Każdy człowiek nosi w sobie ogromną populację mikroorganizmów, złożoną m.in. z bakterii, wirusów oraz grzybów, kolektywnie zwaną mikrobiomem. Jego rola w życiu człowieka jest tak duża, że mówi się o istnieniu osi jelita-mózg. Nic więc dziwnego, że występowanie zaburzeń zdrowia wiąże się ze zmianami charakterystyki mikrobiomu, np. pod względem ilości i zachowania danego typu mikroorganizmów. Podobne zmiany w mikrobiomie pojawiają się wraz z wiekiem i mają negatywny wpływ na procesy metaboliczne oraz na działanie układu odpornościowego. W ten sposób przyczyniają się do występowania szeregu chorób towarzyszących starości – od zespołu drażliwego jelita, przez zaburzenia działania układu krążenia, po schorzenia autoimmunologiczne i neurodegeneracyjne. Aby lepiej zrozumieć wpływ mikrobiomu na przebieg procesu starzenia się, zespół naukowców z Quadram Institute w Wielkiej Brytanii przeprowadził badanie skutków przeszczepu mikrobiomu jelitowego u myszy. Jego wyniki, ujawniające zaskakujący przepis na eliksir młodości, zostały opisane na łamach czasopisma “Microbiome”.
W tym eksperymencie zostały wykorzystane myszy należące do trzech grup wiekowych: młode (3 miesiące), dorosłe (18 miesięcy) i stare (24 miesiące). Procedura badawcza polegała na ekstrakcji mikrobiomu jelitowego z odchodów zwierząt i przeszczepieniu go osobnikom z innej grupy wiekowej. Wpływ transplantacji na zdrowie tkanki jelit, siatkówki oraz mózgu zostały następnie ocenione przy pomocy analizy behawioralnej, immunohistologicznej oraz testów białkowych. Wyniki badania ujawniły, że przeszczep mikrobiomu starej myszy zwiększył występowanie stanów zapalnych w układzie nerwowym młodego zwierzęcia. Ponadto prowadził on do utraty kluczowych białek w siatkówce oka, co przyspieszyło jej degenerację. Nasileniu uległa też aktywacja cytokin w układzie odpornościowym. Zatem przeszczep od starego dawcy doprowadził do wystąpienia objawów starzenia się u młodego zwierzęcia. A jakie skutki przyniosła odwrotna transplantacja, tzn. wszczepienie starej myszy mikrobiomu jelitowego młodego osobnika? Rezultaty tego badania pokazują, że ten zabieg pozwolił na odwrócenie objawów starzenia się. U starszych myszy po przeszczepie zaobserwowano bowiem zmniejszenie rozległości stanów zapalnych, wyciszenie aktywności cytokin prozapalnych oraz poprawę stanu siatkówki.
“Wyniki naszego badania są ekscytujące – poprzez zmianę mikrobiomu jelitowego starszych osobników udało nam się znacznie poprawić stan ich zdrowia, szczególnie pod kątem wskaźników degeneracji komórek mózgu i oka. Te rezultaty świadczą o istnieniu istotnej zależności pomiędzy stanem mikrobiomu jelitowego a przebiegiem starzenia się tkanek i organów ciała. W przyszłości te wyniki pomogą nam zrozumieć, jak poprzez zmiany w diecie i modyfikację składu mikrobiomu możemy zagwarantować sobie spokojną, zdrową starość” – opowiada autor badania, dr Aimee Parker z Quadram Institute.
Obecnie naukowcy sprawdzają, jak długo utrzymują się pozytywne skutki pojedynczego przeszczepu. Poszukują także tych składników mikrobiomu młodych osobników, które są kluczowe w uzyskaniu poprawy zdrowia. Pracują również nad odkryciem mechanizmów umożliwiających mikroorganizmom wpływ na organy znajdujące się przecież dość daleko od jelit. W przyszłości badacze zamierzają przeprowadzić podobne badanie z udziałem ludzi. Wiadomo bowiem, iż mikrobiom człowieka także ulega zmianom związanym z wiekiem oraz wpływa na ogólny stan organizmu. Istnieje zatem możliwość, że jego przeszczep pozwoli na odwrócenie lub opóźnienie procesu starzenia. Jednak dopóki właściwe badania nie zostaną przeprowadzone, taka możliwość pozostaje czystą spekulacją. Aby przyspieszyć przebieg kolejnych eksperymentów, Quadrum Institute otworzył ośrodek przeznaczony studiowaniu terapeutycznego zastosowania przeszczepu mikrobiomu (ang. Microbiota Replacement Therapy, MRT).
Człowiek od zarania dziejów poszukuje przepisu na eliksir młodości. Czyżby to, czego szukał, przez cały czas było w zasięgu ręki? Wyniki badania naukowców z Wielkiej Brytanii dowodzą, iż mikrobiom jelitowy wyekstrahowany z odchodów może odwrócić objawy starzenia się tkanki oczu i mózgu. Zatem mikroorganizmy bytujące w naszych jelitach odgrywają znaczącą rolę w regulacji procesów związanych ze starzeniem się organizmu. Wyniki tego badania sugerują istnienie zaskakującego przepisu na eliksir młodości, który być może w przeszłości zostanie zastosowany w profilaktyce i terapii licznych schorzeń związanych z wiekiem.
