Przewlekły stan zapalny może trwać od kilku tygodni do wielu lat. Prowadzi do nieustannej stymulacji układu odpornościowego, który w końcu niszczy tkanki w miejscu zapalenia. Stanowi to przyczynę wielu poważnych chorób. Zalicza się do nich m.in. zapalenie stawów, miażdżycę, zespół jelita drażliwego, nowotwory, a nawet depresję. Ich leczenie jest trudne, dlatego wielu badaczy poszukuje nowych, skutecznych metod terapeutycznych.
Naukowcy z Instytutu Karolinska postanowili wykorzystać fakt, że układ nerwowy komunikuje się z układem odpornościowym i kontroluje jego działanie w tym również reguluje stany zapalne. Sposób, w jaki się to odbywa jest poznany jedynie częściowo. Wcześniejsze badania pozwoliły ustalić, że elektrostymulacja nerwu błędnego (VNS – vagus nerve stimulation) może prowadzić do redukcji stanu zapalnego u pacjentów cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów i nieswoiste zapalenie jelit.
Obecnie badacze skupili się na zrozumieniu, w jaki sposób sygnały z komórek nerwowych oddziałują na komórki układu odpornościowego na poziomie molekularnym. W tym celu zastosowali elektrostymulację nerwu błędnego u myszy z zapaleniem otrzewnej. Interwencja ta znacznie skróciła czas wygaszania stanu zapalnego i przyspieszyła proces usuwania przez fagocyty nekrotycznych komórek w porównaniu do próby kontrolnej, czyli pozorowanej stymulacji. Analiza mediatorów lipidowych ujawniła, że u myszy poddanych VNS w wysięku z otrzewnej występował wyższy poziom wyspecjalizowanych mediatorów pro rozdzielczych. Stymulacja nerwu błędnego zmieniła także proporcje lipidowych mediatorów prorozdzielczych i prozapalnych na korzyść tych pierwszych. Prawdopodobnie efekty VNS są związane, przynajmniej w części, z aktywnością acetylocholiny. U myszy z niedoborem podjednostki alfa-7 receptora nikotynowego, który jest istotnym elementem odruchu zapalnego, liczba neutrofili w wysięku z otrzewnej nie uległa istotnej redukcji.
Odkrycia dokonane przez szwedzkich naukowców dostarczają wglądu w to, w jaki sposób układ nerwowy może przyspieszyć wygaszanie stanu zapalnego poprzez aktywację określonych ścieżek sygnałowych. Nerw błędny jest tylko jednym z wielu, które regulują pracę układu odpornościowego. Dlatego, by poznać mapę sieci regulującej stany zapalne, niezbędne są dalsze badania. Być może w przyszłości ich wyniki pozwolą skutecznie neutralizować patologiczne stany zapalne, a tym samym w łatwy sposób leczyć wiele dokuczliwych dziś chorób.