Teakryna | Theacrine

1.1. Historia i pochodzenie

Teakryna jest związkiem chemicznym występującym w liściach jednego z gatunków herbaty, Camellia assamica, którego liście wykorzystywane są do przyrządzania napoju zwanego Kucha. Liście tej rośliny zawierają także inne alkaloidy: kofeinę i teobrominę. Wydaje się, że teakryna produkowana jest w nich właśnie z kofeiny. Następnym etapem na szlaku metabolicznym byłoby przekształcenie jej w liberynę. Ponieważ jednak nie zachodzi on w przypadku Camellia assamica, dochodzi do gromadzenia się w jej tkankach znaczących ilości teakryny.

1.2. Klasyfikacja

Teakryna jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy alkaloidów purynowych. Wyniki badań naukowych wykazały, że ma ona zdolność do oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy. Dzięki wpływowi na aktywność neuroprzekaźników pomaga zwiększyć odczuwany poziom energii i redukuje uczucie senności. Ze względu na to, iż ułatwia skupienie uwagi na określonym temacie, zaliczana jest do związków o działaniu nootropowym. Ponadto wspomaga wydolność fizyczną.

1.3. Występowanie

Jednymi z najbardziej znanych źródeł teakryny są Camellia assamica i Cupuacu (Theobroma grandiflorum).

2.1. Wpływ na układ nerwowy

2.1.1. Wpływ na poziom energii

Wyniki badań naukowych przeprowadzonych z wykorzystaniem modelu zwierzęcego udowodniły, że podanie teakryny skutkuje zwiększeniem aktywności ruchowej w porównaniu do grupy kontrolnej. Dalsza analiza ujawniła, że alkaloid ten wpływa na neuroprzekaźnictwo adenozynergiczne i dopaminergiczne, przy czym podanie antagonistów receptorów dopaminy D1 i D2 osłabiło wzrost ruchliwości zwierząt. Również testy kliniczne wykazały jego skuteczność jako środka redukującego senność i zwiększającego poziom energii. Działanie to było podobne jak w przypadku kofeiny, jednak, w odróżnieniu od niej, podczas długotrwałego stosowania teakryny nie obserwowano powstawania tolerancji.

2.1.2. Wpływ na koncentrację

Wyniki testów klinicznych przeprowadzonych przy udziale zdrowych ochotników wykazały, że suplementacja teakryny przyczynia się do subiektywnie odczuwalnej poprawy zdolności do skupienia uwagi, a także do zwiększenia motywacji.

2.1.3. Wpływ na nastrój

Dopamina jest jednym z neuroprzekaźników warunkujących dobry nastrój. Wyniki badań naukowych pozwoliły udowodnić, że teakryna oddziałuje na receptory D1 i D2. Wykazano również, że podanie tego alkaloidu jest w stanie znacząco poprawić wartości parametrów związanych z nastrojem.

2.1.4. Wpływ na sen

Choć teakryna znana jest głównie ze swoich właściwości pobudzających, udowodniono, że jej niewielkie dawki mogą mieć zupełnie przeciwne działanie. W jednym z badań wykorzystujących model zwierzęcy ich podanie ułatwiło zasypianie i przedłużyło czas trwania snu. Teakryna znacząco zmniejszyła też bezsenność wywołaną poprzez podanie zwierzętom kofeiny. Analiza poziomu neuroprzekaźników ujawniła, że alkaloid ten wpłynął na zwiększenie stężenia adenozyny w obrębie hipokampa, co prowadzi do promowania snu.

2.2. Wpływ na odczuwanie bólu

Podczas testów z wykorzystaniem modelu zwierzęcego udowodniono, że teakryna jest w stanie znieść ból w stopniu jedynie nieznacznie mniejszym niż indometacyna stosowana jako lek referencyjny. Wykazano też, że alkaloid ten ma właściwości przeciwzapalne. Podczas badań działanie przeciwbólowe widoczne było po upływie godziny od przyjęcia teakryny, co wskazuje skuteczność już pojedynczej dawki.

2.3. Wpływ na wątrobę

W badaniu z wykorzystaniem zwierzęcego modelu ostrego stresu udowodniono, że podawanie teakryny przed wystąpieniem stresora skutkuje zmniejszeniem uszkodzeń wątroby w stosunku do grupy kontrolnej. Podczas dalszych badań zaobserwowano zmiany w poziomach mRNa kodującego enzymy przeciwutleniające – dysmutazę ponadtlenkową (SOD), katalazę i glutation. Wydaje się również, że alkaloid ten przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu, szczególnie jego frakcji niskocząsteczkowej (LDL).