Pozytonowa tomografia emisyjna (ang. positron emission tomography, PET) to zaawansowana technika diagnostyczna wykorzystująca promieniowanie jonizujące do obrazowania aktywności metabolicznej wewnątrz organizmu. Dzięki niej możliwe jest uzyskanie informacji na temat zmian zachodzących w ciele pacjenta. Badanie PET jest szczególnie użyteczne w rozpoznawaniu nowotworów oraz w ocenie postępu ich leczenia. Metoda ta znajduje również zastosowanie w diagnostyce chorób układu sercowo-naczyniowego, neurologicznych oraz w badaniach funkcjonalnych mózgu.
1. Badanie PET
Podczas przygotowania do badania pacjentowi podaje się niewielką dawkę substancji promieniotwórczej. Zawiera ona glukozę związaną z izotopem fluoru, wchłanianą przez tkanki i emitującą pozytony. Te z kolei zderzają się z elektronami w organizmie i emitują promieniowanie gamma. To ono właśnie jest rejestrowane przez detektory PET, które umieszczone są wokół pacjenta. Informacje z detektorów są następnie przetwarzane za pomocą specjalnych algorytmów, aby wygenerować trójwymiarowy obraz umożliwiający dokładną lokalizację i ilościowy pomiar aktywności promieniotwórczego izotopu w badanym obszarze.
1.1.Przygotowanie pacjenta do badania
Przed przystąpieniem do badania PET pacjent musi spełnić określone kryteria. Należą do nich bycie na czczo oraz unikanie palenia tytoniu i przyjmowania niektórych leków na kilka godzin przed badaniem. Pacjent powinien także zgłosić, na co choruje, wymienić wszystkie przebyte operacje i alergie. Może zostać również poproszony o zażycie specjalnych leków, aby poprawić wydajność izotopu i zwiększyć dokładność wyników badania.
1.2. Interpretacja wyników
Interpretacja wyników badania PET jest zwykle dokonywana przez specjalistę w dziedzinie medycyny nuklearnej lub radiologii. Analizuje on trójwymiarowy obraz w celu wykrycia wszelkich nieprawidłowości w aktywności izotopów w badanym obszarze. Wyniki PET mogą dostarczyć informacji na temat stopnia aktywności metabolicznej w danym obszarze ciała, co może pomóc w diagnozowaniu chorób nowotworowych, chorób układu nerwowego czy chorób układu krążenia.
2. Zalety i wady stosowania PET
2.1. Zalety
Do zalet wykorzystania PET w diagnostyce obrazowej należą:
- wysoka czułość – badanie PET pomaga wykrywać zmiany metaboliczne w organach i tkankach na bardzo wczesnym etapie, co pozwala na szybsze diagnozowanie chorób i zwiększa szanse na skuteczne leczenie
- wysoka specyficzność – przy użyciu PET specjalista może dokładnie zlokalizować i określić strukturę narządów i tkanek dotkniętych chorobą, co pozwala na dokładne określenie jej zasięgu i lepsze planowanie leczenia
- bezpieczeństwo – PET wykorzystuje niewielkie dawki promieniowania, które są bezpieczne dla pacjentów i personelu medycznego.
2.2. Wady
Wady PET obejmują:
- wysokie koszty – wykorzystanie PET w diagnostyce jest dość kosztowną procedurą i może być niedostępne dla niektórych placówek medycznych
- czas trwania badania – odpowiednie przygotowanie pacjenta do badania wymaga czasu, a samo badanie PET może trwać nawet do kilku godzin, co bywa uciążliwe dla pacjentów, zwłaszcza starszych i w ciężkim stanie zdrowia
- kosztowne procedury przeszkolenia personelu medycznego.
3. Zastosowania kliniczne
PET jest stosowane w różnych dziedzinach medycznych do diagnozowania chorób i do monitorowania skuteczności terapii. W onkologii badanie to jest powszechnie stosowane do diagnozowania i monitorowania chorób nowotworowych, w tym raka piersi, raka płuc, raka prostaty, raka jelita grubego, chłoniaków i innych. PET może również pomóc w identyfikacji wczesnych zmian nowotworowych, co zwiększa szansę na skuteczne leczenie.
W kardiologii PET może być wykorzystywane do diagnozowania chorób serca, takich jak choroba wieńcowa, niewydolność serca i kardiomiopatia. Pomaga w ocenie przepływu krwi przez serce i identyfikacji obszarów niedokrwienia.
W neurologii PET jest stosowane do diagnozowania chorób neurologicznych, takich jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane i padaczka. Pomaga specjalistom w identyfikacji obszarów mózgu, które są dotknięte chorobą, co pozwala na lepsze zrozumienie choroby i wybór odpowiedniego leczenia.