...

Co robi mózg, kiedy człowiek umiera?

Naukowcom po raz pierwszy udało się zarejestrować aktywność mózgu umierającego człowieka.

Wyobraź sobie, że w ciągu kilku sekund ponownie przeżywasz swoje życie. Wszystkie istotne doświadczenia, niektóre pozornie zapomniane, błyskawicznie przesuwają się przed Twoimi oczami niczym na panoramicznym ekranie. Ten proces, znany jako “przegląd życia”, często opisują osoby, które otarły się o śmierć. Naukowcy od wieków zastanawiali się, co w takich chwilach dzieje się mózgu. Jednak z oczywistych przyczyn ich rozważania opierały się wyłącznie do spekulacjach. Do czasu. Najnowszy artykuł opublikowany w czasopiśmie “Frontiers in Aging Neuroscience” opisuje bowiem niecodzienne zdarzenie, które umożliwiło neuronaukowcom z University of Tartu w Estonii, pod przewodnictwem Raula Vicente, rejestrację aktywności mózgu w trakcie umierania. Wyniki analizy zebranych przez nich danych pozwalają przypuszczać, że przegląd życia faktycznie ma miejsce.

Tego wyjątkowego odkrycia nie udałoby się dokonać, gdyby do szpitala nie trafił 87-letni pacjent, poszkodowany w wyniku upadku. W związku z odniesionymi przezeń obrażeniami lekarze ciągle monitorowali aktywność jego mózgu za pomocą elektroencefalografu (EEG), aby wykryć ewentualne uszkodzenia i zastosować odpowiednie leczenie. Jednakże w trakcie pobytu w szpitalu pacjent dostał nieoczekiwanego ataku serca i zmarł. W ten sposób, po raz pierwszy w historii, naukowcy zarejestrowali, co dzieje się w mózgu podczas umierania. Tradycyjne, oparte na intuicji przekonanie głosi, iż aktywność ośrodkowego układu nerwowego stopniowo zmniejsza się, aż wreszcie ustaje całkowicie. Wyniki tej obserwacji wydają się jednak wskazywać, iż tuż przed śmiercią aktywność mózgu jest wysoce skoordynowana, a niektóre częstotliwości ulegają wzmocnieniu.

“Uzyskaliśmy pomiar aktywności mózgu z 900 sekund poprzedzających zgon. W naszej analizie szczególnie przyjrzeliśmy się zachowaniu układu nerwowego na 30 sekund przed i bezpośrednio po ustaniu bicia serca. Właśnie w tym okresie odkryliśmy szczególną zmianę aktywności mózgu dotyczącą częstotliwości gamma” – opowiada doktor Ajmal Zemmar, neurochirurg z University of Louisville w Stanach Zjednoczonych, który koordynował analizę danych.

Częstotliwość pracy mózgu, częściej zwana falami mózgowymi, to wzorzec rytmicznej aktywności mózgu, obecny u każdego żywego człowieka. Możemy wyróżnić pięć podstawowych typów oscylacji, które są zaangażowane w realizację różnych funkcji poznawczych. Fale alfa odpowiadają za stan czuwania, beta za wykonywanie zadań, theta za działanie pamięci, delta za głęboki sen, zaś gamma są powiązane ze świadomością, marzeniami sennymi i medytacją. Wyniki tej obserwacji ujawniły, że w momencie ataku serca spadła aktywność większości z nich. Jednak po ustaniu aktywności półkul mózgu wzrosła całkowita moc częstotliwości gamma. Dalsza analiza danych pozwoliła wykryć, iż ten wzrost był zsynchronizowany z aktywnością fal o częstotliwości alfa i theta – nawet, gdy dopływ krwi do mózgu ustał całkowicie. Te wyniki sugerują, iż w momencie śmierci ludzki mózg ma zdolność do wytwarzania skoordynowanej aktywności neuronowej na częstotliwościach związanych ze świadomym postrzeganiem wspomnień oraz śnieniem.

“Wyniki naszego badania pokazują, że tuż przed śmiercią mózg generuje aktywność zwyczajowo przypisywaną procesom pamięciowym. Być może właśnie odkryliśmy mechanizm odpowiedzialny za tzw. przegląd życia, o którym często wspominają osoby po powrocie ze stanu bliskiego śmierci. Te rezultaty sprawiają, że musimy ponownie rozważyć to, kiedy dokładnie kończy się ludzkie życie. To zagadnienie jest szczególnie istotne chociażby dla dawców organów” – spekuluje doktor Zemmar.

Była to pierwsza obserwacja aktywności ludzkiego mózgu podczas umierania. Dotychczas podobne pomiary przeprowadzano wyłącznie u zwierząt laboratoryjnych. Co ciekawe, wyniki badań na gryzoniach również wskazały na występowanie wysoce zsynchronizowanych oscylacji gamma w momencie zgonu. To oznacza, iż mózg może posiadać biologiczną odpowiedź na śmierć i odpowiedź ta jest wspólna dla przynajmniej tych dwóch gatunków ssaków. Jednak na razie jest to wyłącznie spekulacja oparta na wynikach pojedynczej obserwacji, w dodatku przeprowadzonej na pacjencie, którego mózgu mógł być uszkodzony w wyniku wypadku. Niemniej jednak doktor Zemmar postrzega je jako źródło nadziei.

“Jestem neurochirurgiem. Spotykam się ze śmiercią na co dzień. Nie da się opisać jak trudno jest przekazać bliskim pacjenta wiadomość o jego zgonie. Jednak wyniki tego badania pozwalają nam wierzyć, że choć nasi najbliżsi zamknęli już nieodwołalnie oczy, ich mózgi być może pokazują im najmilsze momenty ich życia” – podsumowuje lekarz.
Bibliografia

Zemmar A. et al. Enhanced Interplay of Neuronal Coherence and Coupling in the Dying Human Brain. Frontiers in Aging Neuroscience, 2022

Udostępnij:
Facebook
Twitter
LinkedIn

Ostatnie wpisy:

Podziel się opinią!

polecane wpisy:

Neuropsychologiczne podłoże IBS

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Jak działają psychobiotyki?

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Zaburzenia odżywiania u osób starszych

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Kawa i mózg

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Archiwum:

Wesprzyj nas, jeśli uważasz, że robimy dobrą robotę!

Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.

Przekaż wsparcie dla NeuroExpert.