Cukrzyca to choroba, w której dochodzi do zaburzenia równowagi między poziomem glukozy a insuliny we krwi. Nie od dziś wiadomo, że pacjenci z cukrzycą typu 2 są obarczeni wyższym ryzykiem chorób psychiatrycznych i neurodegeneracyjnych. Szacuje się, że u diabetyków ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera jest aż 65% w porównaniu do populacji ogólnej. Dotychczas nie poznano dokładnych mechanizmów odpowiadających za tą zależność, jednak jest to przedmiotem wielu badań. W marcu 2025 naukowcy z University of Nevada z Las Vegas opublikowali badanie, którego wyniki wskazują na jeden z potencjalnych mechanizmów. Okazuje się, że hiperglikemia (wysoki poziom glukozy we krwi) wykazuje negatywny wpływ na korę obręczy, czyli istotną strukturę mózgu.
Aby dobrze zrozumieć przebieg i wyniki badania, warto zacząć od wyjaśnienia, czym dokładnie jest kora obręczy. Jest to struktura mózgu, która odgrywa istotną rolę w procesach poznawczych i pracy układu nagrody. Jej funkcjonowanie jest związane m.in. z odczuwaniem motywacji, zdolnością do podejmowania decyzji, procesem uczenia się, a także zachowaniami zorientowanymi na cel i poszukiwaniem przyjemności. U pacjentów z chorobą Alzheimera dochodzi do nieprawidłowości w obrębie tej struktury, co powoduje zachwiania pracy całego układu nagrody. To z kolei prowadzi do objawów związanych z zaburzeniami pamięci, zmianą zachowania, spadkiem odczuwania radości czy motywacji.
W tym badaniu naukowcy przyjrzeli się zależności między wysokim poziomem cukru we krwi (charakterystycznym dla cukrzycy) a zaburzeniami funkcji korze obręczy (charakterystycznymi dla choroby Alzheimera). Grupą badaną była grupa gryzonia, którym podano niskie dawki streptozotocyny w celu wywołania u nich długotrwałej hiperglikemii. Aby ocenić wzajemne oddziaływanie między korą obręczy a wysokim poziomem cukru we krwi, naukowcy obserwowali aktywność mózgu i zachowania u gryzoni.
Zaobserwowano, że różnią się one znacząco w przypadku myszy z hiperglikemią i zdrowych. Główna różnica polegała na przetwarzaniu informacji o otrzymanej nagrodzie. Zdrowe gryzonie po uzyskaniu nagrody w postaci słodkiego smakołyka, zatrzymywały się i delektowały ni przez chwilę. Natomiast myszy z hiperglikemią natychmiast zaczynały poszukiwania kolejnej nagrody. Badania aktywności mózgu wykazały zaburzenia w przekazywaniu informacji między korą obręczy a hipokampem odpowiedzialnym za pamięć. W konsekwencji myszy z hiperglikemią nie pamiętały, że znajdują się w miejscu, w którym mogą otrzymać nagrodę. Na tej podstawie stwierdzono, że cukrzyca osłabia funkcję kory obręczy. Osłabienie to polega na stłumieniu percepcji nagrody oraz sygnałów pamięci.
„Cukrzyca może zmieniać mózg podobnie do wczesnych stadiów choroby Alzheimera. Potrzebne są dalsze badania, ale te odkrycia mogą pomóc naukowcom odkryć wskazówki dotyczące tego, jak ulepszyć strategie diagnostyczne lub terapeutyczne tej choroby. Uważamy, że hipokamp mówi badanemu, gdzie się znajduje, a kora obręczy mówi mu, co robi i że otrzymuje nagrodę. Te rzeczy powinny się połączyć i sprawić, że badany zapamięta, że znajdował się w szczególnym, nagradzającym miejscu, ale tak się nie dzieje w przypadku badanych z cukrzycą typu 2”.- powiedział główny badacz i profesor psychologii University of Nevada z Las Vegas James Hyman.
Cukrzyca typu 2 może upośledzać procesy związane z pamięcią i funkcjonowaniem ośrodków nagrody w sposób przypominający wczesne stadium choroby Alzheimera. Zależność ta rzuca światło na nowe możliwości wczesnej interwencji u pacjentów.
