Glejaki to najczęściej występujący rodzaj guzów wewnątrzczaszkowych. Chorujący na nie pacjenci przeżywają zwykle od 12 do 18 miesięcy od postawienia diagnozy. Obecnie medycyna nie dysponuje skutecznymi metodami ich leczenia. Dlatego tak bardzo istotne jest opracowanie strategii terapeutycznej, która pozwoliłaby pacjentom wrócić do zdrowia.
Badacze z University of Virginia School of Medicine pracują nad wykorzystaniem w tym celu fal ultradźwiękowych. Ich strategia zakłada podanie chlorowodorku kwasu 5-aminolewulinowego (5-ALA) – leku, który ma uwrażliwić komórki nowotworu na ultradźwięki. Następnie wysyła się w kierunku guza falę ultradźwiękową. Ta powoduje tworzenie się w jego komórkach pęcherzyków, a w konsekwencji – śmierć tych komórek.
Prace znajdują się obecnie na wczesnym etapie. Naukowcy testują swoją koncepcję na próbkach komórek w naczyniach laboratoryjnych. Jednak wyniki nastrajają optymistycznie. Sugerują bowiem, że technika ta ma znaczący potencjał w leczeniu złośliwych guzów mózgu i innych trudnych stanów onkologicznych, takich jak rak płuc, rak piersi czy czerniak. Jej twórcy przewidują, że będzie ona szczególnie przydatna w leczeniu nowotworów wrażliwych części ciała, do których dostęp jest trudny.
“Terapia sonodynamiczna z uyżyciem skoncentrowanego ultradźwięku oferuje nowe podejście terapeuryczne do leczenia pacjentów ze złośliwymi nowotworami mózgu – mówi dr Jason Sheehan, współautor badania. – Podejście to łączy dwie zatwierdzone opcje, 5-ALA i skoncentrowane ultradźwięki, w celu uzyskania silnego działania przeciwnowotworowego na kilka różnych rodzajów glejaków. “
Aby ocenić potencjał swojej nowej techniki, badacze przyjrzeli się jej wpływowi na komórki szczura i człowieka. Zbadali zalety leku “uwrażliwiającego na ultradźwięki” i skoncentrowanych ultradźwięków razem i osobno. Lek zmniejszył liczbę żywych komórek rakowych o 5%, zaś ultradźwięki o 16%. Natomiast w przypadku połączenia tych dwóch technik obumarło 47% komórek nowotworowych.
“Skoncentrowane ultradźwięki mogą poprawić wyniki u pacjentów ze złożonymi guzami mózgu i z innymi patologiami neurochirurgicznymi – mówi dr Sheehan, – Możemy znaleźć się na szczycie góry lodowej pod względem wewnątrzczaszkowych wskazań do wykorzystania skoncentrowanych ultradźwięków.”
Obecnie wiele z zastosowań skoncentrowanych ultradźwięków opiera się na ich zdolności do wytworzenia niewielkich punktów ciepła w organizmie. Ma to na celu wypalenie szkodliwych komórek lub uszkodzenie ich na tyle, aby wywołać reakcję układu odpornościowego. Podejście badaczy z University of Virginia School of Medicine nie wymaga wytwarzania ciepła, by zniszczyć komórki nowotworowe.
W celu przetestowania swojej nowej techniki naukowcy musieli opracować niestandardowy sprzęt. Stworzyli go od zera z użyciem drukarki 3D i oprogramowania w fundacji Focused Ultrasound Foundation z Charlottesville. Autorzy projektu są zdania, że nowa platforma przyspieszy przyszłe badania skoncentrowanych ultradźwięków oraz że przyniesie to korzyści w badaniach przedklinicznych i klinicznych u ludzi.
Zespół dr. Sheehana rozpoczął też osobne badanie kliniczne dotyczące zastosowania skoncentrowanych ultradźwięków w leczeniu glejaka. Badania tych naukowców są częścią szeroko zakrojonych działań prowadzonych w celu ustalenia potencjału skoncentrowanych ultradźwięków w leczeniu różnych rodzajów chorób.
