Alergia to patologiczna odpowiedź tkanek na oddziaływanie różnych obcych substancji, zwanych alergenami, które same w sobie nie są dla organizmu szkodliwe. Mechanizmy alergii obejmują m.in. reakcje układu odpornościowego, w tym degranulację mastocytów czy uwalnianie przeciwciał klasy E. Objawy alergii mogą przybierać różne postacie: od wysypki i kataru, po skurcz oskrzeli i wstrząs anafilaktyczny.
Naukowcy z Uniwersytetu w Tybindze prowadzili badania dotyczące reakcji alergicznych. Udowodnili, że mogą one występować nawet bez obecności alergenów. Przeprowadzili eksperyment, w którym wzięli udział osoby uczulone na pyłki roślin i reagujące na nie alergicznym nieżytem nosa.
Uczestników zabrano do neutralnego pomieszczenia, w którym podano im do nosa aerozol zawierający pyłki traw i brzozy. Siłę reakcji alergicznej zmierzono na podstawie ilości specyficznego enzymu w śluzówce nosa. Następnie połowie badanych polecono przespać osiem godzin w ciągu nocy po tej interwencji, zaś druga połowa miała pozostać w stanie czuwania aż do następnego wieczora. Tydzień później ponownie zaproszono wszystkich do tego samego pomieszczenia, jednak tym razem nie podano im alergenów. Krótko po wejściu u części badanych pojawił się alergiczny nieżyt nosa. Był on jednak obecny tylko u tych, którym wcześniej pozwolono przespać noc. Natomiast u tych, którzy czuwali nie zaobserwowano reakcji alergicznych. Co ciekawe, “grupa śpiąca” nie reagowała alergią, gdy zabrano ją do innego miejsca.
“Podobnie jak w tradycyjnym procesie uczenia się, faza snu odegrała decydującą rolę w naszym badaniu – mówi prof. Jan Born, współautor badania. – Podczas snu mózg mocno połączył określone środowisko z reakcją alergiczną”
Jest to pierwszy eksperyment, który dostarcza dowodów na to, że sama określona lokalizacja może być przyczyną reakcji alergicznej. Naukowcy są zdania, że kluczową rolę w warunkowaniu reakcji organizmu na środowisko odgrywa hipokamp, podobnie jak ma to miejsce w wielu innych procesach budowania pamięci. Struktura ta działa w sposób zależny od snu.
“To zadziwiające, jak szybko układ odpornościowy uczy się nieadekwatnej reakcji – mówi dr Luciana Besedovsky, współautor badania. – W eksperymencie już pojedyncza dawka alergenu była wystarczająca, aby połączyć reakcję alergiczną ze środowiskiem.”
Rozszyfrowanie mechanizmu, który prowadzi do utrwalenia reakcji alergicznej na środowisko stanowi dla naukowców impuls do badań nad związkiem alergii ze snem. Trudno jest jednak wyciągnąć proste wnioski dotyczące tego, w jaki sposób można poprawić sytuację alergików. Nie można po prostu zabronić im spać, szczególnie, że sen ma pozytywny wpływ na inne, pomocne reakcje alergiczne. Niezbędne jest więc prowadzenie dalszych prac na tym polu.
