Woda pełni w organizmie człowieka wiele bardzo ważnych funkcji. Uczestniczy m.in. w utrzymaniu homeostazy, transporcie składników odżywczych i usuwaniu toksyn z organizmu. Wpływa również na prawidłowe funkcjonowanie mózgu, który jest organem szczególnie wrażliwym na zmiany w poziomie nawodnienia. Amerykańscy naukowcy z Penn State Department of Biobehavioral Health postanowili zbadać wpływ odwodnienia na funkcje poznawcze u osób w średnim wieku. Wyniki potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia – łagodne odwodnienie zmniejsza wydajność poznawczą poprzez zaburzenie koncentracji uwagi.
“Zdecydowaliśmy się zbadać osoby dorosłe w średnim i starszym wieku, ponieważ jest to grupa wiekowa, u której istnieje zwiększone ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych” – mówi profesor Asher Rosinger, dyrektor Water, Health and Nutrition Lab i współautor badania.
W badaniu wzięło udział 78 osób w przedziale wiekowym od 47 do 70 lat. Przeprowadzono je w formie krótkoterminowego badania podłużnego, które polega na wykonaniu określonych pomiarów na tej samej grupie w odstępie czasu. Uczestnikom mierzono poziom nawodnienia oraz zdolności poznawcze trzykrotnie w czasie 3 miesięcy. Dzięki temu naukowcy mogli sprawdzić, jak odwodnienie wpływa na procesy umysłowe.
Poziom nawodnienia mierzono poprzez osmolalność surowicy krwi, czyli ilość substancji rozpuszczonych w surowicy. Stan odwodnienia odpowiadał osmolalności surowicy powyżej 300 miliosmoli na kilogram. Funkcje poznawcze oceniano przy pomocy testów neuropsychologicznych, które mierzyły zdolność do kontrolowania impulsywnych reakcji, pamięć roboczą, elastyczność poznawczą oraz umiejętność utrzymywania uwagi. W dniu wykonywania testów uczestnicy nie spożywali tłustych pokarmów ani kofeiny i unikali ćwiczeń fizycznych, co ograniczało czynniki wpływające na poziom nawodnienia.
Naukowcy odkryli, że osoby odwodnione wykazywały mniejszą zdolność do utrzymywania uwagi w porównaniu do osób odpowiednio nawodnionych podczas 14 minut trwania testu. Nie zaobserwowano różnic w pozostałych funkcjach poznawczych. Dodatkowo w przypadku odwodnienia uczestnicy częściej zgłaszali zmęczenie, dezorientację i obniżenie nastroju. Odsetek osób odwodnionych przy każdym pomiarze wynosił 29-39%.
“Wyniki te sugerują, że jeśli na co dzień spożywamy za mało wody, wykonanie niektórych zadań może być trudniejsze i obarczone ryzykiem pomyłek” – mówi profesor Rosinger.
Wyniki te potwierdzają, że codzienne nawadnianie jest kluczowe dla utrzymania zdolności poznawczych, zwłaszcza w przypadku długotrwałych zadań wymagających skupienia. Nawet niewielki poziom odwodnienia może znacząco obniżyć jakość wykonywanych obowiązków i skutkować gorszym samopoczuciem. Szczególnie tyczy się to osób starszych, które są bardziej narażone na odwodnienie z powodu mniejszego odczuwania pragnienia. Konieczne są dalsze badania w tym zakresie, które pozwoliłyby na ocenę skali potencjalnego zagrożenia oraz na sformułowanie zaleceń dotyczących nawodnienia dla poszczególnych grup wiekowych.
