Dołącz do nas!

Neuro Blog

Najnowsze i najciekawsze informacje ze świata neuronauki

Kategoria: Sen
Dla wszystkich

Nagroda Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii

Na początku października trzech wybitnych naukowców – Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young – zostało uhonorowanych najważniejszym wyróżnieniem w dziedzinie medycyny i fizjologii, jakim jest Nagroda Nobla. Doceniono ich za przełomowe odkrycie i wyjaśnienie mechanizmów molekularnych, którymi regulowany jest rytm okołodobowy. Badaniom w tym zakresie naukowcy poświęcili wiele lat życia, gdyż ich początki sięgają roku 1984. Wtedy to udało się wyizolować gen, który określono jako “period”. Parę lat później okazało się, że

Przeczytaj całość
Magda Piasecka 2017-10-06
Dla wszystkich

Neuronalny przełącznik stanu snu i czuwania

Podwzgórze to część mózgu, która kontroluje wiele istotnych dla życia funkcji organizmu, takich jak termoregulacja, gospodarka hormonalna, a nawet emocje. Już sto lat temu odkryto, iż uszkodzenia w jego przedniej części mogą prowadzić do bezsenności. Naukowcy z ośrodków badawczych w Stanach Zjednoczonych zidentyfikowali neurony, które bezpośrednio odpowiadają za zapadanie w sen, stanowiąc swoisty “wyłącznik mózgu”. Zespół skupił się przede wszystkim na grupie komórek nerwowych nazywanych wentrolateralnym jądrem przedwzrokowym (VLPO, ang. ventrolateral preoptic nucleus) lub brzuszno-bocznym

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2018-10-10
Dla wszystkich

Neurony VIP w walce z jet lagiem

Zespół nagłej zmiany strefy czasowej, zwany także “jet lag”, to problem związany szczególnie z częstymi podróżami na duże odległości. Wynika z trudności w zaadaptowaniu się organizmu do nowych godzin wschodu i zachodu słońca oraz wynikającej z nich zmiany rytmu dobowego. Podobne efekty przynosi praca zmianowa, zmuszająca do przestawienia się co jakiś czas na różne pory funkcjonowania. Częste doświadczanie tego stanu wiąże się nie tylko z bezsennością i zmęczeniem, ale także z podwyższeniem ryzyka rozwoju groźnych

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2018-07-30
Dla wszystkich

Nieprawidłowa długość snu ma niekorzystny wpływ na mózg

Kanadyjscy naukowcy z Brain and Mind Institute, przeprowadzili ogólnoświatowe badania, w których przebadali 10 tysięcy osób pod kątem wpływu czasu snu na funkcjonowanie ich mózgu. Udowodniono upośledzoną wydajność poznawczą u osób, które zgłosiły, że zwykle śpią mniej lub więcej niż siedem do ośmiu godzin dziennie. Grupa ta stanowiła blisko połowę całej próby badanych. Dowiedziono, że zależność pomiędzy długością snu a zdolnościami poznawczymi była niezmienna w odniesieniu do wieku, co sugeruje, że optymalny czas snu jest

Przeczytaj całość
Joanna Przybyszewska 2018-10-19
Dla wszystkich

Nieregularny sen może mieć poważne konsekwencje

Regularny sen jest bez wątpienia kluczowy dla zachowania dobrej kondycji psychofizycznej. Odgrywa ważną funkcję w kontekście regeneracji organizmu i funkcjonowania układu odpornościowego, a także wspiera procesy związane z konsolidacją pamięci oraz regulacją hormonów. Zaburzenia w zakresie regularności snu w dłuższej perspektywie mogą prowadzić do wielu poważnych konsekwencji. Stanowią bowiem czynnik sprzyjający rozwojowi rozmaitych jednostek chorobowych. Zespół naukowców z Uniwersytetu Pekińskiego oraz Wojskowego Uniwersytetu Medycznego Chin przeprowadził największe jak dotąd badania dotyczące zależności między snem a

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-08-05
Dla wszystkich

Niewyspani i nietowarzyscy

Czy ludzkie zachowanie zależy tylko od cech osobowości? Niekoniecznie. Wyniki wielu badań naukowych wskazują na fakt, że to, jak funkcjonujemy w społeczeństwie, zależy jednak przede wszystkim od aktualnego stanu emocjonalnego oraz poziomu motywacji do działania. Łatwo przy tym zapomnieć, jak wielką rolę odgrywa w tym kontekście sen, a zwłaszcza jego niedostatek. Naukowcy od lat starają się wyjaśnić jego wpływ na różne aspekty ludzkiego życia. Badając efekty deprywacji snu, do tej pory skupiali się głównie na

Przeczytaj całość
Dominika Kawka 2020-09-03
Dla wszystkich

Niewyspanych boli bardziej?

Niedobór snu wpływa negatywnie na cały organizm. Po nieprzespanej nocy odczuwamy ból głowy, zmęczenie, drażliwość czy problemy z koncentracją. W dłuższej perspektywie problemy ze snem mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Bezsenność zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, chorób psychicznych (takich jak depresja) czy zaburzeń hormonalnych. Ilość snu wpływa również na percepcję bólu, jednak mechanizmy leżące u podłoża tego zjawiska nie są do końca poznane. Amerykańscy naukowcy z Massachusetts General Hospital postanowili zgłębić ten temat i

Przeczytaj całość
Olga Szeidl 2024-01-09
Dla wszystkich

Nowe oblicze okularów

W dzisiejszych czasach korzystanie ze smartfonów czy laptopów późnym wieczorem jest niemal rytuałem. Zachowanie takie jest z kolei najczęstsza przyczyną bezsenności. Dane statystyczne pokazują, że w Ameryce aż 90% społeczeństwa korzysta z tych urządzeń na godzinę przed snem, pozbawiając się tym samym szansy na prawidłowo przespaną noc. Jednym z rozwiązań polecanym przez specjalistów jest porzucenie wynalazków technologii i wybór innej formy odprężenia wieczorem. Niestety przywiązanie do świata internetu sprawia, że ludzie rzadko z tej rady korzystają, co

Przeczytaj całość
Magda Piasecka 2017-12-18
Dla wszystkich

Odchudzanie podczas snu?

Podczas każdej nocy ludzkie ciało przechodzi przez kolejne fazy snu. W czasie trwania jednej z tych faz mózg jest bardzo aktywny, oddech przyspieszony, wzrasta częstość skurczów serca, a gałki oczne poruszają się szybko pod powiekami. Jest to tzw. faza REM (ang. rapid eye movement), nazywana także snem paradoksalnym. To w fazie REM pojawiają się barwne, żywe marzenia senne. Na jeden cykl senny składają się trzy stadia fazy NREM (sen wolnofalowy, ang. non-rapid eye movement) oraz

Przeczytaj całość
Dominika Kawka 2020-08-20
Dla wszystkich

Opracowano narzędzie do uczenia się przez sen

Wyniki wielu badań naukowych świadczą o dużym znaczeniu snu dla utrwalania się śladów pamięciowych i zapamiętywaniu informacji. Wciąż jednak nie wiadomo, na czym dokładnie polega mechanizm tego działania. Prawdopodobnie dla konsolidacji pamięci najważniejsza jest aktywność fal mózgowych o częstotliwości delta, w zakresie 0,5-4 Hz, które występują podczas fazy snu nazywanej “snem wolnofalowym”. Sprzyjają one synchronizacji obszarów odpowiedzialnych za przyswajanie informacji w obrębie hipokampa i kory nowej. Naukowcy ze Stanów Zjednoczonych przeprowadzili badania, których celem było

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2018-08-15
Dla wszystkich

Osiem godzin snu dla konsolidacji pamięci

W ludzkim mózgu znajdują się dwa obszary przechowywania pamięci. Jednym z nich jest hipokamp, drugim zaś kora mózgowa. Sposób, w jaki współdziałają, wciąż jednak pozostaje tajemnicą. Wiadomo jednak, że hipokamp uczestniczy szczególnie w zapisywaniu wspomnień w pamięci epizodycznej i przestrzennej, a także w szybkim przyswajaniu nowych informacji. Kora mózgu natomiast magazynuje zapisane dane, a po pewnym czasie jej aktywność podczas ich przywoływania może stać się niezależna od czynności hipokampa. Zespół naukowców z Niemiec i Szwajcarii

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2019-05-06
Dla wszystkich

Pijani z niewyspania

Zespół naukowców z Akademii Medycznej im. Davida Gaffena w Los Angeles (UCLA) przeprowadziła badania, których wyniki sugerują, że brak snu ma bardzo negatywny wpływ na mózg. Okazało się bowiem, że niedosypianie ogranicza zdolność komórek nerwowych do komunikowania się ze sobą, co w konsekwencji może prowadzić do zaburzeń psychicznych, pogorszenia pamięci oraz osłabienia percepcji wzrokowej. “Wykazaliśmy, że brak odpowiedniej ilości snu pozbawia neurony zdolności do prawidłowego funkcjonowania” powiedział jeden ze starszych autorów Itzhak Fried, który jest

Przeczytaj całość
Magda Piasecka 2017-12-07
Dla wszystkich

Płyn mózgowo-rdzeniowy jako klucz do głębokiego snu

Od lat wiemy, że sen sprzyja regeneracji mózgu, lecz wciąż dowiadujemy się coraz więcej na temat zależności między aktywnością neuronalną a rozmaitymi procesami biologicznymi, w tym m.in. z ruchem płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF, ang. cerebrospinal fluid). Autorzy najnowszej pracy wykorzystali równoczesny zapis EEG–fMRI z pomiarem przepływu CSF w IV komorze mózgu, aby zbadać, czy i kiedy podczas snu pojawia się powtarzalny wzorzec przepływania płynu powiązany z sygnałami mózgowymi. EEG (elektroencefalografia) rejestruje oscylacje neuronalne na skórze głowy,

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-10-14
Dla wszystkich

Poduszka monitorująca sen

Prawidłowy sen jest niezwykle istotny dla sprawnego funkcjonowania całego organizmu. Naukowcy są zdania, że jego brak powiązany jest z wieloma dolegliwościami, nie tylko psychicznymi, jak zmęczenie czy rozdrażnienie, ale także fizycznymi, w tym cukrzycą i chorobami serca. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że cierpi na zaburzenia snu. Ich diagnostyka również nie jest łatwa. Obecnie dostępne są właściwie dwie opcje: niezbyt komfortowa, całonocna wizyta w placówce medycznej lub niezbyt dokładna aplikacja do korzystania

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2022-06-09
Dla wszystkich

Przerwa konserwacyjna dla mózgu

Odpowiednio długi i dobrej jakości sen jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Gdy jest go zbyt mało, dochodzi m.in. do zaburzeń funkcji poznawczych, upośledzenia działania układu odpornościowego czy do opóźnienia gojenia się ran. Do tej pory nie wiadomo jednak, co sprawia, że sen jest tak bardzo potrzebny człowiekowi i innym zwierzętom. Istnieje wiele hipotez na ten temat. Jedna z nich głosi, że to podczas snu mózg oczyszczany jest ze szkodliwych produktów przemiany materii. Jest to możliwe

Przeczytaj całość
Dominika Kawka 2021-02-05
Dla wszystkich

Reaktywacja pamięci podczas snu

Naukowcy od dawna zgadzają się z tym, że zdrowy sen, zwłaszcza w ciągu nocy, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania pamięci. Jednakże mechanizmy, które o tym decydują, wciąż pozostają nieznane. Badanie przeprowadzone na University of Birmingham, we współpracy z holenderskim Donders Institute, pozwoliło uzyskać lepszy wgląd w ten proces. Podczas badania ochotnicy uczyli się nowych słów w języku obcym. Rejestrowano przy tym aktywność ich mózgów za pomocą elektroencefalografii. Sprawdzono także, jakie wzorce fal mózgowych pojawiały się,

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2018-10-15
Dla wszystkich

Rozmowy przez sen

Świadome sny to takie, w których śniący wie, że śpi. Ta wiedza umożliwia przejęcie kontroli nad scenariuszem rozgrywającym się w snach i odkrywanie możliwości nieograniczonych prawami fizyki. Czy i w jaki sposób osoby, które śnią świadomie, mogą pomóc naukowcom zrozumieć, co dzieje się w śniącym mózgu? We wcześniejszych eksperymentach za pomocą ruchów oczu sygnalizowali badaczom, że przejęli kontrolę nad swoim snem. W ten sposób pomogli w identyfikacji wzorca aktywności mózgu w trakcie tego niezwykłego stanu.

Przeczytaj całość
Natalia Koperska 2021-03-09
Dla wszystkich

Rytm dobowy zawsze szwankuje

Osoby z zaburzeniami psychicznymi zmagają się z szerokim wachlarzem objawów psychosomatycznych. Ale, jak możemy zauważyć, łączy je bardzo często jedna cecha – są one zazwyczaj niewyspane. Prawdopodobnie wynika to z rozregulowania rytmu dobowego. Badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine z tego powodu postanowił przyjrzeć się bliżej temu objawowi. Ich artykuł został opublikowany w Nature Translational Psychiatry i wnosi dużo informacji na temat relacji pomiędzy chorobami psychicznymi a procesem snu i czuwania. Rytmy dobowe regulują aktywność

Przeczytaj całość
Artur Terbalyan 2022-10-27
Dla wszystkich

Sen – naturalny przeciwutleniacz

Sen jest elementem codzienności u wszystkich zwierząt, także u człowieka. Może wydawać się to nieco dziwne, gdyż śpiące zwierzę przez kilka godzin w ciągu dnia jest wyjątkowo narażone na atak drapieżnika lub inne niebezpieczeństwa występujące w środowisku. Jednak wyniki badań naukowych wskazują na to, że długotrwały brak snu wiąże się z upośledzeniem funkcji poznawczych, zmianami w metabolizmie, a w końcu prowadzi nawet do śmierci. Nie wiadomo jednak czy są to efektu samego braku snu, czy

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2018-07-18
Dla wszystkich

Sen dla zdrowego mózgu

Sen jest bardzo istotny dla utrzymania dobrego zdrowia całego organizmu, także ośrodkowego układu nerwowego. Brak jego odpowiedniej ilości skutkuje niejednokrotnie zaburzeniem zdolności poznawczych oraz spowolnieniem procesów regeneracyjnych, niezbędnych do zachowania homeostazy. Wyniki najnowszych badań świadczą o tym, że jest on kluczowy także dla zapobiegania schorzeniom neurodegeneracyjnym, a jego brak może przyczyniać się do rozwoju choroby Alzheimera. Naukowcy z Washington University School of Medicine w St. Louis udowodnili że deprywacja snu wiąże się ze zwiększeniem akumulacji

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2019-01-30