...

Kategoria encyklopedii: Biologia komórki

Adenozynotrifosforan (ATP)

ATP (adenozyno-5′-trifosforan, adenozynotrójfosforan) jest związkiem organicznym produkowanym w mitochondriach. Pełni kluczową rolę w metabolizmie komórkowym – jest podstawowym nośnikiem energii w organizmie. Obecność ATP determinuje przebieg wielu różnych reakcji biochemicznych. Odgrywa także ważną rolę w procesach przekazywania sygnałów między komórkami, takich jak przewodzenie impulsów nerwowych i skurcz mięśni.

Białka G

Białka G są proteinami adaptorowymi dla receptora metabotropowego. Ulegają aktywacji w kontakcie z neuroprzekaźnikami uwalnianymi w odpowiedzi na sygnały docierające do komórki. Odpowiadają za przekazywanie informacji i odgrywają kluczową rolę w procesie nazywanym transdukcją sygnału, podczas którego dochodzi do przemian biochemicznych w komórce. Historia odkrycia białka G sięga lat 60. XX wieku, kiedy to amerykański farmakolog Alfred Gilman i jego współpracownik Martin Rodbell badali mechanizmy regulacji hormonalnej.

Epigenetyka

Epigenetyka to dziedzina nauki, której przedmiotem zainteresowania są procesy poprzez które środowisko wpływa na zdrowie i zachowanie człowieka. Badania w tej dyscyplinie są istotne, ponieważ według holistycznej koncepcji zaproponowanej w latach 70. XX w. przez ministra zdrowia Kanady Marca Lalonde’a środowisko wpływa na zdrowie człowieka aż w około 50%. Mechanizmy epigenetyczne są podstawą adaptacji do zmieniających się warunków środowiska.

Mitochondria

Mitochondria to organella komórkowe występujące w większości komórek eukariotycznych, w tym u roślin, zwierząt i grzybów. Odpowiadają za produkcję energii w postaci ATP (adenozynotrifosforanu). Są tym samym zaangażowane w wiele procesów biologicznych, takich jak regulacja metabolizmu, sygnały komórkowe czy procesy związane z chorobami. Dlatego zrozumienie ich funkcjonowania jest kluczowe dla rozwoju medycyny i innych dziedzin nauki. Odkrycie mitochondriów jest jednym z kluczowych momentów w historii biologii. Pierwsze opisanie tych organelli miało miejsce w drugiej połowie XIX wieku…

Prążkowie

Prążkowie stanowi część kresomózgowia parzystego. Składa się z jądra ogoniastego i skorupy będącej częścią jądra soczewkowatego. Obie te struktury są określane wspólną nazwą ze względu na taką samą budowę wewnętrzną. Prążkowie należy do jąder podstawnych mózgu, czyli grupy jąder wysyłających projekcje do kory mózgowej, wzgórza i pnia mózgu. Uczestniczą w kontroli ruchów, procesów poznawczych, emocji i w procesie uczenia się. Jądro ogoniaste stanowi skupienie istoty szarej o wydłużonym, podkowiasto zgiętym kształcie. Zajmuje prawie całą długość komory bocznej między wyściółką a torebką wewnętrzną…

Receptory jonotropowe

Receptory jonotropowe są rodzajem receptorów błonowych, które służą do przekazywania informacji między komórkami. Są sprzężone z kanałami jonowymi, co umożliwia dwukierunkowy przepływ jonów przez błony. Przekazywanie sygnału za pomocą receptorów jonotropowych nazywane jest szybkim przekaźnictwem synaptycznym. Historia odkrycia receptorów jonotropowych rozpoczęła się pod koniec XIX wieku, kiedy to Emil Du Bois-Reymond odkrył, że impulsy elektryczne przemieszczają się wzdłuż włókien nerwowych. W 1902 roku Julius Bernstein zaproponował teorię przekazywania impulsów nerwowych przez zmiany w przepuszczalności błony komórkowej dla jonów…

Receptory metabotropowe

Receptory metabotropowe to grupa receptorów umiejscowionych w błonie komórkowej, które regulują funkcjonowanie kanałów jonowych poprzez aktywację białka G bez potrzeby indukcji wtórnych przekaźników. Przesyłanie sygnałów przez receptory metabotropowe jest znacznie wolniejsze niż w przypadku receptorów jonotropowych. Ich pobudzenie wywołuje długo trwający potencjał postsynaptyczny. Do receptorów metabotropowych należą przede wszystkim receptory dopaminy D1 i D5. Historia odkrycia receptorów metabotropowych rozpoczęła się w latach 70. XX wieku, kiedy to naukowcy zaczęli zwracać uwagę na istnienie rodzajów receptorów innych niż dotychczas poznane receptory jonotropowe…

Transport przez błony

Obecność błony komórkowej gwarantuje rozdzielenie poszczególnych komórek od siebie, a także stworzenie bariery pomiędzy ich wnętrzem a środowiskiem zewnętrznym. Dzięki występowaniu barier możliwe jest utrzymanie gradientu stężeń poszczególnych substancji, znajdujących się po obu stronach błony. To z kolei pozwala na utrzymywanie różnicy potencjałów po obu stronach błony i generowanie prądów elektrycznych. Błony komórkowe charakteryzują się selektywnością oraz półprzepuszczalnością. Oznacza to, że jedne substancje mogą łatwo przekraczać błony, a transport innych jest utrudniony lub niemożliwy…