Hemisferektomia jest zabiegiem neurochirurgicznym, podczas którego jedna z półkul mózgu zostaje odłączona lub całkowicie usunięta. Procedurę tę stosuje się niezwykle rzadko w leczeniu ciężkich zaburzeń padaczkowych, kiedy leczenie farmakologiczne lub mniej inwazyjne operacje nie są w stanie przynieść poprawy. Poddawane są jej niemal wyłącznie małe dzieci, których mózgi wykazują większa neuroplastyczność niż u dorosłych, co sprzyja przyjęciu przez drugą półkulę funkcji tej usuniętej.
Naukowcy z ośrodków badawczych w Stanach Zjednoczonych i Singapurze przeprowadzili neuroobrazowanie za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego u sześciu obecnie dorosłych osób, które jako dzieci (w wieku od 3 miesięcy do 11 lat) przeszły zabieg hemisferektomii w celu zmniejszenia napadów padaczkowych, a także u sześciu osób z nienaruszonym mózgiem stanowiących próbę kontrolną. Wszyscy otrzymali polecenie, aby podczas przebywania w urządzeniu do rezonansu zrelaksowali się, lecz postarali się nie zasnąć. Naukowcy chcieli bowiem zaobserwować spontaniczną aktywność ich mózgów w spoczynku.
“Badani przez nas ludzie po hemisferektomii funkcjonowali wyjątkowo dobrze – mówi Dorit Kliemann, współautor badania. – Ich umiejętności językowe są nienaruszone. Kiedy umieszczaliśmy ich w skanerze, przeprowadziliśmy krótką rozmowę, podobnie jak z setkami innych osób, które były badane wcześniej. Gdy spotyka się ich po raz pierwszy, prawie można zapomnieć o ich stanie. Kiedy siedzę przed komputerem i widzę to obrazy MRI przedstawiające tylko połowę mózgu, nadal dziwię się, że obrazy te pochodzą od tej samej istoty ludzkiej, którą właśnie widziałam rozmawiającą i spacerującą, i która postanowiła poświęcić swój czas na udział w badaniu.”
Badacze skupili się szczególnie na aktywności tych obszarów mózgu, które kontrolują funkcje takie jak poruszanie się, emocje i zdolności poznawcze. Otrzymane dane porównali z tymi zebranymi w Caltech Brain Imaging Center, zawierająca ok 1500 skanów typowych mózgów. Przypuszczali, że u osób z jedną półkulą mózgu sieć połączeń między neuronami będzie słabsza w porównaniu z grupą kontrolną, ponieważ wiele z tych szlaków obejmuje obie półkule i zapewnia łączność między nimi. Tymczasem sieć połączeń była zaskakująco normalna, a niektóre z jej części były nawet silniejsze niż w grupie kontrolnej. Szeroki przedział wieku, w jakim uczestników badania poddano hemisferektomii pozwolił naukowcom zdobyć pewien pogląd na to, w jaki sposób następuje regeneracja po utracie znacznej części mózgu.
Autorzy zamierzają prowadzić dalsze badania w tym kierunku, aby lepiej zrozumieć procesy leżące u podstaw rozwoju mózgu, jego organizacji i funkcjonowania, szczególnie u osób, u których narząd ten uległ uszkodzeniu.
