...

Komórki satelitarne

Komórki satelitarne to rodzaj komórek glejowych. Zlokalizowane są w zwojach nerwowych obwodowego układu nerwowego. Uczestniczą w tworzeniu bariery krew-układ nerwowy, odżywiają neurony i pełnią funkcje odpornościowe.

Spis treści:

Komórki satelitarne znane są również jako amficyty lub komórki płaszczowe. Zalicza się je do gleju obwodowego układu nerwowego. Zlokalizowane są w zwojach współczulnych, przywspółczulnych i czuciowych. Ze względu na swoje funkcje są często porównywalne do astrocytów. Należy jednak podkreślić, że te drugie struktury wchodzą w skład makrogleju ośrodkowego układu nerwowego.

1. Struktura

Komórki satelitarne są spłaszczone (stąd też ich inna nazwa) z licznymi wypustkami i posiadają dwa jądra o owalnym kształcie. W obwodowym układzie nerwowym wypustki amficytów przylegają do perikarionów neuronów zwojowych. W ten sposób stanowią barierę ochronną tych struktur. Zarówno rozmiar wypustek, jak i ich liczba są wartościami zmiennymi, uzależnionymi przede wszystkim od wielkości neuronu.

Amficyty wywodzą się z grzebienia nerwowego, czyli czwartego listka zarodkowego zaliczanego do multipotencjalnych komórek neuroektodermy.

Komórki płaszczowe na powierzchni błon posiadają receptory metabotropowe P2Y i jonotropowe P2X7, a także białka błonowe – paneksyny (Panx1 i Panx7), które odpowiedzialne są za uwalnianie cząsteczek sygnałowych, np. ATP.

2. Funkcja

Komórki satelitarne pełnią liczne funkcje w obwodowym układzie nerwowym. Struktury te odpowiedzialne są za:

  • tworzenie funkcjonalnych jednostek z strukturami pochodzenia pozaneuronalnego np. z naczyniami. Pozwala to na
  • uczestniczenie w budowaniu bariery krew-układ nerwowy,
  • budowanie połączeń szczelinowych (ang. gap junctions) Cx43 i Cx36
  • fagocytozę
  • odżywianie neuronów
  • reakcje odpornościowe – pełnią rolę komórek prezentujących antygen
  • modulowanie wydzielania neuroprzekaźników
  • nasilenie zjawiska nocycepcji
  • regulację stężenia jonów w przestrzeni międzykomórkowej

Bibliografia

  1. Longstaff A. Neurobiologia. Krótkie wykłady. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
  2. Hanani M, et al. Satellite Glial Cells and Astrocytes, a Comparative Review, Neurochem Res, 2021.
  3. Purves D et al., Neuroscience (2nd edition), Sunderland (MA): Sinauer Associates, 2001
  4. Windrem M, et al. A Competitive Advantage by Neonatally Engrafted Human Glial Progenitors Yields Mice Whose Brains Are Chimeric for Human Glia. The Journal of Neuroscience, 2014.