PEA | Fenyloetyloamina

1.1. Historia i pochodzenie

Fenyloetyloamina, znana także pod nazwą PEA, jest pochodną aminokwasu fenyloalaniny. PEA jest naturalnie syntetyzowana w układzie nerwowym ssaków, poprzez enzymatyczną dekarboksylację fenyloalaniny. Budowa chemiczna pozwala zaliczyć ją do amin. Ze względu zaś na jej udział w gospodarce neurofizjologicznej, fenyloetyloaminę klasyfikuję się jako neurotransmiter monoaminowy. Jej rola polega na stymulacji mózgu do uwalniania innych neuroprzekaźników ze swojej grupy, takich jak: dopamina, serotonina, a także norepinefryna.

Strukturalnie PEA to pierścień benzenowy (główny szkielet związku), w którym jeden atom wodoru zastąpiony został ugrupowaniem etylenoaminowym. W związku z tym substancję tę zalicza się do grupy fenyloalkanów.

1.2. Klasyfikacja

Fenyloetyloamina jest związkiem naturalnie występującym w ośrodkowym układzie nerwowym. Często klasyfikowana jest jako neurotransmiter monoaminowy. W mózgu oddziałuje na różne układy neuroprzekaźnikowe, pobudzając je do syntezy. Ze względu na to zaliczana jest również do neuromodulatorów. Ponadto podnosi ciśnienie krwi oraz reguluje poziom glukozy, kontrolując tym samym apetyt. Działa więc jak związek termogeniczny, który pomaga redukować tkankę tłuszczową.

1.3. Występowanie

Najważniejszym źródłem fenyloetyloaminy jest czekolada. Poza tym związek ten nie jest szeroko rozpowszechniony. Można jednakże uzupełniać jego zapasy spożywając pokarmy bogate w fenyloalaninę, czyli aminokwas będący bezpośrednim prekursorem w syntezie PEA, który organizm jest w stanie samodzielnie przekształcać. Do takich produktów spożywczych zalicza się np.: ser parmezan, nasiona soi, soczewica czerwona, pieczony schab, orzechy arachidowe, nasiona lnu, kabanosy, pestki dyni, orzechy pistacjowe, migdały, wołowina, świeży łosoś czy orzechy włoskie.

2.1. Układ nerwowy

Obecnie znanych jest kilka mechanizmów, według których działa PEA. Udowodniono, że związek ten jest w stanie przekraczać barierę krew-mózg i dostawać się do ośrodkowego układu nerwowego. Jednym z efektów, jaki wywołuje w mózgu jest uwalnianie β-endorfiny, czyli opioidowego peptydu odpowiedzialnego za odczuwanie przyjemności. Dodatkowo fenyloetyloamina stymuluję układ dopaminergiczny oraz noradrenergiczny do produkcji i sekrecji odpowiednich neuroprzekaźników. Z kolei poprzez zahamowanie enzymów rozkładających dopaminę czy norepinefrynę zwiększa ich stężenie i pozwala na ich utrzymywanie się na odpowiednim poziomie.

Uważa się także, że PEA oddziałuje na układ cholinergiczny prowadząc do zwiększonej sekrecji acetylocholiny. Jest to bardzo ważny neuroprzekaźnik, który odgrywa istotna rolę w procecach myślowych, przede wszystkim podczas zapamiętywania, uczenia się czy koncentrowania uwagi. Neurotransmiter ten jest również ważny dla prawidłowego funkcjonowania narządów zmysłu, umożliwiając tym samym właściwą percepcję.

2.1.1. Wpływ na nastrój

Największą korzyścią ze stosowania PEA jest to, że związek ten wpływa korzystnie na poprawę nastroju, a także warunkuje dobre samopoczucie. W związku z tym jest polecana głównie osobom cierpiącym z powodu depresji, a także osobom żyjącym w ciągłym stresie. W tych przypadkach fenyloetyloamina jest zasadniczym wsparciem, głównie ze względu na zwiększenie ilości β-endorfiny (wewnętrznej morfiny, związku wytwarzanego przez mózg, zapewniającego błogostan), dopaminy (neuroprzekaźnik odpowiedzialny za nastrój oraz poziom energii i motywacji do działania). Dodatkowo fenyloetyloamina podwyższa ciśnienie krwi oraz poziom glukozy, dzięki czemu zwiększa ilość dostępnej dla organizmu energii. Redukuje tym samym uczucie zmęczenia, które często towarzyszy depresji czy anhedonii.

2.1.2. Działanie nootropowe

PEA działa nootropowo, głównie dlatego, że stymuluje wydzielanie acetylocholiny. Wysoki poziom tego neuroprzekaźnika przyczynia się przede wszystkim do poprawy pamięci. W jednym z badań osoby suplementujące fenyloetyloaminę stwierdziły, że czują się tak, jakby miały większy dostęp do swoich wspomnień. Wśród ochotników odnotowano także poprawę zdolności uczenia się oraz większe skupienie uwagi na wykonywanych czynnościach. Dodatkowo u kilku pacjentów zauważono poprawę percepcji zmysłowej, która dotyczyła głównie obszaru słuchu i wzroku.

2.1.3. Leczenie choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona jest jednym z najczęstszych zwyrodnień w obszarze układu nerwowego. Przyjmuje się, że na całym świecie na schorzenie to cierpi ponad 6 milionów ludzi. Z chorobą tą związany jest znaczny spadek dopaminy, która jest jednym z najważniejszych neuroprzekaźników występujących w mózgu. Na skutek zwyrodnień, wynikających np. ze stresu oksydacyjnego, z toksycznych czynników czy też z uwarunkowań genetycznych, komórki nerwowe budujące istotę czarną w mózgu nie są w stanie produkować wystarczającej ilości tego neurotransmitera. Sama dopamina odpowiada z kolei w dużej mierze za koordynację pracy mięśni i jeżeli jej poziom spadnie o 80%, chory zaczyna odczuwać pierwsze objawy Parkinsona. Do głównych syndromów choroby należy zwiększone napięcie mięśniowe, czyli sztywność i drżenie ciała, a także spowolnienie ruchów. Dodatkowo u niektórych pacjentów mogą pojawić się problemy z mową oraz pochylenie postawy ciała.

Fenyloetyloamina oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy w ten sposób, że pobudza układ dopaminergiczny do zwiększonej syntezy dopaminy. W związku z tym wydaje się być skutecznym środkiem stosowanym w celu złagodzenia postępów choroby Parkinsona. Prace badawcze nad jej wykorzystaniem wciąż trwają.

2.2. Redukcja masy ciała

PEA jest często polecana dla osób, które próbują zgubić zbędne kilogramy. Naukowcy wskazują, że może ona brać udział w procesie spalania tłuszczu. Związane jest to prawdopodobnie z faktem, że fenyloetyloamina zwiększa ciśnienie krwi, a tym samym przyspiesza metabolizm. Zauważa się także, że suplementacja tego związku pomaga kontrolować apetyt.

Przeprowadzono badania z udziałem osób uprawiających aktywnie sport, którym w trakcie ćwiczeń podawano fenyloetyloaminę. Wyniki tych eksperymentów wskazują, że PEA wywołuje tzw. “fenomen euforii biegacza”, skutkując tym samym poprawą nastroju oraz zwiększając wytrzymałość i odporność organizmu na ból.