Złamane serca to zazwyczaj domena poetów. Czasem jednak przypadłością tą interesują się kardiolodzy. Tak właśnie jest w przypadku zespołu takotsubo. Po raz pierwszy opisano ją w 1990 roku, w Japonii. Jest to ostra, wymagająca hospitalizacji choroba serca, która w obrazie klinicznym do złudzenia przypomina ostry zawał serca, choć przepływ krwi w naczyniach wieńcowych nie ulega zablokowaniu. U osób nią dotkniętych występują charakterystyczne zaburzenia kurczliwości lewej komory serca W obrazach uzyskanych w badaniu echokardiograficznym (EKG) i w angiografii ta część serca przyjmuje charakterystyczny kształt, przypominający “takotsubo” – dzban używany przez Japończyków do łowienia ośmiornic. Zespół takotsubo bywa też nazywany “zespołem złamanego serca”, gdyż często występuje w silnym powiązaniu ze stresem emocjonalnym lub fizycznym.
Zespół takotsubo opisano w Japonii, ale występuje on u mnóstwa ludzi na całym świecie. W samej tylko Wielkiej Brytanii dotyka rocznie aż 5000 osób, głównie kobiet po menopauzie. Obecnie nie jest jasne, co właściwie prowadzi to wystąpienia zespołu takotsubo.
“Zespół takotsubo to pojawiająca się nagle i grożąca katastrofalnymi konsekwencjami choroba serca, rozpoznana dopiero w ostatnich latach – mówi prof. James Leiper z British Heart Foundation. – Nasze zrozumienie tego stanu wciąż jest w powijakach, dlatego tak ważne jest, abyśmy dowiedzieli się więcej o tym zaniedbanym obszarze kardiologii.”
Badacze z University of Aberdeen postanowili odpowiedzieć na pytanie, czy i w jaki sposób stres powoduje wystąpienie objawów takotsubo. W tym celu przyjrzeli się mózgom 25 pacjentów, u których zespół ten wystąpił w ciągu 5 dni poprzedzających badanie. Dzięki metodzie rezonansu magnetycznego (MRI) udało im się zmierzyć objętość mózgu, a także strukturę i działanie połączeń między jego poszczególnymi strukturami. Zebrane dane porównali z wynikami grupy kontrolnej, którą stanowiły osoby dobrane odpowiednio pod względem płci wieku i ogólnego stanu zdrowia.
Naukowcy odkryli, że u pacjentów z takotsubo połączenia we wzgórzu, ciele migdałowatym, wyspie i jądrach podstawnych były znacznie zmniejszone w porównaniu z grupą kontrolną. Te obszary mózgu są zaangażowane w regulacji funkcji takich jak emocje, myślenie, mowa i reakcja na stres, ale także kontrolowanie pracy serca. Obszary wzgórza i wyspy były powiększone, zaś całkowita objętość mózgu okazała się niższa niż w grupie kontrolnej.
“Od lat wiedzieliśmy, że istnieje związek między mózgiem a sercem – mówi dr Hilal Khan z University of Aberdeen. – Jednak rola, jaką związek ten odgrywa w takotsubo, pozostawała tajemnica. Teraz po raz pierwszy ujawniliśmy zmiany w obszarach mózgu odpowiedzialnych za kontrolowanie emocji i pracy serca.”
Naukowcy wciąż jeszcze mają przed sobą mnóstwo pracy, ale już teraz zbliżyli się do wyjaśnienia, w jaki sposób stres i silne emocje mogą wpływać na zdrowie – nie tylko psychiczne, ale także fizyczne. Otrzymane przez nich wyniki są również dowodem na to, że zespół złamanego serca, choć wywoływany przez czynniki emocjonalne, jest stanem fizycznym.
