Kora czuciowa znajduje się w obrębie płata ciemieniowego. Odpowiada za odbieranie i przetwarzanie bodźców dotykowych i bólowych. Jej uszkodzenie lub zaburzenia transmisji sygnałów na drodze czuciowej może prowadzić do przeczulicy, niedoczulicy lub parestezji.
Kora słuchowa zlokalizowana jest w obrębie płata skroniowego. Odpowiada za odbieranie i przetwarzanie informacji o dźwiękach. Jej uszkodzenia mogą skutkować zaburzeniami lub utratą słuchu.
Kora smakowa znajduje się w płaci ciemieniowym. Odpowiada za interpretację bodźców smakowych, odbieranych przez receptory jamy ustnej. Jej prawidłowe funkcjonowanie wpływa na wybory żywieniowe i reguluje apetyt. Zaburzenia jej funkcjonowania mogą skutkować nieprawidłowym odczuwaniem smaków lub całkowitą utratą odczuwania smaków.
Kora węchowa leży w obrębie płata skroniowego i graniczy z korą starą. Uczestniczy w odbieraniu i przetwarzaniu informacji o zapachach, odgrywa też istotną rolę w sensorycznych procesach pamięciowych. Tworzy liczne połączenia ze strukturami układu limbicznego, w tym z hipokampem i ciałem migdałowatym. Nieprawidłowości jej funkcjonowania mogą prowadzić do utraty lub zaburzeń węchu.
Kora wzrokowa to zlokalizowana w obrębie płata potylicznego część mózgu odpowiedzialna za przetwarzanie bodźców wzrokowych. Jej poszczególne części wstępnie analizują informacje pochodzące z siatkówki oka i przekazują je do kolejnych części. Dzięki współpracy wszystkich pięter kory wzrokowej powstaje pełny obraz otaczającego środowiska.
Układ somatosensoryczny człowieka składa się z dwóch głównych elementów: podsystemu odpowiedzialnego za odczuwanie stymulacji mechanicznej (dotyku, wibracji, napięcia, itp.) oraz podsystemu przewodzącego informacje o bólu i temperaturze. Układ ten umożliwia rozpoznanie kształtu i tekstury powierzchni, monitorowanie wewnętrznych i zewnętrznych procesów wpływających na ciało, a także wykrywanie niebezpieczeństwa. Detekcja bodźców somatosensorycznych rozpoczyna się od aktywacji różnorodnych receptorów znajdujących się w skórze oraz w mięśniach, stawach i innych strukturach ciała. Przesyłają one sygnały do ośrodkowego układu nerwowego, który odpowiada za ich interpretację…
U kręgowców działanie zmysłu równowagi w dużej mierze opiera się na informacjach napływających z układu przedsionkowego, zlokalizowanego w uchu wewnętrznym. Ten układ odpowiada za detekcję ruchu i pozycji ciała w przestrzeni oraz umożliwia orientację przestrzenną, koordynację ruchową, a także zachowanie równowagi. Ruch jest złożony z przemieszczeń i rotacji. Układ przedsionkowy składa się z dwóch komponentów, które odpowiadają za ich detekcję. Otolity sygnalizują przyspieszenie liniowe ciała, które odzwierciedla wypadkową sił działających na głowę, gdy ta przemieszcza się lub pochyla. Ta informacja jest niezbędna do korekty postawy poprzez zmianę napięcia mięśni somatycznych, w szczególności osiowych…
Dźwięki to wrażenia słuchowe spowodowane rozchodzeniem się fali akustycznej. Działanie układu słuchowego opiera się na wychwytywaniu ruchu molekuł powietrza. Przewód słuchowy człowieka rejestruje zmianę amplitudy i częstotliwości ciśnienia powietrza w formie drgań. Ten sygnał jest przetwarzany przez struktury drogi słuchowej w głośność i wysokość dźwięku. Układ słuchowy człowieka może rejestrować dźwięki w zakresie częstotliwości od 20 Hz do 20 KHz. Narządem słuchu u człowieka jest ucho. Małżowina uszna zbiera drgania z otoczenia i kieruje je do przewodu słuchowego. Składa się on ze struktur ucha zewnętrznego, środkowego oraz wewnętrznego…
Układ smakowy to system sensoryczny częściowo odpowiedzialny za postrzeganie i rozróżnianie smaku. Bodziec smakowy powstaje, gdy w jamie ustnej zachodzi reakcja chemiczna pomiędzy molekułą a receptorami kubków smakowych, umieszczonych głównie na języku. Natomiast wrażenie smaku jest efektem interakcji układu smakowego i węchowego oraz stymulacji nerwu trójdzielnego, który przewodzi informacje o teksturze, bólu i temperaturze. Podstawowa funkcja zmysłu smaku dotyczy odżywiania. Układ nerwowy ludzi oraz innych ssaków potrafi rozróżnić pięć smaków: słodki, gorzki, słony, kwaśny i umami…
W I w. p.n.e. rzymski filozof Lukrecjusz (łac. Titus Lucretius Carus) spekulował, że zapachy powstają wskutek różnic kształtów i rozmiarów “atomów” stymulujących narządy węchu. Teoria ta, zwana “teorią kształtów” została współcześnie potwierdzona i udoskonalona dzięki Lindzie B. Buck oraz Richardowi Axelowi, którzy w 2004 otrzymali nagrodę Nobla. Najpierw udało się im sklonować białka receptorów węchowych. Następnie wykazali, że każde białko rozpoznaje wyłącznie jedną cząsteczkę (lub grupę cząsteczek) o konkretnym zapachu. Ponadto wyniki ich pracy ujawniły, że gatunki ssaków mają około tysiąca genów kodujących odbiór bodźców węchowych – choć jedynie część z nich jest aktywna…
