Badacze z Instytutu Badań Medycznych Hospital del Mar w artykule opublikowanym na łamach European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience podkreślili związek między urazem psychicznym doświadczonym w dzieciństwie a zwiększeniem ryzyka rozwoju niektórych zaburzeń psychicznych w późniejszych latach życia.
Z punktu widzenia podejścia fenomenologiczno-opisowego uraz psychiczny (trauma) jest skutkiem doświadczenia śmierci, zagrożenia życia, zdrowia lub poważnego uszkodzenia ciała danej osoby albo jej bliskich. Desygnatami tego pojęcia nie są następstwa neuropsychologiczne urazów fizycznych, szczególnie czaszkowo-mózgowych. Można wyróżnić następujące przykłady wydarzeń traumatycznych:
- katastrofy naturalne (nagły pożar, trzęsienie ziemi, powódź)
- katastrofy związane z działalnością człowieka (wypadki drogowe, lotnicze, morskie)
- przestępstwa (bycie zakładnikiem, akty terroryzmu, uprowadzenia, przemoc seksualna)
- wojna
- ciężka, nieuleczalna choroba
- utrata bliskich wskutek choroby
U dzieci szczególne znaczenie mają dotyczące ich bliskich sytuacje:
- nagła śmierć
- poważne dolegliwości zdrowotne, śmiertelne choroby
- przemoc w rodzinie, wobec bliskich dziecka
Takie wydarzenia mogą spowodować natychmiastową reakcję – tak zwaną ostrą reakcję na stres – która przejawia się zdezorganizowanym zachowaniem, pobudzeniem lub zastygnięciem i zwężeniem pola uwagi u dziecka. Po pewnym czasie występuje silny lęk, koszmary senne, ilościowe zaburzenia snu oraz wycofanie.
Publikacja autorstwa Hogg i współpracowników stanowi analizę 14 prac prac naukowych opublikowanych w specjalistycznych czasopismach, uwzględniających pełen zakres istniejących zaburzeń psychicznych. Łącznie we wszystkich zakwalifikowanych badaniach uczestniczyło 93 tysiące osób.
Wykazano, iż najczęstsze traumy w dzieciństwie to przemoc emocjonalna, seksualna lub fizyczna oraz zaniedbanie. Przeżycie takiego wydarzenia może prowadzić do zaburzenia pracy mózgu i w konsekwencji – rozwinięcia się różnych nieprawidłowości psychologicznych. W przypadku nadużyć emocjonalnych w dzieciństwie, w późniejszych latach najczęściej pojawiają się zaburzenia lękowe. Ponadto, w publikacji potwierdzono związek między traumą w dzieciństwie a późniejszym występowaniem psychoz, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych oraz choroby afektywnej dwubiegunowej.
Badacze zwrócili również uwagę na związek urazu psychicznego i zaburzenia osobowości z pogranicza (inaczej: osobowość chwiejna emocjonalnie) typu borderline. Jest to grupa zaburzeń określana jako pośrednia między nerwicą a psychozą. Najważniejsze cechy tego typu osobowości to: niestabilność emocjonalna spowodowana wyraźnymi wahaniami nastroju, niestabilność w kontaktach interpersonalnych i w obrazie własnej osoby oraz impulsywność. Ryzyko rozwoju takiego wzorca zachowania zwiększa się pięciokrotnie w przypadku doświadczenia traumy w dzieciństwie.
