Od dawna wiadomo, że narażenie na trudne sytuacje w interakcjach z innymi ludźmi, w tym przemoc i konflikty społeczne, zwiększają ryzyko wystąpienia chorób psychicznych, takich jak depresja czy zespół stresu pourazowego. Reakcja ta nie rozwija się jednak u każdego, kto doświadczy takich stresorów. Mechanizmy molekularne i komórkowe, leżące u podstawy tej reakcji organizmu pozostają słabo poznane. Zespół naukowy z City University of New York powiązał odporność na stres z pracą oligodendrocytów – rodzaju komórek glejowych wytwarzających osłonkę mielinową.
“Dzięki naszym badaniom byliśmy w stanie zidentyfikować specyficzne dla regionu mózgu różnice w liczbie dojrzałych oligodendrocytów i zawartości mieliny między dwiema grupami myszy, które zostały podzielone na grupy na podstawie ich odporności lub podatności na identyczny stresor związany z porażką społeczną – mówi prof. Jia Liu, współautor badania. – Po wielokrotnym narażeniu na kontakt z agresywną myszą niektóre zwierzęta, zwane podatnymi, unikały wszelkiego rodzaju interakcji społecznych z rówieśnikami, podczas gdy inne pozostawały odporne i nadal były zaangażowane społecznie.”
W ramach badań naukowcy wystawiali myszy na kontakt z agresywnym osobnikiem przez 5 minut każdego dnia. Po dziesięciu dniach myszy umieszczone zostały w towarzystwie nieznanego zwierzęcia i obserwowano ich zachowanie. Klasyfikowano je wówczas jako podatne, jeśli wykazywały oznaki wycofania społecznego, lub odporne, jeśli zachowywały się normalnie. Następnie badacze starali się ustalić na czym polegają różnice między tymi dwiema grupami. Przyjrzeli się więc dwóm obszarom mózgu, które odgrywają kluczową rolę w determinowaniu sposobu reagowania na stres.
Analiza tkanki mózgowej ujawniła, że u podatnych myszy liczba dojrzałych oligodendrocytów była mniejsza, zaś pokrycie włókien nerwowych bardziej nieregularne w porównaniu do myszy odpornych. Różnice te obserwowano w obrębie kory przedczołowej – regionu mózgu uważanego za kluczowy dla przetwarzania informacji w kontekście emocjonalnym i poznawczym.
W końcowym eksperymencie naukowcy odkryli, że indukowane uszkodzenie mieliny w obrębie przyśrodkowej kory przedczołowej spowodował zmianę zachowania społecznego u myszy. Zmiany te zanikły jednak, gdy mielina zregenerowała się.
Wyniki otrzymane przez zespół z Nowego Jorku podkreślają znaczenie stresujących wydarzeń społecznych w zmianie epigenetycznego kodu progenitorów oligodendrocytów, co może tłumaczyć podatność na rozwój przewlekłych zaburzeń psychicznych u niektórych osób. Sugerują bowiem, że na różnicowanie tych progenitorów duży wpływ mają zdarzenia emocjonalne i psychiczne. Ich skutkiem może być opracowanie nowej strategii leczenia i zapobiegania np. depresji. Obecnie terapia celuje w funkcje neuronów, zaś z tego badania wynika, że pierwotną przyczyną tego schorzenia może być dysfunkcja komórek glejowych.