Uszkodzenie mózgu w wyniku urazu często pociąga za sobą długotrwałe konsekwencje w postaci zaburzeń kompetencji społecznych. Pacjenci często mają trudności z komunikowaniem się, gdyż mniej angażują się w rozmowę oraz wykazują zmniejszoną empatię i wrażliwość emocjonalną. Częstym problemem jest u nich również depresja, która dodatkowo ogranicza motywację do podejmowania rehabilitacji. Może to prowadzić do izolacji społecznej pacjenta i znacznie pogorszyć jego funkcjonowanie.
Terapia wspomagana przez zwierzęta jest innowacyjną metodą, która w założeniu ma pomóc rozwiązywać problemy z funkcjonowaniem społeczno-emocjonalnym. Jej popularność stale wzrasta, a lekarze i naukowcy przypuszczają, że może ona być skutecznym wsparciem procesu leczenia. Jednakże do tej pory brakowało wyników badań, które by to potwierdzały – dostępne były jedynie takie, które skupiały się na funkcjonowaniu fizycznym lub nie miały wysokiej jakości naukowej.
Zespół badaczy z Uniwersytetu w Bazylei przygotował eksperyment, który miał pozwolić na ocenę wartość terapii wspomaganej przez zwierzęta w kontekście poprawy funkcjonowania społecznego u osób po urazach mózgu. W tym celu zaprosili do udziału grupę pacjentów, z których część korzystała z sześciotygodniowej terapii ze zwierzętami, część zaś stanowiła grupę kontrolną, poddawaną konwencjonalnej terapii. Ćwiczone czynności w obu przypadkach były podobne, np. krojenie warzyw na sałatkę lub dla świnki morskiej, czyszczenie mebli lub klatki, spacer z owcą lub z terapeutą.
Porównanie wyników terapii konwencjonalnej i wspomaganej przez zwierzęta wykazało, że w tym drugim przypadku poprawa była znacznie większa. Pacjenci wykazywali niemal dwukrotnie więcej pozytywnych emocji, częściej komunikowali się werbalnie i niewerbalnie. Byli również znacznie bardziej zadowoleni i bardziej zmotywowani do pracy, gdy zwierzęta były obecne podczas sesji terapeutycznej.
“Wyniki sugerują, że terapia wspomagana przez zwierzęta może mieć pozytywny wpływ na zachowania społeczne pacjentów z uszkodzeniem mózgu – mówi dr Karin Hediger, współautor badania. – Zwierzęta mogą być istotnymi partnerami terapeutycznymi, ponieważ motywują pacjentów do opiekowania się nimi. Po drugie, zwierzęta stanowią dla pacjentów bodziec do aktywnego angażowania się w działania terapeutyczne.”
Wyniki otrzymane przez zespół z Bazylei pokrywają się z wcześniejszymi danymi na temat korzyści z terapeutycznych interakcji pacjentów ze zwierzętami. Niewątpliwą zaletą takiego podejścia jest fakt, że zwierzęta, w przeciwieństwie do ludzi, nie oceniają pacjentów, którzy ze względu na przebyte urazy mogą mieć zaburzone zdolności poznawcze, motoryczne lub werbalne i zmagają się z tego powodu z silnym uczuciem wstydu. Dlatego też interakcje ze zwierzętami są znacznie łatwiejsze i wiążą się z mniejszym poziomem stresu. Pacjenci często bardziej angażują się w wykonywanie codziennych czynności, jeśli mają one służyć opiece nad zwierzętami. Ponadto pobudzenie emocjonalne skorelowane jest z poprawą pamięci i usprawnieniem uczenia się. Wszystkie te korzyści przemawiają za włączaniem terapii wspomaganej przez zwierzęta do programu neurorehabilitacji, jeśli tylko nie występują ku temu istotne przeciwwskazania.
