Chrom to pierwiastek chemiczny należący do mikroelementów. Wyniki badań naukowych potwierdziły jego znaczenie w regulacji poziomu glukozy i cholesterolu we krwi. Suplementacja tego minerału pomaga także ograniczyć apetyt i ułatwia pozbycie się zbędnych kilogramów.
Nazwa chromu pochodzi od greckiego słowa oznaczającego kolor i związana jest z tym, że pierwiastek ten tworzy wiele barwnych związków chemicznych
Chrom to pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 24, należący do grupy metali. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa “chroma” oznaczającego “kolor”, gdyż pierwiastek ten na różnych stopniach utlenienia tworzy związki chemiczne o różnych barwach. W postaci metalicznej jest srebrzystoszarym ciałem stałym. Reaguje z tlenem z powietrza tworząc warstwę tlenku chromu (III).
Ciało dorosłego człowieka zawiera ok. 6 g chromu. Pierwiastek ten jest wchłaniany z pokarmu w jelicie cienkim, a jego przyswajalność wynosi 2-3%. W Stanach Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii, Indiach i Japonii jest on uważany za niezbędny składnik odżywczy. Amerykańska National Academy of Medicine (NAM) oszacował odpowiednie spożycie (AI, ang. adequate intake) chromu: dla kobiet w wieku 14-50 lat wynosi ono dziennie 25 mikrogramów, a po 50 roku życia – 20 mikrogramów. Dla mężczyzn parametry te wynoszą odpowiednio 35 i 25 mikrogramów. w przypadku kobiet w ciąży odpowiednie spożycie chromu to 30 mikrogramów, a w okresie laktacji – 45 mikrogramów. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) natomiast nie uważa tego pierwiastka za niezbędny składnik odżywczy. Jest to jedyny minerał, co do którego Stany Zjednoczone i Unia Europejska mają odmienne zdanie.
Niedobór chromu skutkuje zaburzeniami tolerancji glukozy, utratą masy ciała, neuropatią obwodową i splątaniem. Jego objawy mogą przypominać symptomy cukrzycy typu I. Przypadki takiego stanu opisano u osób otrzymujących przez długi czas żywienie dożylne.
Chrom zalicza się do mikroelementów – pierwiastków chemicznych występujących w ludzkim organizmie w bardzo małych ilościach, ale niezbędnych do prawidłowego przebiegu ważnych procesów biologicznych. Stosuje się go w celu wsparcia kontroli poziomu glukozy we krwi u osób z cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym. Jest również wykorzystywany w leczeniu zespołu Turnera, zespołu policystycznych jajników (PCOS) oraz depresji. Niekiedy przyjmuje się go w celu zmniejszenia łaknienia i ułatwienia redukcji masy ciała.
Do najlepszych pokarmowych źródeł chromu należą drożdże, ryby i owoce morza, produkty pełnoziarniste, kukurydza, wołowina, jabłka i kasze.
Udowodniono, że suplementacja pikolinianu chromu przez okres 12 tygodni jest w stanie poprawić pamięć i funkcje poznawcze u osób starszych. Ochotnicy biorący udział w tym badaniu cierpieli z powodu insulinooporności i cukrzycy. Przed rozpoczęciem leczenia poddano ocenie ich pamięć i zdolność do uczenia się. Wykonano również neuroobrazowanie za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego. U osób przyjmujących chrom zaobserwowano zwiększenie aktywności w prawej półkuli mózgu: w płacie skroniowym, tylnej części płata ciemieniowego, a także w prawej części wzgórza i w płatach czołowych obu półkul. Nie wykazano poprawy pamięci krótko- i długoterminowej, ale zmniejszeniu uległa liczb błędów popełnianych podczas testów sprawdzających zdolności poznawcze.
Przeprowadzono badanie pilotażowe, w którym uczestniczyli ochotnicy zmagający się z chorobą afektywną dwubiegunową. U części z nich suplementacja chromu jako dodatek do normalnie przyjmowanych leków pozwoliła zwiększyć skuteczność terapii. Podobny efekt uzyskano w teście z udziałem osób cierpiących na dystymię – suplementacja chromu również u nich zwiększyła skuteczność farmakoterapii.
Wyniki badań naukowych świadczą o tym, że suplementacja pikolinianu chromu może skutkować zmniejszeniem przyjmowania pokarmu oraz pewnym zmniejszeniem masy ciała zarówno u zwierząt, jak i u ludzi. Mechanizmy prowadzące do pojawienia się tego efektu nie są obecnie znane. Naukowcy przypuszczają jednak, że chrom może oddziaływać na aktywność neuroprzekaźników biorących udział w kontroli głodu i pragnienia w ośrodkowym układzie nerwowym. Testy z wykorzystaniem modelu zwierzęcego wykazały, że przyjmowanie chromu skutkuje zwiększeniem dostępności tryptofanu oraz zwiększeniem stężenia serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym. Przypuszcza się, że podobne działanie może mieć miejsce także u ludzi.
W jednym z badań klinicznych 42 dorosłe kobiety z nadwagą, u których występowały epizody głodu węglowodanów, przez okres 8 tygodni przyjmowały 1 mg pikolinianu chromu lub placebo. Suplementacja przyczyniła się do zmniejszenia odczuwanego głodu oraz spożycia pokarmu, a także do subtelnej redukcji masy ciała. Wykazano również, że chrom może wspomagać terapię zaburzeń odżywiania – sześciomiesięczna suplementacja pozwoliła w pewnym stopniu zmniejszyć częstotliwość objadania się, zredukować masę ciała i złagodzić objawy depresji u uczestników. Testy kliniczne ujawniły także, iż nikotynian chromu w dawce 0,6 mg dziennie, w połączeniu z dietą i ćwiczeniami fizycznymi, zwiększa utratę tłuszczu w stosunku do utraty beztłuszczowej masy ciała.
Podczas badań klinicznych ochotnicy cierpiący na cukrzycę typu II przyjmowali 0,2 mg chlorku chromu dziennie (dodawanego do mleka w proszku). Po okresie 16 tygodni zaobserwowano u nich znaczne zmniejszenie stężenia glukozy i poziomu insuliny we krwi. Poprawie uległa także wrażliwość na insulinę. Efekty te występowały jednak wyłącznie u mężczyzn, u kobiet nie były widoczne.
Wykazano, że suplementacja chromu może wpływać na poprawę sygnalizacji insuliny poprzez zwiększenie stężenia chromoduliny. Ten oligopeptyd pozytywnie pośredniczy w sygnalizacji za pośrednictwem receptora insuliny. Jony chromu mogą również brać udział w poprawie sygnalizacji insulinowej, choć może to wymagać osiągnięcia większego stężenia tego pierwiastka w organizmie. Dokładne poznanie mechanizmów prowadzących do redukcji poziomu glukozy we krwi wymaga obecnie dalszych badań.
Chrom odgrywa rolę kofaktora istotnego dla utrzymania prawidłowego metabolizmu lipidów i węglowodanów. Podawanie nikotynianu lub chlorku chromu spowodowało znaczący spadek poziomu cholesterolu w badaniach z wykorzystaniem modeli zwierzęcych. Również testy kliniczne z udziałem ludzi wykazały redukcję całkowitego poziomu cholesterolu po suplementacji chlorku lub pikolinianu chromu. Obserwuje się także zmianę stosunków frakcji niskocząsteczkowej (LDL) i wysokocząsteczkowej (HDL) i zwiększenie udziału drugiej z nich.
| nazewnictwo |
|---|
| Nazwa polska: chrom |
| Nazwa angielska: chromium |
| Nr CAS: 7440-47-3 |
| Inne nazwy: chromium |
| Podstawowe korzyści |
|---|
| redukcja apetytu |
| wsparcie dobrego nastroju |
| kontrola poziomu glukozy we krwi |
| kontrola poziomu cholesterolu we krwi |
| wsparcie pracy mózgu |
| Należy do kategorii |
|---|
Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.
