Poczucie winy pojawia się w wyniku negatywnej oceny własnego postępowania. Mimo że jest nieprzyjemnym uczuciem, jest niezwykle ważne podczas budowania relacji z innymi ludźmi. Motywuje do takich zachowań jak przeprosiny czy przyznanie się do winy. U niektórych osób poczucie winy pojawia się bez konkretnego powodu. Takie nieuzasadnione poczucie winy może utrzymywać się przez długi czas i leżeć u podstaw różnego rodzaju chorób psychicznych, takich jak depresja oraz zespół stresu pourazowego.
Podczas licznych badań klinicznych naukowcy wykazali, że placebo ma znaczący wpływ na łagodzenie objawów wielu zaburzeń psychicznych, w tym tych wymienionych powyżej. Niektóre z wyników świadczą o tym, że zastosowanie placebo wywołuje pozytywny efekt, nawet gdy uczestnicy są poinformowani, że środek który dostają nie jest prawdziwym lekiem. Taką procedurę stosuje się w tzw. otwartych badaniach placebo (ang. open label placebo). Wyniki badań naukowych potwierdzają, że takie podejście jest skuteczne w łagodzeniu bólu oraz uczucia niepokoju. Naukowcy ze Szwajcarii postanowili sprawdzić skuteczność zastosowania placebo w redukowaniu poczucia winy.
Badacze zakwalifikowali do badania 112 zdrowych osób. W celu wywołania u uczestników poczucia winy, polecili im opisać na papierze sytuację ze swojego życia, podczas której potraktowali bliską osobę w niesprawiedliwy sposób lub sprawili jej przykrość swoim zachowaniem. Po wykonaniu zadania oceniali nasilenie poczucia winy u uczestników za pomocą specjalnie opracowanej skali. W kolejnym etapie badani zostali przydzieleni do trzech grup. Pierwsza grupa dostała pigułkę, która została przedstawiona im jako lek łagodzący poczucie winy. Druga grupa otrzymała tę samą pigułkę, jednak została poinformowana, że jest to placebo. Trzecia grupa nie otrzymała żadnego preparatu i stanowiła grupę kontrolną. Następnie uczestnicy ponownie odpowiadali na pytania dotyczące ich stanu emocjonalnego. W kolejnym etapie naukowcy poprosili badanych, aby ci pomyśleli przez 1 minutę o sytuacji, którą opisali wcześniej. Po tym czasie ponownie zapytali ich o odczucia. Te same pytania zadali uczestnikom po 7 minutach od przeprowadzenia poprzedniego testu.
Okazało się, że w grupach, w których naukowcy zastosowali “lek” i placebo doszło do znaczącego złagodzenia poczucia winy w porównaniu do grupy kontrolnej. Naukowcy odkryli, że oba rodzaje placebo zadziałały z taką samą skutecznością.
“Wyniki naszego badania potwierdzają intrygujące odkrycie z innych prac, a mianowicie fakt, że placebo może wywoływać pozytywny efekt, nawet jeśli uczestnicy są poinformowani o tym, że podana im substancja nie powinna działać” – piszą autorzy pracy. “Takie podejście mogłoby stanowić prostą i niedrogą terapię stosowaną w gabinetach psychologicznych”.
Zanim odkrycie naukowców ze Szwajcarii zostanie wcielone w życie, należy przeprowadzić kolejne badania. Przede wszystkim takie, które sprawdziłyby, czy placebo przynosi efekt podczas dłuższego stosowania oraz czy zmniejsza poczucie winy u osób, które zmagają się z problemami natury psychicznej.
