...
Najnowsze i najciekawsze informacje ze świata neuronauki

Tag: wewnętrzny zegar

Dla wszystkich

Ile zależy od pór posiłków?

Praca zmianowa to duże wyzwanie dla ludzkiego organizmu. Wymaga bowiem radzenia sobie z rozbieżnością między “wewnętrznym zegarem” w mózgu, sterującym cyklem dobowym, a rytmem wykonywania codziennych czynności: snu i spożywania posiłków. Być może właśnie dlatego osoby pracujące w systemie zmianowym są o 25-40% bardziej narażone na wystąpienie zaburzeń lękowych i depresji niż osoby, które pracują na jedną zmianę. Naukowcy z Uniwersytetu w Kolonii w Niemczech postanowili sprawdzić, czy czas spożywania posiłków może wpłynąć na samopoczucie

Przeczytaj całość
Dla wszystkich

Jak „wewnętrzny zegar” reguluje pracę nadnerczy

Większość procesów zachodzących w organizmach ludzi i innych zwierząt podlega cyklicznym zmianom, zwanym rytmami biologicznymi. Rytm okołodobowy oznacza regularne zmiany w aktywności fizycznej i psychicznej, w zależności od pory doby. W uproszczeniu polega to na tym, że w ciągu dnia ciało gotowe jest do pracy, natomiast noc to dla niego czas odpoczynku i regeneracji. Prawidłowy przebieg rytmu okołodobowego zależy w dużej mierze od wydzielania hormonów o odpowiednich porach. W godzinach porannych np. nadnercza uwalniają znaczne

Przeczytaj całość
Dla wszystkich

Kontrola czasu w ośrodkowym układzie nerwowym

Wyczucie czasu bądź też po prostu zwykły refleks są ogromnie istotne w niektórych profesjach, na przykład potrzebuje go osoba, która gra na instrumencie. Musi ona bowiem dokładnie wiedzieć kiedy uderzyć w kolejny klawisz czy też szarpnąć następną strunę. Naukowcy od bardzo dawna próbują wyjaśnić, w jaki sposób mózg kontroluje ten czas i wie, w którym momencie powinien wygenerować daną czynność. Jak bowiem wiemy, każde działanie rozpoczyna się właśnie w mózgu. Kolejnym przykładem może być bejsbolista,

Przeczytaj całość
Dla wszystkich

Nagroda Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii

Na początku października trzech wybitnych naukowców – Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young – zostało uhonorowanych najważniejszym wyróżnieniem w dziedzinie medycyny i fizjologii, jakim jest Nagroda Nobla. Doceniono ich za przełomowe odkrycie i wyjaśnienie mechanizmów molekularnych, którymi regulowany jest rytm okołodobowy. Badaniom w tym zakresie naukowcy poświęcili wiele lat życia, gdyż ich początki sięgają roku 1984. Wtedy to udało się wyizolować gen, który określono jako “period”. Parę lat później okazało się, że

Przeczytaj całość
Dla wszystkich

Neuronalny przełącznik stanu snu i czuwania

Podwzgórze to część mózgu, która kontroluje wiele istotnych dla życia funkcji organizmu, takich jak termoregulacja, gospodarka hormonalna, a nawet emocje. Już sto lat temu odkryto, iż uszkodzenia w jego przedniej części mogą prowadzić do bezsenności. Naukowcy z ośrodków badawczych w Stanach Zjednoczonych zidentyfikowali neurony, które bezpośrednio odpowiadają za zapadanie w sen, stanowiąc swoisty “wyłącznik mózgu”. Zespół skupił się przede wszystkim na grupie komórek nerwowych nazywanych wentrolateralnym jądrem przedwzrokowym (VLPO, ang. ventrolateral preoptic nucleus) lub brzuszno-bocznym

Przeczytaj całość
Dla wszystkich

Neurony VIP w walce z jet lagiem

Zespół nagłej zmiany strefy czasowej, zwany także “jet lag”, to problem związany szczególnie z częstymi podróżami na duże odległości. Wynika z trudności w zaadaptowaniu się organizmu do nowych godzin wschodu i zachodu słońca oraz wynikającej z nich zmiany rytmu dobowego. Podobne efekty przynosi praca zmianowa, zmuszająca do przestawienia się co jakiś czas na różne pory funkcjonowania. Częste doświadczanie tego stanu wiąże się nie tylko z bezsennością i zmęczeniem, ale także z podwyższeniem ryzyka rozwoju groźnych

Przeczytaj całość
Dla wszystkich

Nie zapomnij przestawić zegarka na czas zimowy – twój mózg już to zrobił!

Wraz z nadchodzącą jesienią zbliżamy się do przejścia na czas zimowy. Jednak bez względu na umowne regulacje mówiące o tym, czy, kiedy i w którą stronę należy przesunąć wskazówki zegarów, pod wpływem zmieniających się pór roku nasz mózg dokonuje własnych, wewnętrznych „zmian czasu”. Obszarem mózgu odpowiedzialnym za ten proces są jądra nadskrzyżowaniowe (suprachiasmatic nucleus, SCN) – dwie niewielkie struktury znajdujące się w podwzgórzu, złożone łącznie z około 40 tys. neuronów. Działają one w odpowiedzi na

Przeczytaj całość