...

Różeniec | Rhodiola rosea

Rhodiola rosea to wieloletnia roślina należąca do rodziny gruboszowatych (Crassulaceae). Występuje powszechnie na terenach północnej oraz centralnej Azji, a także w górskich regionach Europy. Jest to jedna z najważniejszych roślin o działaniu adaptogennym, która wpływa pozytywnie na funkcjonowanie układu nerwowego.

Ciekawostka:

Chińscy cesarze wysyłali całe wyprawy na Syberię w celu zdobycia zapasów różeńca. Wierzyli bowiem, że zapewni im długie, zdrowe życie, a także poprawi potencję. Na Zachodzie pierwsze wzmianki na temat właściwości leczniczych tej rośliny pochodzą od greckiego lekarza Dioscoridesa, który w 77 roku n.e. opisał jego zastosowanie w „De Materia medica”.

Spis treści:

1. Co to jest Różeniec | Rhodiola rosea?

1.1. Historia i pochodzenie

Różeniec górski to wieloletnia roślina należąca do rodziny gruboszowatych (Crassulaceae), podrodziny Sedoideae i rodzaju różeniec (Rhodiola). Potoczna nazwa “różany korzeń” oraz nazwa gatunku pochodzą od greckiego słowa “rodia”. Termin ten odnosi się do charakterystycznego różanego zapachu kłącza Rhodiola oraz różowego zabarwienia pojawiającego się w środku po przełamaniu surowca. Ludowa nazwa “złoty korzeń” wskazuje z kolei na zewnętrzne złote zabarwienie.

Jest to roślina powszechnie wykorzystywana od wielu tysiącleci w tradycyjnej medycynie chińskiej. Za lekarstwo uznał ją grecki lekarz Dioskourydes. Starożytni Rzymianie oraz Grecy stosowali ją w celu niwelowania oznak zmęczenia. Wikingowie natomiast do poprawy wytrzymałości oraz zwiększenia wydolności fizycznej organizmu. Wspaniała tradycja tej rośliny pochodzi z Dalekiego Wschodu oraz z Syberii. W rejonach tych uważano ją za lek wpływający na wzmocnienie wytrzymałości, wydłużenie długości życia i na wydanie zdrowego potomstwa. O jej właściwościach przekonano się także w okresie trwania zimnej wojny. W owym czasie Rosjanie poszukiwali rośliny o działaniu adaptogennym, czyli rośliny wzmacniającej odporność, poprawiającej kondycję i pomagającej działać w ciężkich warunkach oraz w sytuacjach stresowych.

Rhodiola rosea to bylina z grubym kłączem wystającym delikatnie ponad powierzchnię. Część nadziemną stanowi nierozgałęziona łodyga, wokół której skrętolegle rozmieszczone są liście. Na jej szczycie znajduje się kwiatostan będący zbiorowiskiem drobnych, żółtych kwiatów. Jest roślina dwupienna. Każdy okaz zawiera oddzielnie żeńskie i męskie kwiatostany. Owocami tej rośliny są mieszki zawierające wiele jajowatych nasion.

Różeniec górski rozpowszechniony jest głównie na obszarze północnej oraz centralnej Azji, a także w górskich regionach Europy. Swoim zasięgiem obejmuje tereny od Islandii, Wysp Brytyjskich, Skandynawii przez południowe Pireneje, po Alpy. Pojawia się również w subarktycznych rejonach Ameryki Północnej (Alaska, Kanada i leżące na północy Stanów Zjednoczonych góry). Jej uprawę w Polsce rozpoczęto w roku 1980. W naszym kraju naturalnie występuje w szczelinach skał wapiennych Sudetów i Karpat. Preferuje gleby wilgotne, skaliste murawy i piargi. Górskie oraz polarnoarktyczne rozmieszczenie wyjaśnia jej kolejną potoczna nazwą “arktyczny korzeń”.

1.2. Klasyfikacja

Rhodiola rosea należy do roślin o właściwościach adaptogennych. O jej przynależności do tej klasy zdecydował profesor Kirlov związany z Rosyjską Akademią Nauk. Obecnie jest jednym z najbardziej popularnych adaptogenów. Wywiera pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego. Badania potwierdziły także jej udział w ochronie organizmu (immunostymulant). Odznacza się działaniem neuroptotekcyjnym (ochrania układ nerwowy przed toksynami), przeciwutleniającym i przeciwnowotworowym. Ze względu na fakt, że jej stosowanie wpływa korzystnie na niektóre aspekty związane z seksualnością często wskazuje się również na jej funkcję prolibidalną.

1.3. Skład

Na podstawie wielu badań ustalono, że związkami charakterystycznymi dla różeńca są pochodne alkoholu cynamonowego – fenylopropanoidy. Substancje te określa się wspólną nazwą rozawin (rozawina, rozyna, rozaryna). Ich obecność jest podstawą do identyfikacji surowca tego gatunku. Duże znaczenie mają także występujące w tej roślinie związki fenolowe. Należą do nich salidrozyd, aglikon, p-tyrozol, monoterpeny (rozardyna, rozyrydol), flawonoidy (rodioliny, rodioniny, rodiozyny), triterpeny (daukosterol, beta-sitosterol), tricyny, kwasy organiczne (galusowy, chlorogenowy, hydroksycynamonowy), garbniki, glikozydy cyjanogenne (lotaustralina) oraz olejki eteryczne (n-dekanol, geraniol). Stosunek rozawin do salidrozydu wynosi 3:1 i jest wartością charakterystyczną dla Rhodiola rosea. Zależność ta pozwala odróżnienie złotego korzenia od pozostałych przedstawicieli tego rodzaju.

2. Jak działa Różeniec | Rhodiola rosea?

2.1. Układ nerwowy

Przeprowadzono wiele badań, których celem było zbadanie wpływu różeńca górskiego na układ nerwowy. Jedno z nich udowodniło, że zawarte w Rhodiola składniki (głównie rozawiny i salidrozyd) hamują działanie enzymu rozkładającego neuroprzekaźniki monoaminowe (dopamina, serotonina, norepinefryna, epinefryna, histamina). Enzymami tymi są MAO-A i MAO-B należące do grupy monoaminooksydaz. Podział tych enzymów na dwie klasy wynika z ich różnego rozmieszczenia w organizmie: MAO-A zlokalizowany jest głównie w tkance nerwowej, podczas gdy MAO-B obecny jest w pozostałych tkankach. Zahamowanie ich działania prowadzi do wzrostu stężenia głównych neuroprzekaźników w mózgu, a tym samym wpływa na jego lepsze funkcjonowanie. Składniki te hamują również enzym COMT (katecholo-O-metylotrasferaza), który odpowiada za rozkład katecholamin. Katecholaminy stanowią podgrupę neuroprzekaźników monoaminowych. Należą do nich noradrenalina, adrenalina oraz dopamina. Suplementacja różeńca prowadzi także do wzrostu przenikalności przez barierę krew-mózg prekursorów wyżej wymienionych neurotransmiterów, a tym samym zwiększają ich działanie w mózgu.

Wzrost stężenia, a także wzmożona aktywność neuroprzekaźników należących do amin biogennych (głównie serotoniny i dopaminy) ma korzystny wpływ na poprawę percepcji, procesów myślenia (np. analizowania, oceny sytuacji, kalkulowania i planowania), pamięci oraz uczenia się. Różeniec pomaga zwiększyć uwagę oraz wydłuża czas skupienia w zadaniach wymagających koncentracji. Dodatkowo serotonina jest odpowiedzialna za regulowanie rytmu okołodobowego. Jej najwyższą aktywność odnotowuje się w nocy, kiedy to odpowiada za właściwy i regenerujący sen. Wzrost poziomu serotoniny w mózgu może być bardzo korzystny dla osób cierpiących z powodu bezsenności.

Różeniec górski zaliczony został do roślin adaptogennych. Oznacza to, że jego suplementacja pozwala zwiększać wytrzymałość organizmu na napięcia nerwowe. Większa tolerancja organizmu pośrednio niweluje także skutki ekspozycji na czynniki stresowe. Dzięki temu nie obserwuje się pogorszenia pamięci czy procesów poznawczych w obliczu trudnych sytuacji.

2.1.1. Depresja

Przeprowadzono eksperyment, w którym grupie osób o umiarkowanej depresji podawano ekstrakt z różeńca górskiego przez 42 dni. Po tym okresie zauważono całkowitą redukcję symptomów towarzyszących depresji. U osób tych zniknął problem bezsenności oraz niestabilności emocjonalnej. Kuracja ta doprowadziła do znacznie lepszego samopoczucia oraz wzrostu motywacji i energii do działania. Ponadto w badanej grupie nie obserwowano więcej niekontrolowanych napadów lęku.

2.2. Układ krążenia

2.2.1. Działanie kardioprotekcyjne

Różeniec górski chroni serce przed czynnikami stresowymi powodującymi jego uszkodzenie (wolne rodniki). Dodatkowo zmniejsza stężenie cAMP, ograniczając tym samym jego nadmierną aktywność w mięśniu sercowym. Dzięki temu obniżone zostaje ryzyko wystąpienia zawału serca. Ponadto Rhodiola rosea optymalizuje działanie receptorów u-opioidowych. Ich prawidłowe funkcjonowanie chroni serce przed arytmia. W przypadku znacznego wysiłku fizycznego dochodzi do wzmożonej pracy serca. Różeniec w takiej sytuacji wpływa korzystnie na zwiększenie rezerwy energetycznej tego narządu, prowadząc jednocześnie do jego wzmocnienia.

3. Jak stosować Różeniec | Rhodiola rosea?

Nie masz dostępu do tych treści

Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik,
aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej.

4. Graficzne podsumowanie Różeniec | Rhodiola rosea

Bibliografia

  1. https://examine.com/supplements/rhodiola-rosea/
  2. http://en.mr-ginseng.com/rhodiola/
  3. Obidoska Grażyna, Biuletyn hodowli i aklimatyzacji roślin, rośliny o działaniu adaptogennym, nr 233, 2004
Różeniec Rhodiola rosea
nazewnictwo
Nazwa polska: różeniec górski
Nazwa zwyczajowa: różeniec
Nazwa łacińska: Rhodiola rosea
Inne nazwy: rhodiola, korzeń różany, złoty korzeń, zachodni korzeń, laska Aarona, arktyczny korzeń, korona królewska, korzeń z Syberii
Podstawowe korzyści
działanie kardioprotekcyjne
leczenie depresji
poprawa funkcji kognitywnych
kontrola poziomu neuroprzekaźników monoaminowych
kontrola ciśnienia krwi
Wesprzyj nas, jeśli uważasz, że robimy dobrą robotę!

Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.

Przekaż wsparcie dla NeuroExpert.