Czasopismo Psychological Medicine opublikowało w październiku 2022 roku metaanalizę i przegląd systematyczny autorstwa Miniawi i współpracowników, skupiający się na wykryciu związków między zaburzeniami psychotycznymi a demencją. Autorzy informują, że zaburzenia psychotyczne mogą mieć silniejszy związek z rozwojem demencji, niż inne trudności psychiczne, takie jak lęk lub epizody depresyjne. Wobec tego pacjenci doświadczający psychozy powinni być objęci odpowiednią opieką neurorehabilitacyjną (na którą składają się m. in. treningi funkcji poznawczych, okresowe badania neuropsychologiczne, aktywizacja), celem profilaktyki demencji.
W praktyce neuropsychologicznej otępienie definiowane jest jako zespół psychopatologiczny spowodowany chorobą mózgowia, zwykle o charakterze przewlekłym lub postępującym. Obserwowane są w nim zaburzenia takich funkcji korowych, jak: orientacja, myślenie, pamięć, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się i język. Ponadto pacjent może doświadczać trudności w kontroli swoich zachowań, emocji, motywacji lub interakcji społecznych. Zespoły otępienne mogą występować, na przykład, w przebiegu:
- choroby Alzheimera
- chorób naczyń mózgowych
- pląsawicy Huntingtona
- choroby Wilsona (zwyrodnienia wątrobowo-soczewkowego)
Należy zaznaczyć, iż pacjenci ze schizofrenią również mogą doświadczać zaburzeń funkcji poznawczych, nie tylko w późnym wieku. Przejawiają się one w zmniejszeniu tempa czynności intelektualnych, nieprawidłowego funkcjonowania pamięci operacyjnej, zdolności do wyciągania wniosków, uwagi oraz poznania społecznego (zdolności oceny stanów emocjonalnych innych osób). Metody terapeutyczne ukierunkowane na poprawę tych trudności wyraźnie poprawiają funkcjonowanie pacjentów. Prawdopodobnie zaniedbanie tej części leczenia może potencjalnie wiązać się z większym ryzykiem demencji
Badanie Miniawi i współpracowników jest pierwszym systematycznym przeglądem obejmującym różne psychozy i ich związki z ryzykiem demencji. Zebrano doniesienia z 11 krajów na 4 kontynentach. W uwzględnionych badaniach wzięło udział łącznie około 13 milionów uczestników. Analiza tych danych przyniosła, między innymi, dwa ważne odkrycia:
- w przypadku różnych zaburzeń psychotycznych, niezależnie od wieku doświadczenia pierwszego epizodu psychotycznego, występuje zwiększone ryzyko rozwinięcia się otępienia
- pacjenci z chorobą psychotyczną są zazwyczaj młodsi w momencie postawienia im diagnozy demencji od przeciętnych pacjentów
Wyniki wcześniejszych badań wykazały, że z demencją powiązane są w sposób istotny zaburzenia lękowe, zespołu stresu pourazowego (PTSD, post traumatic stress disorder) lub depresja. Jednak zespoły psychotyczne wykazują najsilniejszy związek z otępieniem. Mimo to, autorzy nie byli w stanie podać przyczyny tego związku. Sugeruje się, iż objawy psychotyczne mogą stanowić pewnego rodzaju wczesne markery zespołu otępiennego u niektórych osób.
Pacjenci cierpiący na psychozę nie są narażeni wyłącznie na demencję o wczesnym początku. Wyniki licznych badań naukowych wykazały, że znajdują się oni w grupie ryzyka schorzeń układu sercowo-naczyniowego, immunologicznego, otyłości lub cukrzycy. Wobec tego profilaktyka powinna być interdyscyplinarna i obejmować wiele aspektów życia pacjentów.
