Leczenie w szpitalach psychiatrycznych obejmuje interwencję farmakologiczną oraz psychoterapię. Pacjenci poddawani tym formom leczenia są obserwowani pod kątem gotowości do opuszczenia placówek i kontynuowania leczenia w domu. Przebywanie w takim środowisku często jest dla pacjentów źródłem dodatkowego stresu i dyskomfortu. Szacuje się, że tylko niewielka część szpitali psychiatrycznych oferuje swoim pacjentom miejsce do ćwiczeń. Tymczasem wyniki licznych badań naukowych wykazały, że znaczącą rolę w poprawie samopoczucia i utrzymaniu korzystnego stanu odgrywa podejściu multidyscyplinarne, obejmujące zarówno sferę psychiczną, jak i fizyczną.
“Ogólna postawa medycyny polega na tym, że najpierw leczy się podstawowy problem, a ćwiczenia nigdy nie są uważane za istotną opcję w leczeniu – mówi dr David Tomasi, współautor badania. – Teraz, gdy wiemy, że są one tak skuteczne, mogą stać się podejściem tak fundamentalnym, jak interwencja farmakologiczna.”
Naukowcy z University of Vermont przeprowadzili eksperyment, w ramach którego terapeuci z oddziałów psychiatrii University of Vermont Medical Center oferowali pacjentom 4 razy w tygodniu 60-minutową sesję treningową oraz 60-minutową sesję edukacji żywieniowej. Pierwsza część tego zestawu obejmowała ćwiczenia do wyboru: bez użycia przyrządów, rozciągające i wzmacniające, rowerki treningowe, ergometry, piłki do ćwiczeń i inne. Zastosowano połączenie treningu sercowo-naczyniowego, oporowego i elastyczności. Edukacja żywieniowa polegała zaś na nauce identyfikacji grup żywności, dokonywania wyborów dotyczących zdrowej żywności oraz omówienie planowania i przygotowywania posiłków zgodnie z aktualnymi zaleceniami obecnymi w literaturze na temat związku między zdrowiem przewodu pokarmowego a dobrostanem psychicznym. Wszystkie aspekty tych interwencji opracowane zostały z uwzględnieniem perspektywy pacjenta i potrzeb każdej z osób włączonych do badania.
Psychoterapeuci pytali pacjentów o ich nastrój, poczucie własnej wartości i ich obraz siebie zarówno przed, jak i po sesjach treningowych i edukacyjnych, aby ocenić wpływ tej interwencji na objawy dotyczące psychiki. Pacjenci deklarowali niższy poziom lęku, depresji i gniewu, ale także wyższą samoocenę i ogólną poprawę samopoczucia. Nastąpiła ona u 95% pacjentów biorących udział w badaniu. 63% zadeklarowało, że są szczęśliwi lub bardzo zadowoleni. Niemal 92% ochotników podobały się odczucia płynące z ciała po wykonywaniu ustrukturyzowanych ćwiczeń.
“Fantastyczne w tych wynikach jest to, że jeśli jest się w stanie psychotycznym, podlega się ograniczeniom jeśli chodzi o możliwości rozmowy lub psychoterapii – mówi dr Tomasi. – Trudno jest wówczas komunikować się poprzez terapię rozmowy, natomiast podczas ćwiczeń można korzystać ze swojego ciała i nie polegać wyłącznie na inteligencji emocjonalnej. Priorytetem jest zapewnienie pacjentom bardziej naturalnych strategii leczenia zaburzeń nastroju, depresji i lęku. W praktyce mamy nadzieję, że każdy ośrodek psychiatryczny będzie wprowadzał terapie integracyjne – w naszym przypadku szczególnie ćwiczenia – jako podstawowe źródło dobrostanu psychicznego pacjentów.”
Wyniki otrzymane przez zespół z Vermont wykazały, że ćwiczenia fizyczne i edukacja żywieniowa mogą skutecznie zmniejszać natężenie objawów związanych z zaburzeniami zdrowia psychicznego w kontekście psychiatrii szpitalnej. Osiągnięty efekt można w uproszczeniu nazwać “zmianą ciała poprzez zmianę umysłu i zmianę umysłu poprzez zmianę ciała”. Pozwala to bowiem pacjentom lepiej zrozumieć, monitorować i kontrolować ich samopoczucie, zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej.
