludzkich keratynocytów. Zaobserwowano, iż składnik K zwiększa transkrypcję genów syntazy hialuronianowej 2 – enzymu biorącego udział w syntezie kwasu hialuronowego, który wiąże wodę w skórze właściwej, gwarantując jej sprężystość i brak zmarszczek.
| nazewnictwo |
|---|
|
Nazwa polska: Żeń-szeń właściwy |
|
Nazwa zwyczajowa: żeń-szeń |
|
Nazwa łacińska: Panax ginseng |
|
Inne nazwy: Panax schin seng, korzeń życia, boskie ziele, cud świata, sól ziemi, korzeń-piorun, żeń-szeń górski, żeń-szeń azjatycki, wszechlek, rénshēn, True Ginseng, Wild Ginseng |
| Podstawowe korzyści |
|---|
|
stymulacja układu odpornościowego |
|
poprawa pamięci i zdolności poznawczych |
|
poprawa nastroju |
|
zwiększenie wydolności organizmu |
|
zwiększenie produkcji testosteronu |
| Należy do kategorii |
|---|
Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.
