Leczenie choroby Alzheimera w stadium, gdy pojawiają się już objawy jest niewydajne. Dlatego też naukowcy na całym świecie poszukują czynników sprzyjających rozwojowi tego schorzenia. Gdyby udało się je zidentyfikować, być może pojawiłaby się szansa na wprowadzenie odpowiedniej profilaktyki, aby nie dopuścić do rozwoju objawów.
Od lat wiadomo, że istnieją powiązania między chorobą Alzheimera a pewnymi odmianami genu APOE, biorącego udział w metabolizmie lipidów i cholesterolu. Niektóre z nich mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia tego schorzenia nawet 2-12 razy. Najnowsze badania wykazały, iż niektóre fragmenty tego genu związane są nie tylko z chorobą Alzheimera, ale także ze schorzeniami sercowo-naczyniowymi. Udało się tego dowieść podczas zakrojonego na szeroką skalę badania genetycznego, wspieranego przez wiele instytucje ze Stanów Zjednoczonych i Europy.
Analiza genetyczna ujawniła, że w ludzkim genomie znajduje się 90 miejsc, które związane są zarówno z ryzykiem wystąpienia choroby Alzheimera, jak i chorób sercowo-naczyniowych. Sześć z nich miało jednocześnie znaczący wpływ na poziom lipidów we krwi – niektóre z nich już wcześniej były brane pod uwagę jako związane z występowaniem otępienia. Znajdują się one na chromosomie 11, w regionie CELF1/MTCH2/SPI1 i wcześniej łączone były z układem immunologicznym.
“Odkrycia te stanowią okazję do rozważenia ponownego zastosowania leków ukierunkowanych na szlaki związane z metabolizmem lipidów – mówi Celeste Karch, współautor badania. – Uzbrojeni w te odkrycia, możemy zacząć zastanawiać się czy niektóre z tych leków mogą być przydatne w zapobieganiu lub opóźnianiu choroby Alzheimera.”
Badanie genetyczne obejmujące zdrowych ochotników wykazało, że wspomniane genetyczne czynniki ryzyka pojawiały się częściej u osób, w których wywiadzie rodzinnym pojawiała się choroba Alzheimera. Naukowcy poszukiwali też genetycznego powiązania między czynnikami ryzyka chorób serca, takimi jak podwyższony poziom cholesterolu i triglicerydów, cukrzyca typu 2 czy wysoki wskaźnik masy ciała, a chorobą Alzheimera.
“Geny wpływające na metabolizm lipidów są również związane z ryzykiem choroby Alzheimera – mówi Karch. – geny, które przyczyniają się do wystąpienia innych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takich jak wskaźnik masy ciała i cukrzyca typu 2, nie wydają się mieć związku z genetycznym ryzykiem choroby Alzheimera.”
“Wyniki sugerują, że – niezależnie od przyczyn – patologia serocowo-naczyniowa i choroba Alzheimera współwystępują ze sobą, ponieważ są powiązane genetycznie – mówi Rahul Desikan, współautor badania. – Oznacza to, że jeśli posiada się grupę wariantów genów, można być narażonym nie tylko na choroby serca, ale także na chorobę Alzheimera.”
Obecnie badacze zastanawiają się czy zmiany w gospodarce lipidowej organizmu prowadzące do obniżenia poziomu cholesterolu i triglicerydów mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby Alzheimera. Jeśli następne badania potwierdzą te przypuszczenia, być może medycyna zyska nową strategię profilaktyki tej najczęściej występującej formy demencji.
