...

Wąkrotka | Gotu kola

Gotu kola to wieloletnia roślina pełzająca z rodziny selerowatych, występująca powszechnie w całej Azji, a także na niektórych terenach Afryki. Od ponad 3000 lat wykorzystywana jest w Ajurwedzie jako naturalny środek poprawiający pamięć oraz podnoszący zdolność do koncentracji.

Ciekawostka:

Wąkrotka azjatycka powszechnie jest znana pod nazwą Gotu Kola. Nazwa ta wywodzi się z języka syngaleskiego używanego na Sri Lance. W języku tym słowo "kola" tłumaczone jest jako liść, podczas gdy "gotu" oznacza kielichowaty kształt.

Spis treści:

1. Co to jest Wąkrotka | Gotu kola?

1.1. Historia i pochodzenie

Gotu kola jest wieloletnią rośliną pełzającą z rodziny selerowatych, inaczej baldaszkowatych. Rośnie na mokrych terenach (głównie w pobliżu zbiorników wodnych). Występuje powszechnie w całej Azji Środkowej i na niektórych obszarach Afryki. Za kraj pochodzenia uważa się Chiny, Indie i Indonezję. Spotkać ją można również w RPA, Australii, Sri Lance i na większości wysp południowego Pacyfiku.

W celach leczniczych wąkrotka jest używana od ponad 3000 lat w Ayurvedzie jako naturalny środek poprawiający pamięć oraz podnoszący zdolność koncentracji. Uważa się także, że suplementacja tej rośliny skutkuje przywróceniem równowagi w funkcjonowaniu wielu części ciała oraz umysłu.

Gotu kola kwitnie na czerwono i można spotkać się z jej dwojakim wyglądem. Na terenach o dużej wilgotności jej pnącza przyozdobione są szerokimi wachlarzowatymi liśćmi. Na obszarach suchszych natomiast liście te są niewielkie i cienkie. Jako surowiec leczniczy używa się w przeważnie liści, które można pozyskiwać przez cały rok. Nazwa Centella pochodzi od łacińskiego słowa “centum” oznaczającego sto i wskazuje na obfitość ziela. W języku syngaleskim z kolei słowo “kola” tłumaczone jest jako liść, podczas gdy “gotu” oznacza kielichowaty kształt.

W Indiach oraz na Sri Lance Gotu kola jest niebywałym przysmakiem słoni, które delektują się przede wszystkim zielonymi liśćmi. Lokalni mieszkańcy uważają, że to właśnie dzięki tej roślinie zwierzęta odznaczają się znakomitą pamięcią oraz inteligencją.

Ze względu na swoje lecznicze właściwości wykorzystywano ją również w tradycyjnej medycynie chińskiej. Tamtejsi uczeni uważali ją za źródło długowieczności, gdyż regularne jej stosowanie skutkowało opóźnieniem procesu starzenia. Ponadto Chińczycy używali wąkroty jako zioła do leczenia bezsenności, wzmocnienia wzroku, leczenia zapalenia zatok, a także do regeneracji mięśnia sercowego po zawałach oraz przy niektórych chorobach wenerycznych.

1.2. Klasyfikacja

Centella uważana jest za prawdziwe panaceum. Została sklasyfikowana jako środek o działaniu adaptogennym. Oznacza to, że stosowanie Gotu kola podnosi odporność organizmu oraz pozwala na lepsze radzenie sobie z ciągłymi zmianami środowiska zewnętrznego. Uznana została również za stymulant centralnego układu nerwowego, czyli za substancję nootropową. W przypadku tym zauważa się znaczną poprawę funkcjonowania mózgu (lepsza pamięć, większa zdolność uczenia się oraz koncentracji). Jednocześnie działa wyciszająco na umysł, redukuje napięcie i roztargnienie. Dodatkowo suplementacja wąkroty wpływa na opóźnienie procesu starzenia. W związku z tym należy do roślin przedłużających życie.

1.3. Skład

Gotu kola jest surowcem roślinnym stanowiącym bogate źródło substancji aktywnych. Należą one do grupy pentacyklicznych saponin triterpenowych. Wśród związków tych wyróżniamy: azjatykozyd, bramozyd, braminozyd, centellozyd, madekasozyd, tankunizyd, scefoleozyd, a także kwas azjatykowy, kwas bramikowy, kwas medekasowy, kwas tankunikowy oraz kwas centelikowy. Ich synteza ma miejsce podczas wzrostu i rozwoju rośliny, a dokładna ilość i skład uzależnione są od miejsca pochodzenia. W Centelli występują także bioflawonoidy, sterole roślinne (sitosterol, kampesterol, stigmasterol), garbniki, żywice i kamforę. Dodatkowo nie jest to roślina pozbawiona witamin – znaleźć można witaminy A, C, E i K.

2. Jak działa Wąkrotka | Gotu kola?

2.1. Układ nerwowy

2.1.1. Gospodarka acetylocholinowa

Przeprowadzono eksperyment, w którym młodym myszom podawano przez 15 dni Gotu kola w dawce 200 mg na kilogram masy ciala osobników. Po tym okresie zauważono wzrost aktywności acetylotransferazy cholinowej (enzym katalizujący reakcję syntezy acetylocholiny) w strukturach hipokampa. Zwiększenie aktywności tego enzymu, przy jednoczesnym dostarczaniu odpowiedniej dawki choliny do organizmu, może znacząco podnieść poziom neuroprzekaźnika acetylocholinowego. W efekcie suplementacja wąkroty azjatyckiej przekłada się na poprawę nastroju, polepszenie funkcji poznawczych, a także zdolności do zapamiętywania oraz uczenia. Dodatkowo, wzrost aktywności ACH znacząco redukuje ryzyko pojawienia się takich chorób neurodegeneracyjnych jak choroba Alzheimera.

2.1.2. Neurogeneza i neuroplastyczność

Saponiny triterpenowe (azjatykozyd i madekasozyd) obecne w ekstrakcie z Gotu kola zwiększają aktywność NGF oraz BDNF, czyli molekuł białkopodobnych nazywanych neurotropinami, które są odpowiedzialne za namnażanie oraz prawidłowe funkcjonowanie komórek nerwowych. Molekuły te nazywa się czynnikami troficznymi (odżywczymi) neuronów.

Powstawanie nowych komórek nerwowych, a także tworzenie się nowych połączeń pomiędzy nimi jest podstawą procesu nazywanego plastycznością mózgu. Zjawisko to jest związane ze zdolnością do uczenia się oraz zapamiętywania. Podczas przyswajania nowych informacji bądź próby wyuczenia nowej profesji w mózgu musi dojść do swoistego przegrupowania neuronów. Zwiększenie ich puli w mózgu znacząco podnosi funkcje kognitywistyczne.

2.1.3. Choroby układu nerwowego

U osób cierpiących z powodu nerwicy lękowej, które stosowały ekstrakt Gotu kola przez okres 12 tygodni, zauważono znaczną redukcję poziomu lęku oraz napięcia nerwowego. Wśród pacjentów odnotowano także poprawę pamięci oraz koncentracji. Udowodniono, że zawarty w roślinie azjatykozyd ma właściwości anksjolityczne czyli przeciwlękowe.

Badaniom poddano także dzieci z upośledzeniem umysłowym. W tym przypadku podawano ekstrakt z Gotu kola przez 14 tygodni (500 mg sproszkowanego surowca leczniczego dziennie). Po okresie regularnej suplementacji u dzieci stwierdzono zwiększenie poziomu koncentracji i polepszenie zachowania. Dodatkowo podniósł się ich ogólny poziom umiejętności oraz iloraz inteligencji.

2.2. Układ krwionośny

Nie stwierdzono wpływu wąkroty na ciśnienie krwi. Poprawia ona jednakże jej krążenie oraz mikrokrążenie w naczyniach włosowatych. Ponadto składniki aktywne występujące w Gotu kola wzmacniają ściany naczyń krwionośnych. Ze względu na to jest polecana przy wszelkiego rodzaju chorobach tych naczyń. Często wskazuje się także na jej działanie przeciwobrzękowe. Dodatkowo flawonoidy obecne w tej roślinie wykazują działanie kardiotoniczne, czyli powiększają tunus mięśnia sercowego.

2.2.1. Niewydolność żylna i żylaki

Stosowanie Gotu kola zaleca się szczególnie osobom pracującym w jednej pozycji (stojącej lub siedzącej). W takiej sytuacji dość często dochodzi do zaburzeń przepływu krwi, które prowadzą z kolei do przepełnienia żył występujących w nogach. Przeprowadzono liczne badania zarówno u osób dotkniętych żylakami, jak i tych skarżących się na pierwsze objawy niewydolności żylnej (uczucie ciężkości nóg pod koniec dnia, bóle, obrzęki, a także skurcze stóp i łydek). Na podstawie badań udowodniono, że Gotu kola stosowana zewnętrznie 3 razy dziennie na miejsca chorobowo zmienione przywraca prawidłowe krążenie krwi oraz wzmacnia naczynia krwionośne.

2.3. Skóra

Wąkrotka azjatycka jest z powodzeniem używana podczas leczenia chorób skórnych, takich jak pokrzywka, trądzik i opryszczka. Przyczynia się także do polepszenia zdrowia oraz stanu skóry. W przypadku uszkodzeń mechanicznych, przyspiesza gojenie ran oraz redukuje powstałe po nich blizny. Obecność bioflawonoidów wpływa korzystnie na zwiększenie produkcji naczyń krwionośnych oraz na proces keratynizacji, czyli rogowacenia naskórka. W efekcie wzmocniona zostaje bariera ochronna skóry. Sterole wykazują działanie oczyszczające oraz zmiękczające, dzięki czemu Gotu kola łagodzi stany zapalne skóry. Azjatykozyd z kolei pobudza syntezę kwasu hialuronowego w wyniku czego podnosi się poziom nawilżenia skóry, a także polepsza się jej napięcie.

2.3.1. Zmarszczki i cellulit

Wąkrotka azjatycka dość często jest wykorzystywana w kosmetologii. Wynika to z faktu, iż w swoim składzie posiada flawonoidy, saponiny triterpenowe oraz witaminy (przede wszystkim A, C i E, które są świetnymi antyoksydantami).

Wraz z upływem lat w skórze zachodzą poważne zmiany – włókna elastynowe i kolagenowe słabną, a także ich ilość podlega stopniowej redukcji. W efekcie spada napięcie skóry i powstają zmarszczki. Z pierwszego tego typu zmianami można spotkać się między 25 a 30 rokiem życia, kiedy to rozwijają się pierwsze zmarszczki nazywane mimicznymi. Skóra staje się wiotka, bardziej sucha oraz szorstka. Powstałe bruzdy natomiast są sukcesywnie pogłębiane. Regularna suplementacja Gotu kola lub jej zewnętrzne zastosowanie hamuje ten proces, przedłużając młodzieńczy wygląd skóry. Dzieje się tak ponieważ zawarte w roślinie składniki przyspieszają syntezę kolagenu, elastyny oraz kwasu hialuronowego, czyli mają zdolność do modyfikowania warstwy podskórnej.

W podobny sposób Gotu kola pomaga walczyć z cellulitem. Poprzez zwiększenie elastyczności skóry prowadzi do prawidłowego rozmieszczenia tkanki tłuszczowej, redukując dodatkowo jej nadmiar.

3. Jak stosować Wąkrotka | Gotu kola?

Nie masz dostępu do tych treści

Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik,
aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej.

4. Graficzne podsumowanie Wąkrotka | Gotu kola

Bibliografia

  1. https://examine.com/supplements/centella-asiatica/
  2. http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-753-gotu%20kola.aspx?activeingredientid=753&
  3. http://www.consciouslifestylemag.com/gotu-kola-benefits-of-the-herb-of-enlightenment/
  4. http://nootropicsexpert.com/gotu-kola/
Wąkrotka Gotu kola
nazewnictwo
Nazwa polska: wąkrotka azjatycka
Nazwa zwyczajowa: Gotu kola
Nazwa łacińska: Centella asiatica
Inne nazwy: Mandookaparni, Jal brahmi, Hydrocotyle asiatica, dziw wodny, trawa tygrysia, centella, pokarm dla mózgu, ziele pamięci
Podstawowe korzyści
leczenie chorób skórnych
poprawa funkcji kognitywnych
wzrost energii
ochrona i odbudowa komórek nerwowych
działanie przeciwstarzeniowe
Wesprzyj nas, jeśli uważasz, że robimy dobrą robotę!

Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.

Przekaż wsparcie dla NeuroExpert.