Kategoria encyklopedii: Układ rozrodczy

Czynność endokrynna jąder

Jądra to męskie narządy płciowe wewnętrzne, położone w worku mosznowym. W opracowaniach naukowych opisywane są również jako gruczoły cewkowe złożone o jajowatym kształcie. Jądra pełnią w organizmie mężczyzny dwie ważne funkcje. Pierwsza z nich to wytwarzanie, odżywianie i czasowe przechowywanie gamet męskich. Druga to synteza hormonów płciowych – androgenów, które odpowiadają za prawidłowy przebieg spermatogenezy, wytworzenie drugorzędowych cech płciowych oraz odczuwanie popędu płciowego.

Czynność endokrynna jajników

Jajniki, czyli podstawowe komponenty żeńskiego układu rozrodczego, pełnią dwie ważne funkcje w organizmie. Są to: produkcja hormonów płciowych oraz wytwarzanie dojrzałych komórek jajowych, które mogą ulec zapłodnieniu. Podstawową jednostką odpowiadającą za pełnione przez jajnik funkcje jest pęcherzyk jajnikowy. Jego główną funkcją jest zapewnienie oocytom odpowiedniego środowiska i ich uwolnienie w procesie owulacji.

Endometrioza

Endometrioza to choroba, w przebiegu której komórki endometrium pojawiają się w organizmie poza jamą macicy: często na jajnikach, jajowodach, okolicy otrzewnej, ale także w układzie pokarmowym, oddechowym, a nawet w mózgu. Do objawów należą dokuczliwe bóle menstruacyjne i zaburzenia płodności. Diagnostyka i terapia niejednokrotnie bywają trudne. Leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów.

Epigenetyka

Epigenetyka to dziedzina nauki, której przedmiotem zainteresowania są procesy poprzez które środowisko wpływa na zdrowie i zachowanie człowieka. Badania w tej dyscyplinie są istotne, ponieważ według holistycznej koncepcji zaproponowanej w latach 70. XX w. przez ministra zdrowia Kanady Marca Lalonde’a środowisko wpływa na zdrowie człowieka aż w około 50%. Mechanizmy epigenetyczne są podstawą adaptacji do zmieniających się warunków środowiska.

Komórki macierzyste

Komórki macierzyste to niezróżnicowane komórki prekursorowe. Mogą ulegać nieograniczonym podziałom lub różnicować się w wyspecjalizowane komórki somatyczne. Ich właściwości znalazły zastosowanie w medycynie regeneracyjnej – wykorzystuje się je np. w leczeniu oparzeń i nowotworów hematopoetycznych. Są też pomocne w badaniu mechanizmów rozwoju chorób i w opracowywaniu nowych terapii.

Mikrobiom

Mikrobiom człowieka to złożony ekosystem bilionów mikroorganizmów komensalnych, symbiotycznych i chorobotwórczych zamieszkujących ludzki organizm. W jego skład wchodzą bakterie, ale także grzyby, archeony, pierwotniaki i wirusy. Jego skład zależny jest od diety, stylu i środowiska życia oraz od miejsca w ciele. Termin „mikrobiom” często stosowany jest zamiennie z „mikrobiota”, choć między ich znaczeniem istnieją pewne różnice.

Nesfatyna-1

Nesfatyna-1 jest peptydem aminokwasowym o wielokierunkowym działaniu, wyizolowanym stosunkowo niedawno, bo w 2006 roku, a mającym swój udział w regulacji metabolizmu i pobierania pokarmu. Do jej głównych funkcji biologicznych należy hamowanie nocnego pobierania pożywienia, a za kluczową fizjologiczną rolę odpowiada środkowa część łańcucha aminokwasowego. Obecność tego peptydu zauważa się w wielu tkankach organizmu człowieka. Należą do nich między innymi: tkanka tłuszczowa, przewód pokarmowy, jajniki i macica, jądra, mięsień sercowy, tkanka chrzęstna i płyn stawowy…

Oś podwzgórze-przysadka-gonady (HPG)

Początek osi HPG stanowi podwzgórze. Tam, głównie w jądrze nadwzrokowym, znajdują się neurony syntetyzujące gonadoliberynę (GnRH, ang. gonadotropin-releasing hormone), która uwalniana jest do krążenia wrotnego przysadki w wyniosłości pośrodkowej. Hormon ten stymuluje uwalnianie gonadotropin: hormon luteinizujący (LH, ang. luteinizing hormone) oraz hormon folikulotropowy (FSH, ang. follicle-stimulating hormone) z przedniego płata przysadki. Te zaś, uwolnione do krążenia ogólnego, łączą się z receptorami w gonadach i stymulują produkcję hormonów płciowych (testosteronu, estradiolu i progesteronu)…

Prostaglandyny

Prostaglandyny to grupa hormonów parakrynnych o bardzo dużej aktywności biologicznej. Występują we wszystkich tkankach i płynach ustrojowych. Odgrywają bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu całego organizmu, w tym układu odpornościowego, nerwowego, pokarmowego, rozrodczego czy sercowo-naczyniowego.

Rak jajnika

Rak jajnika jest nowotworem złośliwym. Rozwija się najczęściej z komórek nabłonka powierzchniowego jajnika. Jest to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów ginekologicznych. Cechuje się dość wysoką śmiertelnością, spowodowaną głównie późnym wykrywaniem. Do czynników ryzyka należą wiek, uwarunkowania genetyczne, brak ciąż oraz długotrwała stymulacja owulacji.