Od dawna wiadomo, że u osób starszych zdolności poznawcze, w tym pamięć, działają w nieco inny sposób niż u młodych. Zespoły naukowców z King’s College London i The Open University wykorzystały model zwierzęcy, by poznać różnice w procesie zapisywania wspomnień u tych dwóch grup.
Zapamiętane informacje przechowywane są w mózgu dzięki wzmocnieniu określonych połączeń między neuronami. Przywołanie danego wspomnienia może zmienić te połączenia, co umożliwia aktualizację pamięci i dostosowania jej do nowej sytuacji. Do tej pory nie było jasne, czy proces aktualizacji pamięci w starszym mózgu przebiega inaczej niż w młodszym. Aby poznać odpowiedź na to pytanie, naukowcy poddali młode dorosłe oraz starsze myszy treningowi pamięci. Stwierdzono przy tym, że wiek nie wpływał na zdolność zwierząt do tworzenia nowych wspomnień. Jednakże podczas analizy synaps przed i po wykonaniu wyuczonego zadania odkryto istnienie fundamentalnych różnic między tymi dwiema grupami.
Wykazano że u starszych zwierząt zapisywanie nowych wspomnień, a więc aktualizacja pamięci, odbywało się za pomocą zupełnie innego mechanizmu niż u osobników młodych. Zmiany w obrębie synaps związane z nowymi wspomnieniami były u nich też znacznie trudniejsze do zmodyfikowania niż te obserwowane w młodszych mózgach.
“Nasze wyniki dają fundamentalny wgląd w to, jak procesy pamięciowe zmieniają się z wiekiem – mówi prof Karl Peter Giese, współautor badania. – Odkryliśmy, że w przeciwieństwie do młodych myszy, wspomnienia starszych zwierząt nie zostały zmodyfikowane, gdy zostały przywołane. Ta “ustalona” natura wspomnień powstałych w starszym wieku była bezpośrednio związana z alternatywnym sposobem ułożenia wspomnień, co zostało ujawnione przez nasze badania.”
Ponieważ podstawowe biologiczne procesy zapisywania informacji w pamięci są wspólne dla wszystkich ssaków, jest bardzo prawdopodobne, że mechanizm ten występuje również u ludzi. Jeśli jest tak w rzeczywistości, należałoby zmienić podejście do strategii przywracania pełni funkcji intelektualnych, które mogą pogarszać się wraz z wiekiem.
“Do tej pory uważano, że osoby starsze powinny móc tworzyć wspomnienia w taki sam sposób, jak ludzie młodsi, więc przezwyciężenie problemów z pamięcią wymagałoby po prostu przywrócenia tej zdolności – mówi prof Giese. – Jednak nasze wyniki sugerują, że nie jest to prawdą i że występuje istotna biologiczna różnica w sposobie przechowywania wspomnień u starszych osobników w porównaniu z młodymi dorosłymi.”
Otrzymane przez brytyjski zespół wyniki mogą wpłynąć również na podejście do stanów, w których przywoływanie wspomnień stanowi problem, tak jak w przypadku zespołu stresu pourazowego (PTSD). Prof Giese sugeruje, że wpływ wieku powinien być brany pod uwagę podczas leczenia pacjentów z tym zaburzeniem, ponieważ konfrontacja i modyfikowanie traumatycznych wspomnień stanowi podstawę niektórych form terapii psychologicznej, w tym terapii behawioralno-poznawczej.
