Demencja, heterogenna grupa zaburzeń neurodegeneracyjnych, charakteryzuje się progresywnym pogorszeniem funkcji poznawczych. Pomimo intensywnych badań, skuteczne leczenie demencji pozostaje jednym z największych wyzwań współczesnej medycyny. W związku z tym coraz większą uwagę przywiązuje się do czynników modyfikowalnych, takich jak dieta, które mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju tych schorzeń.
Jaja są bogatym źródłem wysokiej jakości białka, witamin (D, B12, kwasu foliowego), minerałów (jodu, żelaza) oraz antyoksydantów. Ich wpływ na zdrowie mózgu od dawna jest przedmiotem badań. Składniki zawarte w jajach, takie jak cholina, luteina czy zeaksantyna, wykazują potencjał neuroprotekcyjny. Jednakże obecna w nich duża ilość cholesterolu budziła obawy dotyczące ich wpływu na zdrowie sercowo-naczyniowe, a tym samym na ryzyko demencji. Choroby serca mogą zwiększać ryzyko wystąpienia udaru mózgu, który jest jednym z głównych czynników ryzyka demencji. Ponadto przewlekłe niedotlenienie tkanki nerwowej, spowodowane np. przez zwężenie tętnic, może przyspieszać procesy degeneracyjne w mózgu. W związku z tym zespół naukowców z Uniwersytetu Wolverhampton i Uniwersytetu Medycznego w Guangzhou przeprowadził badanie, którego celem było zbadanie zależności między spożywaniem jaj a ryzykiem demencji u starszych dorosłych w Chinach.
Przeanalizowano dane zebrane od 466 uczestników, w tym od osób z rozpoznaną demencją. Wykazano, że u osób spożywających jaja raz w tygodniu lub raz w miesiącu ryzyko demencji było wyższe w porównaniu do tych, które spożywały je codziennie. Natomiast nie stwierdzono związku między spożywaniem jaj rzadziej niż raz w miesiącu lub częściej niż dwa razy dziennie, a ryzykiem rozwoju demencji. Mechanizmy leżące u podstaw tego związku nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione, natomiast badacze sugerują, że korzystny wpływ jaj na zdrowie mózgu może być związany z obecnością w nich licznych substancji bioaktywnych. Cholina, niezbędna do syntezy acetylocholiny – neuroprzekaźnika kluczowego dla procesów pamięciowych i uczenia się – może odgrywać szczególnie istotną rolę w prewencji demencji. Ponadto antyoksydanty zawarte w jajach mogą chronić komórki nerwowe przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, a zdrowe tłuszcze mogą wspierać funkcjonowanie błon komórkowych. Mimo tych korzyści, istnieją również potencjalne zagrożenia związane z wysokim spożyciem cholesterolu, którego duże ilości znajdują się w jajach. Nadmiar cholesterolu we krwi może prowadzić do rozwoju miażdżycy, co zwiększa ryzyko udarów mózgu i innych poważnych zaburzeń neurologicznych. Wyniki badania sugerują, że choć jaja mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie mózgu, nadmierne ich spożycie – zwłaszcza w przypadku osób z istniejącymi czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych – może przynieść odwrotny skutek. Dlatego ważne jest, aby dieta była zrównoważona, a spożycie jaj dostosowane do indywidualnych potrzeb zdrowotnych.
Chociaż badania wskazują na potencjalne korzyści, zależność między spożyciem jaj a zdrowiem mózgu jest niezwykle złożona i wymaga dogłębnych badań. Zdrowie mózgu jest wypadkową wielu czynników, takich jak ogólny skład diety, styl życia, predyspozycje genetyczne oraz obecność innych chorób przewlekłych. Z tego względu trudno jest jednoznacznie określić optymalną ilość jaj w diecie dla każdego. Dalsze badania pozwolą na bardziej spersonalizowane podejście do żywienia i określenie, w jakich okolicznościach spożywanie jaj może przynieść największe korzyści.
