Dołącz do nas!

Neuro Blog

Najnowsze i najciekawsze informacje ze świata neuronauki
Dla wszystkich

Wrażliwość na emocje innych zależy od hormonów

Empatia bólu społecznego — czyli wczuwanie się w cierpienie innej osoby — to jeden z filarów prospołecznych zachowań. Jej biologiczne podstawy pozostają jednak przedmiotem sporów. Zespół badawczy postawił prostą tezę: jeśli oksytocyna i wazopresyna faktycznie wzmacniają empatię, powinno to być widoczne zarówno w zachowaniu, jak i w pracy sieci mózgowych, a także mieć odzwierciedlenie w różnicach genetycznych związanych z ich receptorami. Aby to sprawdzić, badacze przeprowadzili kontrolowane eksperymenty z podawaniem oksytocyny i wazopresyny w porównaniu

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-10-01
Dla wszystkich

W jaki sposób ruch poprawia nastrój?

Między aktywnością fizyczną a dobrostanem psychicznym istnieje szereg zależności. Wyniki licznych badań świadczą o tym, że regularne ćwiczenia mogą przyczyniać się do poprawy nastroju i łagodzić napięcie nerwowe. Konkretne mechanizmy neuronalne tego zjawiska są obecnie przedmiotem debaty wśród naukowców. Autorzy nowego badania postawili tezę, że kluczem jest tutaj oksytocyna — neurohormon kojarzony z więzią społeczną i zaufaniem, ale także modulacją stresu — wydzielana jest przez neurony w jądrze przykomorowym podwzgórza (PVN). Z mapowania projekcji wynikało,

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-09-24
Dla wszystkich

W jaki sposób kora wzrokowa tworzy spójne obrazy?

Percepcja rzadko bywa kompletna — pewne obiekty mogą być częściowo zasłonięte, kontrasty widzianych obrazów niewyraźne. Mózg radzi sobie z tym, wnioskując o brakujących elementach na podstawie wcześniejszych doświadczeń. Autorzy pracy wzięli na warsztat klasyczny fenomen iluzorycznych konturów (np. trójkąt Kanizsy, gdzie widzimy krawędzie mimo braku realnej różnicy jasności) i zadali sobie pytanie – gdzie w sieci wzrokowej powstaje reprezentacja „brakującej krawędzi” i który obwód ją podtrzymuje? Kluczowe mechanizmy zbadali przy użyciu zestawu metod: multi-Neuropixels (gęstych

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-09-17
Dla wszystkich

Lek na cukrzycę jako wsparcie w regeneracji neuronów?

Odbudowa mieliny to jeden z kluczowych celów w terapii chorób neurodegeneracyjnych, w tym m.in. stwardnienia rozsianego. Zespół naukowców sprawdził, w jaki sposób metformina – substancja czynna leków na cukrzycę – może wpływać na ludzkie oligodendrocyty w trzech komplementarnych modelach: w prostych hodowlach komórkowych, w „mini-mózgach” (organoidach) i po przeszczepieniu ludzkich komórek do mózgu myszy (model chimeryczny). We wszystkich przypadkach lek nasilał wytwarzanie białek mieliny lub liczbę osłonek mielinowych, co sugeruje korzystny wpływ na pracę tych

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-09-11
Dla wszystkich

Pamięć robocza potrzebuje wolnej przestrzeni

Pamięć robocza to system, który pozwala przez krótką chwilę utrzymać w umyśle to, czego właśnie potrzebujemy: numer telefonu, fragment zdania, obrazek. Kłopot w tym, że starsze treści potrafią zakłócać przetwarzanie nowych — jest to tzw. interferencja proaktywna, czyli „wpychanie się” poprzedniej informacji przed nową. Autorzy pracy postawili proste pytanie: czy da się temu zapobiec, jeśli na moment świadomie pozbędziemy się zbędnej treści ze sfery mentalnej? Aby to zbadać, w serii eksperymentów poprosili dorosłych, by wykonywali

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-09-01
Dla wszystkich

W jaki sposób mózg uczy się melodii języka?

Bilingwizm często bywa opisywany jako „dwie biblioteki w jednej głowie”. Autorzy postanowili sprawdzić, czy ta biblioteka jest zorganizowana efektywnie, tak by nie dublować półek. Skupili się na fonologii, czyli zasadach budowy dźwięków mowy, oraz na reprezentacjach fonemów — najmniejszych elementów dźwiękowych odróżniających słowa. Zamiast od razu badać ludzki mózg, najpierw zbudowali realistyczne modele komputerowe: sieci neuronowe uczone na długich nagraniach mowy w jednym, dwóch i trzech językach. Taki model pozwala przetestować, jakie formy kodowania dźwięków

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-08-27
Dla wszystkich

Między wyobraźnią a rzeczywistością

W ludzkim mózg istnieją mechanizmy służące temu, by odróżniać wyobraźnię od rzeczywistości. Niekiedy zdarza się, że są one zawodne i sen pokrywa się z jawą. Dlatego też naukowcy postanowili zidentyfikować konkretne struktury mózgu zaangażowane w rozpoznawanie prawdziwych doświadczeń. W tym celu naukowcy poprosili uczestników eksperymentu, aby raz oglądali wzory na ekranie, a innym razem tylko je sobie wyobrażali. Po każdym zadaniu mieli odpowiedzieć, czy bodziec prezentowany był w rzeczywistości. Jednocześnie badacze monitorowali aktywność mózgu za

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-08-20
Dla wszystkich

Wychowanie kształtuje decyzje związane z podejmowaniem ryzyka

Dlaczego niektórzy z nas są bardziej skłonni podejmować ryzyko, podczas gdy inni wolą unikać niepewności? Od lat naukowcy starają się zrozumieć mechanizmy stojące za ryzykownym zachowaniem, analizując wpływ czynników biologicznych, środowiskowych i społecznych. Tradycyjnie przyjmowano, że to wrodzone cechy osobowości lub bieżące warunki życiowe kształtują nasze decyzje. Coraz więcej badań jednak wskazuje, że sposób, w jaki radzimy sobie z ryzykiem w dorosłości, może być głęboko zakorzeniony w naszych doświadczeniach z dzieciństwa – szczególnie w dostępie

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-08-12
Dla wszystkich

Nieregularny sen może mieć poważne konsekwencje

Regularny sen jest bez wątpienia kluczowy dla zachowania dobrej kondycji psychofizycznej. Odgrywa ważną funkcję w kontekście regeneracji organizmu i funkcjonowania układu odpornościowego, a także wspiera procesy związane z konsolidacją pamięci oraz regulacją hormonów. Zaburzenia w zakresie regularności snu w dłuższej perspektywie mogą prowadzić do wielu poważnych konsekwencji. Stanowią bowiem czynnik sprzyjający rozwojowi rozmaitych jednostek chorobowych. Zespół naukowców z Uniwersytetu Pekińskiego oraz Wojskowego Uniwersytetu Medycznego Chin przeprowadził największe jak dotąd badania dotyczące zależności między snem a

Przeczytaj całość
Kajetan Kaperzyński 2025-08-05
Dla wszystkich

Muzyka zdiagnozuje świadomość

Odpowiedzi na te pytania są dramatycznie ważne – od nich zależy sposób leczenia, decyzje o rehabilitacji, a czasem nawet rozważania o dalszym utrzymywaniu przy życiu. Problem w tym, że dostępne narzędzia diagnostyczne są bardzo ograniczone, a wiele z nich – zupełnie niedostosowanych do dzieci i młodzieży. Dlatego właśnie opracowano MuSICCA – czyli narzędzie diagnostyczne oparte na muzyce, które ma pomóc ocenić poziom świadomości u dzieci i młodzieży z zaburzeniami świadomości (DoC). Choć brzmi jak idea

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2025-07-28
Dla wszystkich

Wpływ pornografii na młodzież

Pornografia i awaria rzeczywistości Pornografia jest dziś na wyciągnięcie ręki – zawsze, wszędzie, keine grenzen. Kiedyś, żeby zobaczyć gołą babę, trzeba było wykazać się jakąkolwiek kreatywnością: albo dorwać zakazany magazyn ukryty pod łóżkiem starszego brata, albo z narażeniem zdrowia przetrząsnąć strych dziadka, walcząc z pajęczynami i kurzem. A dzisiaj? Wystarczy smartfon i Wi-Fi. Era pierwszych ekscytujących chwil odkrywania świata dorosłych umarła wraz z pierwszym szerokopasmowym łączem. Dla zobrazowania skali zjawiska – popularna pomarańczowa witryna dla

Przeczytaj całość
Dominika Hącel 2025-07-25
Dla wszystkich

Kiedy przeszczep potrzebuje treningu

W modelu doświadczalnym – szczurach z wywołanym uszkodzeniem układu dopaminergicznego – przeszczepiano neurony dopaminowe uzyskane z ludzkich komórek macierzystych. Połowie z tych zwierząt umożliwiono dostęp do bieżni, na której mogły dobrowolnie biegać. Pozostałe pozostawały w standardowych warunkach. Efekt? Zwierzęta z przeszczepami i możliwością ruchu wracały do sprawności szybciej i bardziej efektywnie niż te, które nie ćwiczyły. Ale najciekawsze było to, co działo się z samymi komórkami – pod mikroskopem było widać, że ruch znacząco wspiera

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2025-07-21
Dla wszystkich

„Tylko nie myśl o różowym słoniu!” Jak osoby z afantazją radzą sobie z kontrolą myśli?

Afantazja to zjawisko polegające na braku zdolności do tworzenia obrazów mentalnych z zakresu różnych modalności (tj. wzrokowych, słuchowych, dotykowych) w umyśle. Nie jest to choroba ani zaburzenie, lecz raczej indywidualna cecha funkcjonowania mózgu. Afantazja zyskała zainteresowanie w 2015 dzięki Adamowi Zemanowi, brytyjskiemu neurologowi. To właśnie on jako pierwszy ukuł termin, który stanowi zapożyczenie starogreckiego słowa phantasia, oznaczającego obraz, i przedrostka a–, sugerującym brak czegoś. Zeman badał osoby zgłaszające brak umiejętności stworzenia wyobrażeń w swoim umyśle

Przeczytaj całość
Wiktoria Fabiszewska 2025-07-18
Dla wszystkich

Serce nie lubi zarywać nocy

Czego dowiedzieli się naukowcy z Uppsali? Że trzy niedospane noce mogą wystarczyć, by we krwi pojawił się sygnał ostrzegawczy: zestaw biomarkerów, który przypomina profil osób z wyższym ryzykiem chorób serca. Co gorsza – nawet ćwiczenia fizyczne nie są w stanie całkowicie wymazać tego efektu. A na deser? Okazuje się, że godzina, o której badamy krew, też potrafi nieźle namieszać. Biomarkery – białka we krwi, które informują lekarzy o stanie zdrowia – to podstawa nowoczesnej medycyny.

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2025-07-14
Dla wszystkich

Motywacja i anoreksja?

Anoreksja to przewlekła choroba psychiczna, która w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci. Wśród zaburzeń psychicznych to właśnie ona ma najwyższy odsetek śmiertelności: 5,7-15% u dziewcząt przed 24 rokiem życia. Problem anoreksji najczęściej dotyka dziewcząt w wieku dojrzewania, między 12 a 19 rokiem życia. Wiek zachorowalności stale się obniża a naukowcy przewidują, że problem będzie cały czas narastał, dlatego tak ważne jest zrozumienie go, żeby podjąć kroki na możliwie najwcześniejszym etapie rozwoju zaburzenia. Podążając

Przeczytaj całość
Dominika Hącel 2025-07-11
Dla wszystkich

Bierne palenie może zwiększyć ryzyko wystąpienia krótkowzroczności u dzieci

Krótkowzroczność, określana także jako miopia, jest coraz częściej występującą wadą wzroku. Obecnie mówi się o epidemii szacując, że do 2050 r. połowa światowej populacji będzie krótkowzroczna. Dużym problemem jest coraz wcześniejszy początek rozwoju miopii, tzn. wada ta dotyczy coraz młodszych dzieci. Grozi to rozwojem wysokiej krótkowzroczności, takiej powyżej 6 dioptrii, która może wiązać się z wieloma powikłaniami. Należą do nich m.in: zaćma, jaskra, odwarstwienie siatkówki i makulopatia krótkowzroczna. Patologiczna krótkowzroczność może skutkować nie tylko pogorszeniem,

Przeczytaj całość
Laura Pawlak 2025-07-04
Dla wszystkich

AI ogarnia zwijanie białek

Naukowcy postanowili rzucić temu wyzwanie i z pomocą przyszła sztuczna inteligencja. A dokładniej – specjalnie zaprojektowany model nazwany RibbonFold. Brzmi jak nazwa nowej pasty do zębów, ale to naprawdę poważna sprawa. RibbonFold to system oparty na popularnym AlphaFoldzie, który kilka lat temu zrewolucjonizował świat biologii, ucząc się przewidywać, jak białka się zwijają. Tyle że tu nie chodzi o jedno konkretne „zwinięcie”. Chodzi o całą gamę możliwych kształtów, jakie jedno i to samo białko może przyjąć,

Przeczytaj całość
Agnieszka Markowska-Jędra 2025-06-30
Dla wszystkich

Elektrostymulacja – nowa nadzieja w terapii Alzheimera?

Obecne metody leczenia choroby Alzheimera skupiają się głównie na spowolnieniu progresji tej choroby neurodegeneracyjnej. Brakuje jednak alternatyw, które mogłyby wspomagać przywracanie już utraconych funkcji poznawczych, w tym głównie pamięci. Naukowcy z UT Southwestern Medical Center postanowili stawić czoła temu wyzwaniu i przeprowadzili pilotażowe badanie z zastosowaniem przezczaszkowej stymulacji prądem stałym o wysokiej rozdzielczości (HD-tDCS). Ta innowacyjna metoda różni się od leków na Alzheimera, których zadaniem jest usuwanie blaszek amyloidowych znajdujących w mózgu. HD-tDCS działa inaczej

Przeczytaj całość
Artur Goc 2025-06-27
Dla wszystkich

Tłuszcze powodują nadpobudliwość ruchową?

W eksperymencie wzięło udział 40 szczurów Wistar, które zostały podzielone na dwie grupy. Jedna z nich otrzymywała dietę wysokotłuszczową (HFD), druga natomiast standardowy pokarm. Zwierzęta otrzymywały takie żywienie od rozpoczęcia momentu dojrzewania (od 33 dnia życia) do osiągnięcia 77 dnia, co odpowiada ich dorosłości. W tym czasie przeprowadzono zadania sprawdzające ich zachowania, takie jak czas reakcji na bodźce pojawiające się w nieregularnych odstępach czasu, zdolność skupienia uwagi, podejmowania decyzji w trudnych warunkach, tolerancji ryzyka, uczenia

Przeczytaj całość
Michalina Lubawy 2025-06-23