Współczesne nawyki żywieniowe często prowadzą do spożywania dużych ilości tłuszczu, co wiąże się z licznymi problemami zdrowotnymi, takimi jak otyłość, choroby serca i cukrzyca. Najnowsze badania z University of Colorado Boulder wskazują na jeszcze jedno niepokojące zjawisko związane z dietą wysokotłuszczową – wpływ na zdrowie psychiczne, a konkretnie na poziom lęku. Profesor Christopher Lowry, kierownik badań, podkreśla, że choć większość ludzi zdaje sobie sprawę, że niezdrowe jedzenie może prowadzić do przyrostu masy ciała, mało kto zastanawia się nad jego wpływem na mózg i emocje. To badanie miało na celu zrozumienie, jak dokładnie dieta wysokotłuszczowa wpływa na mikrobiom jelitowy i jakie konsekwencje ma to dla zdrowia psychicznego.
Naukowcy przeprowadzili eksperyment na szczurach, które podzielili na dwie grupy. Pierwsza grupa otrzymywała standardową dietę z 11% zawartością tłuszczu przez dziewięć tygodni, podczas gdy druga grupa była karmiona dietą wysokotłuszczową, w której tłuszcz stanowił 45% całkowitej zawartości diety. W trakcie badania naukowcy regularnie zbierali próbki kału, aby ocenić mikrobiom jelitowy szczurów. Po dziewięciu tygodniach przeprowadzono szereg testów behawioralnych, które miały na celu ocenę poziomu lęku u zwierząt. Testy behawioralne obejmowały takie metody jak test unikania otwartej przestrzeni, w którym szczury umieszczane są w otwartym polu i obserwuje się ich zachowanie (szczury bardziej lękliwe spędzają mniej czasu na otwartej przestrzeni). Wykorzystano też test labiryntu, w którym szczury mogą wybierać między otwartymi a zamkniętymi ramionami labiryntu (szczury częściej wybierające zamknięte ramiona wykazują wyższe poziomy lęku).
Wyniki badania były jednoznaczne – szczury na diecie wysokotłuszczowej przybrały na wadze, co nie było zaskakujące. Znacznie ciekawsze były zmiany w ich mikrobiomie jelitowym i zachowaniu. Różnorodność bakterii jelitowych była u nich znacznie mniejsza niż w grupie kontrolnej. Zaobserwowano wyższy stosunek bakterii Firmicutes do Bacteroidetes, który w literaturze uznawany jest za marker postępu chorób metabolicznych i często wiąże się z otyłością.
Szczury na diecie wysokotłuszczowej wykazywały również wyższą ekspresję genów związanych z produkcją serotoniny, takich jak TPH2, HTR1A i SLC6A4, szczególnie w regionie mózgu zwanym jądrem szwu grzbietowego (dorsal raphe nucleus), który jest jednym z największych i najważniejszych skupisk neuronów układu serotoninergicznego. Te jądra wysyłają projekcje do wielu obszarów mózgu, w tym kory przedczołowej, hipokampa, ciała migdałowatego, i wielu innych struktur, które są zaangażowane w regulację emocji, pamięci i reakcji na stres. Podczas gdy serotonina jest często postrzegana jako pozytywna dla zdrowia psychicznego, jej nadmierna produkcja lub nieprawidłowa regulacja może mieć odwrotny efekt. Wysoka ekspresja genu TPH2 zaobserwowana w badaniu, była wcześniej związana z zaburzeniami nastroju i ryzykiem samobójstwa u ludzi.
Wyniki tych badań wskazują, że dieta wysokotłuszczowa może nie tylko prowadzić do przyrostu masy ciała. Wpływa również na mikrobiom jelitowy oraz na geny związane z produkcją serotoniny w mózgu, co może prowadzić do wzrostu poziomu lęku. Profesor Lowry sugeruje, że zmiany w mikrobiomie mogą osłabiać integralność jelit, umożliwiając bakteriom przenikanie do krwiobiegu. To pozwala im na szerszą komunikację z mózgiem. Pozostając w jelicie, bakterie mogą bowiem poprzez swoje metabolity oddziaływać na nerw błędny, co jest podstawą działania osi jelito-mózg. Przebywanie w krwiobiegu umożliwia im długoterminową wymianę związków chemicznych – w tym prekursorów neuroprzekaźników i hormonów – które mogą przekraczać barierę krew-mózg i oddziaływać na ośrodkowy układ nerwowy.
Warto zaznaczyć, że nie wszystkie tłuszcze są złe. Zdrowe tłuszcze, w szczególności długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe (LCPUFA), które obficie występują w rybach, olejach roślinnych, orzechach i nasionach, mogą mieć działanie przeciwzapalne i korzystne dla mózgu.
Badania nad wpływem diety na zdrowie psychiczne zyskują na znaczeniu w kontekście rosnącej liczby osób cierpiących na zaburzenia lękowe i depresję. Odkrycia zespołu z University of Colorado Boulder podkreślają znaczenie diety jako kluczowego elementu zdrowia psychicznego. W dobie powszechności diety wysokotłuszczowej kluczowe jest zrozumienie, że taki sposób żywienia wpływa nie tylko na nasze ciało, ale również na nasze zdrowie psychiczne. Świadomość tej zależności może być kluczowa dla podejmowania lepszych decyzji żywieniowych oraz dla ogólnego stanu zdrowia.
