...

Sen dla zdrowego mózgu

Wyniki badań naukowych wykazały, że brak właściwego snu w ciągu nocy przyczynia się do wzrostu poziomu białka tau w ośrodkowym układzie nerwowym.

Sen jest bardzo istotny dla utrzymania dobrego zdrowia całego organizmu, także ośrodkowego układu nerwowego. Brak jego odpowiedniej ilości skutkuje niejednokrotnie zaburzeniem zdolności poznawczych oraz spowolnieniem procesów regeneracyjnych, niezbędnych do zachowania homeostazy. Wyniki najnowszych badań świadczą o tym, że jest on kluczowy także dla zapobiegania schorzeniom neurodegeneracyjnym, a jego brak może przyczyniać się do rozwoju choroby Alzheimera.

Naukowcy z Washington University School of Medicine w St. Louis udowodnili że deprywacja snu wiąże się ze zwiększeniem akumulacji białka tau w ośrodkowym układzie nerwowym. Obecność tych cząsteczek nawet w mózgu zdrowych osób jest całkowicie normalna, jednakże w pewnych określonych warunkach mogą one gromadzić się w postaci agregatów, które uszkadzają znajdującą się w sąsiedztwie tkankę nerwową. Rozpoczyna to kaskadę wydarzeń prowadzących do obniżenia zdolności poznawczych.

Zespół z St. Louis wykazał, że u osób starszych, które gorzej sypiają, poziom białka tau był wysoki. Nie było jednak wiadomo czy to brak snu bezpośrednio spowodował jego wzrost, czy też parametry te były ze sobą powiązane w inny sposób. Naukowcy przeanalizowali więc zależności między nimi występujące u myszy.

Myszy to zwierzęta aktywne w porze nocnej. Uniemożliwienie im spania w ciągu dnia sprawia, że przy następnej okazji śpią dłużej. Naukowcy nie chcieli jednak, aby stres lub zmiany behawioralne wpłynęły na wyniki eksperymentu. Dlatego też wykorzystali zwierzęta modyfikowane genetycznie, u których wywołanie bezsenności jest możliwe za pomocą podanie im nieszkodliwej substancji. Po ustaniu jej działania myszy wracają do normalnego cyklu dobowego, przy czym nie występuje u nich potrzeba “odespania”.

Mimo braku zewnętrznych oznak niewyspania, u myszy, które pozostawały w stanie czuwania zaobserwowano podwyższony poziom białka tau. Sugeruje to, że jego cząsteczki są wytwarzane przez organizm podczas czuwania, a w czasie snu następuje ich usuwanie. Brak lub zbyt mała ilość snu sprawia, że proces ten jest nieefektywny. To zaś przyczynia się do zwiększenia prawdopodobieństwa, iż białko to zacznie tworzyć agregaty.

Kolejnym etapem badania było sprawdzenie czy jedynie brak snu powoduje podniesienie poziomu białka tau, czy też może występuje również odwrotna zależność – podwyższone stężenie tych cząsteczek utrudnia właściwy wypoczynek. W tym celu do mózgów myszy wprowadzono agregaty tego białka. U części zwierząt zaburzano naturalny rytm snu i czuwania, zaś reszcie pozwalano spać w dowolnym czasie. Po upływie czterech tygodni zaobserwowano, iż dalsza akumulacja białek tau była znacznie intensywniejsza u pierwszej grupy. Nowe agregaty pojawiały się w obu przypadkach w tych samym obszarach, które atakowane są przez chorobę Alzheimera.

“Dobry sen w ciągu nocy to coś, o co wszyscy powinniśmy dbać” – mówi David Holtzman, współautor badania. – “Nasze mózgi potrzebują czasu, aby wyleczyć się ze stresów dnia. Nie wiemy jeszcze czy czas snu adekwatny do wieku może ochronić przed chorobą Alzheimera. Ale na pewno nie zaszkodzi, a te i inne dane sugerują, że może nawet pomóc opóźnić i spowolnić proces chorobowy, jeśli już się rozpoczął.”
Bibliografia

Holth J.K., Fritschi S.K., Wang C., Pedersen N.P., Cirrito J.R., Mahan T.E., Finn M.B., Manis M., Geerling J.C., Fuller P.M., Lucey B.P.,and Holtzman D.M. The sleep-wake cycle regulates brain interstitial fluid tau in mice and CSF tau in humans. Science, 2019

Udostępnij:
Facebook
Twitter
LinkedIn

Ostatnie wpisy:

Podziel się opinią!

polecane wpisy:

Dzieci powinny czytać

W młodym wieku zachodzą kluczowe procesy plastyczności neuronalnej, które są istotne dla rozwoju mózgu. Dlatego warto wspierać u dzieci zachowania kształtujące ich rozwój, ponieważ mogą okazać się korzystne w dorosłym życiu. Przykładem takiego zachowania jest czytanie książek, czyli jedna z...

Kondycja wątroby a funkcje poznawcze

Przewlekłe choroby wątroby są coraz to bardziej powszechne w społeczeństwie. W ich przebiegu obserwuje się postępujące zmiany polegające na stopniowym zastępowaniu prawidłowego miąższu wątroby tkanką włóknistą, co prowadzi do zaburzeń struktury i funkcji tego narządu. Coraz więcej doniesień naukowych wskazuje,...

Jak białka pomagają spać

Sen pojawił się na wczesnym etapie ewolucji zwierząt i pełni podobną funkcję u wielu gatunków. Zarówno jego długość, jak i jakość jest ważna dla zachowania zdrowia. Jakość snu określana jest m.in. na podstawie częstotliwości i ilości wybudzeń w ciągu nocy....

Archiwum: