W przybliżeniu 20% kobiet w ciąży zmaga się z objawami depresji. Depresja ciążowa, występująca niezależnie od depresji poporodowej, jest wciąż niewystarczająco diagnozowana i nieodpowiednio leczona. Zachowanie dzieci w wieku szkolnym, których matki przechodziły depresję ciążową, może być znacznie zaburzone. Częściej występuje u nich depresja, niepokój, agresja oraz nadaktywność psychoruchowa. Wyniki badań sugerują, że wymienione zaburzenia u potomstwa płci męskiej pojawiają się z większą częstotliwością. Wciąż jednak nie wyjaśniono, jak one powstają.
Zachowanie człowieka, również to związane z reagowaniem na stres, regulowane jest przez układ limbiczny. Struktury należące do tego układu to m.in. kora zakrętu obręczy, hipokamp oraz ciało migdałowate. Spośród nich to ciało migdałowate jest szczególnie ważne w procesie przetwarzania emocji poprzez swoje połączenia z korą czołową. Depresja ciążowa może wpływać na zachowanie potomstwa, wywołując zmiany w tworzeniu się i funkcjonowaniu pętli neuronalnych związanych właśnie z przetwarzaniem emocji i reagowaniem na stres. Celem naukowców z University of Calgary było odkrycie związku pomiędzy depresją matki w czasie ciąży a zmianami obserwowanymi u ich dzieci. Dodatkowo naukowcy chcieli ustalić, czy niekorzystne efekty depresji mediowane są poprzez zmiany w połączeniach strukturalnych mózgu.
„Dokładne zrozumienie, jak depresja ciążowa wpływa na funkcjonowanie mózgu dziecka, jest niezmiernie ważne dla właściwego leczenia zaburzeń psychicznych matki oraz poprawy wyników ich dzieci” – piszą autorzy pracy opublikowanej na łamach czasopisma „Journal of Neuroscience”.
W badaniu wzięły udział 54 kobiety oraz ich dzieci. Objawy depresji oceniane były na podstawie specjalnie opracowanej skali – Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS). Kobiety poddawane były testom podczas drugiego i trzeciego trymestru ciąży oraz 3 miesiące po urodzeniu dziecka. W eksperymencie wykorzystano technikę dyfuzyjnego rezonansu magnetycznego (dMRI), która jest szczególnie przydatna w badaniach zaburzeń struktury istoty białej. Obrazuje ona proces dyfuzji molekuł, głównie wody. Technikę dMRI zastosowano u dzieci w wieku około 4 lat, natomiast ich rodzice oceniali zachowanie własnego potomstwa za pomocą kwestionariusza Child Behaviour Checklist w przeciągu 6 miesięcy od wykonania skanów. Z kolei po to, by ocenić połączenia strukturalne pomiędzy ciałem migdałowatym, sklepieniem, pęczkiem haczykowatym oraz obręczą, brano pod uwagę dwa wskaźniki. Pierwszy z nich to FA (ang. fractional anisotropy) wskazujący, czy dyfuzja jest ograniczona w którymkolwiek kierunku. Drugi wskaźnik stanowił MD (ang. mean diffusion), przy pomocy którego można ocenić średnią dyfuzję molekuł – im wyższa jego wartość, tym słabsze połączenie nerwowe.
Naukowcy odkryli, że połączenia strukturalne pomiędzy ciałem migdałowatym a obręczą u badanych dzieci były znacznie osłabione oraz korelowały ze wzmożonymi objawami depresji u matek w trzecim trymestrze ciąży. Obserwowane anomalie prowadziły do zaburzeń zachowania u chłopców, co objawiało się zwiększoną agresją oraz nadaktywnością ruchową. Wyniki te pozwalają sądzić, że chłopcy są bardziej podatni na zmiany środowiska we wczesnym okresie życia.
„Połączenia pomiędzy ciałem migdałowatym a strukturami kory czołowej stanowią czynnik wiążący depresję matki w trzecim trymestrze ciąży z zaburzeniami zachowań u ich potomków płci męskiej” – podsumowują naukowcy z Kanady.
Badanie przeprowadzone w Calgary pomaga wyjaśnić, dlaczego dzieci matek chorujących na depresję mogą mieć większe predyspozycje do zapadnięcia na to schorzenie. Związane jest to ze zmianami w połączeniach pomiędzy strukturami układu limbicznego a korą przedczołową. Na rozwój dziecka w łonie matki mają wpływ nie tylko dieta, zdrowy styl życia oraz choroby metaboliczne. Nastrój oraz podatność na stres również wydają się mieć istotne znaczenie.