...

Co się dzieje w mózgu z ADHD?

Naukowcy z Okinawa Institute of Science and Technology Graduate University starają się jak najlepiej poznać mechanizm działania leku powszechnie stosowanego w ADHD. Wyniki mogą posłużyć do opracowania nowych, skuteczniejszych strategii farmakologicznych, ale także behawioralnych.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) jest zespołem neurorozwojowych zaburzeń psychicznych, charakteryzującym się podwyższonym poziomem aktywności ruchowej oraz obniżeniem kontroli uwagi i kontroli hamującej. Objawy pojawiają się w dzieciństwie i często utrzymują się również w wieku dorosłym, utrudniając codzienne funkcjonowanie. Wysuwano przypuszczenia, że u podstaw ADHD leżą zmiany w funkcjonowaniu układu nagrody. Hipotezę tę potwierdza fakt, że u osób z tym zaburzeniem występuje tendencja do wybierania mniejszej natychmiastowej nagrody zamiast większej lecz odroczonej. Osoby te osiągają również gorsze wyniki przy wzmocnieniu częściowym lub ciągłym i mniej efektywnie dostosowują swoje zachowania do dostępności wzmocnienia. Wyniki neuroobrazowania za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) wskazują na występowanie u tych osób zmniejszonej odpowiedzi prążkowia na sygnały pozwalające przewidzieć otrzymanie nagrody.

“W praktyce oznacza to, że dzieci, a nawet młodzi dorośli z ADHD mogą mieć trudności z zachowaniem, które nie ma natychmiastowego pozytywnego skutku – mówi dr Emi Furukawa, współautor badania. – Na przykład dzieci mogą mieć trudności z koncentrowaniem się na pracy w szkole, ponieważ może to nie być opłacalne, nawet jeśli ostatecznie prowadzi do otrzymania lepszych ocen. Zamiast tego dzieci są rozpraszane przez nowe i interesujące bodźce zewnętrzne, takie jak rozmowa z koleżanką z klasy lub odgłosy ruchu ulicznego.“

Lekiem powszechnie stosowanym w terapii ADHD jest metylofenidat. Poprawia on koncentrację i wydajność poznawczą. Wykazano, że zwiększa dostępność dopaminy i noradrenaliny w prążkowiu i w korze przedczołowej. Zespół naukowy z Okinawa Institute of Science and Technology Graduate University postanowił sprawdzić, w jaki sposób metylofenidat wpływa na reakcje neuronów brzusznej części prążkowia na sygnały nagradzające i wskazujące na możliwość otrzymania nagrody.

W eksperymencie wzięła udział grupa ochotników z ADHD i zdrowych. Poddawano ich skanowaniu mózgu za pomocą fMRI podczas grania w grę komputerowa symulującą grę na automacie. Osoby z ADHD poddani byli tej procedurze dwukrotnie: po przyjęciu placebo i po przyjęciu metylofenidatu. Za każdym razem, gdy bębny automatu obracały się, komputer wyświetlał jeden z dwóch japońskich symboli. Podczas wstępnej sesji, umożliwiającej zapoznanie się z grą, ochotnicy szybko przekonywali się, iż prawdopodobieństwo wygrania znacząco wzrasta, kiedy widzą jeden z tych symboli. znak ten stał się zatem wskazówką pozwalającą przewidzieć otrzymanie nagrody.

Analiza skanów fMRI ujawniła, że po przyjęciu placebo u osób z ADHD aktywność neuronów brzusznego prążkowia była podobna zarówno w sytuacji, gdy pojawiała się wskazówka pozwalająca przewidzieć nagrodę, jak i wtedy, gdy komputer sygnalizował, że prawdopodobnie przegrają. Jednak po przyjęciu metylofenidatu odpowiedź brzusznego prążkowia znacznie się zmieniła – reagowało ono tylko w przypadku pojawienia się symbolu zwiastującego nagrodę.

Naukowcy sprawdzili także, w jaki sposób aktywność prążkowia koreluje z aktywnością neuronów przyśrodkowej kory czołowej. Region ten jest zaangażowany w podejmowanie decyzji na podstawie informacji ze świata zewnętrznego. Komunikuje się również z wieloma innymi częściami mózgu. Gdy ochotnicy z ADHD przyjmowali placebo, aktywność neuronów prążkowia silnie korelowała z aktywnością neuronów kory przedczołowej dokładnie w momencie pojawienia się nagrody. Płynie z tego wniosek, iż u osób z ADHD prążkowie i kora przedczołowa komunikują się bardziej aktywnie, co podkreśla większą wrażliwość na zewnętrzne bodźce nagradzające. Korelacja ta była znacznie niższa po przyjęciu metylofenidatu, a także u osób zdrowych.

Analiza otrzymanych wyników wskazuje na znaczenie noradrenaliny w terapeutycznym działaniu metylofenidatu. Neuroprzekaźnik ten jest uwalniany przez grupę neuronów w korze przedczołowej. Poprzez zwiększenie jego poziomu metylofenidat reguluje aktywność dopaminy w prążkowiu po dostarczeniu nagrody.

“Staje się dla nas jasne, że mechanizm, dzięki któremu metylofenidat moduluje reakcje na nagrodę jest bardzo złożony – mówi dr Furukawa.”

Naukowcy starają się jak najdokładniej poznać sposób, w jaki metylofenidat oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, gdyż może to pomóc w opracowaniu nowych, jeszcze skuteczniejszych leków.

“Metylofenidat jest skuteczny – mówi dr Furukawa – lecz ma pewne skutki uboczne, dlatego niektórzy ludzie wahają się czy wziąć ten lek lub czy podać go swoim dzieciom. Jeśli będziemy w stanie zrozumieć, która część mechanizmu odpowiada za efekt terapeutyczny, moglibyśmy opracować leki o wiele lepiej ukierunkowane.”

Zrozumienie wpływu metylofenidatu na mózg może też pomóc w opracowaniu interwencji behawioralnych. Na przykład – pamiętając o różnicach w odpowiedzi neuronalnej w oczekiwaniu na nagrody i ich otrzymywaniu – rodzice i nauczyciele mogą pomóc dzieciom z ADHD utrzymać koncentrację poprzez częstsze pochwały i zmniejszenie ilości bodźców rozpraszających w środowisku.

Bibliografia

Furukawa E., da Costa R.Q.M., Bado P., Hoefle S., Vigne P., Monteiro M., Wickens J.R., Moll J., Tripp G., Mattos P. Methylphenidate modifies reward cue responses in adults with ADHD: An fMRI study. Neuropharmacology 2020

Udostępnij:
Facebook
Twitter
LinkedIn

Ostatnie wpisy:

Podziel się opinią!

polecane wpisy:

Neuropsychologiczne podłoże IBS

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Jak działają psychobiotyki?

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Zaburzenia odżywiania u osób starszych

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Kawa i mózg

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Archiwum:

Wesprzyj nas, jeśli uważasz, że robimy dobrą robotę!

Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.

Przekaż wsparcie dla NeuroExpert.