...

Plastikowy autyzm?

Wyniki badań naukowych wykazały, że ekspozycja na bisfenol A w okresie prenatalnym zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Zanieczyszczenie środowiska zewnętrznego jest w dzisiejszych czasach problemem globalnym. Uwagę naukowców przykuwa mikro- i nanoplastik. Jest on obecny w wielu produktach codziennego użytku, a wciąż nie wiadomo, w jaki dokładnie sposób wpływa na zdrowie człowieka. Jednym z najpowszechniej występujących w nim szkodliwych związków jest bisfenol A (BPA). Znajduje się także w wielu tworzywach sztucznych, metalowych puszkach, opakowaniach poliwęglanowych i żywicach epoksydowych. Pod wpływem wysokiej temperatury, a także kwasowego lub zasadowego środowiska uwalnia się, zanieczyszczając żywność i środowisko. Może przechodzić przez barierę krew-mózg i przez łożysko. Należy do czynników ryzyka zaburzeń neurologicznych, w tym upośledzenia funkcji poznawczych i choroby Alzheimera.

Naukowcy z Chulalongkorn University, Tohoku University i The George Washington University przeprowadzili badanie mające na celu określenie skutków ekspozycji na BPA w okresie prenatalnym. Skupili się na różnicach w profilu ekspresji genów, które prowadzi do rozwoju zaburzenia ze spektrum autyzmu (zespołu Aspergera, ASD) u płodów płci żeńskiej i męskiej. Wyniki poprzednich eksperymentów przeprowadzonych przez ten sam zespół udowodniły już, że geny te są odpowiedzialne za zmniejszenie liczby neuronów w hipokampie, głównym regionie odpowiedzialnym za pamięć i zdolność do uczenia się. Bardziej narażone na ten efekt jest potomstwo płci męskiej. W tym badaniu naukowcy skupili się na zidentyfikowaniu różnic między zmianami zachodzącymi w zestawie cząsteczek RNA (transkryptomie) u płodu płci żeńskiej i męskiej.

Badanie przeprowadzono z udziałem ciężarnych samic szczurów. Podczas całego okresu ciąży część z nich otrzymywała dawkę BPA ustaloną na podstawie ich aktualnej wagi, natomiast pozostałe otrzymywały nośnik kontrolny, niezawierający BPA. Od części noworodków z obu grup pobrano tkankę mózgową i wyizolowano z niej RNA. Za pomocą reakcji łańcuchowej polimerazy z odwrotną transkrypcją (RT-PCR, ang. reverse-transcription polymerase chain reaction) badano profil ekspresji genów odpowiedzialnych za apoptozę komórek nerwowych hipokampa, neurytogenezę i jakość funkcji poznawczych. Efektywność procesów odczytywania i przetwarzania informacji zawartej w tych genach wpływa na ryzyko pojawienia się ASD u płodu. Wyizolowano także tkanki hipokampu w celu przeprowadzenia testu żywotności komórek i testu tworzenia neurytów. Aby określić poziom zdolności poznawczych u pozostałych szczurów z obu grup badawczych, przeprowadzono eksperymenty behawioralne, które polegały na kontakcie z obiektami o różnych kolorach i kształtach oraz na odkrywaniu nieznanej części labiryntu.

Wyniki analizy RT-PCR potwierdziły, że ekspozycja matki na BPA podczas ciąży zmienia ekspresję genów związanych z rozwojem zaburzeń ze spektrum autyzmu w sposób zależny od płci. Stwierdzono, że na skutek działania BPA rośnie ekspresja Mief2 i Eif3h. Pierwszy z nich odpowiada za utratę neuronów hipokampa i spadek zdolności poznawczych, natomiast drugi za zmniejszenie zdolności uczenia się i zapamiętywania. Zmiany te były bardziej wyraźne u potomstwa płci męskiej. Na podstawie wyników testu żywotności komórek stwierdzono, że wysokie stężenie BPA zwiększa śmiertelność neuronów hipokampa u samców, jednak jego wpływ na płeć żeńską jest niewielki. Test tworzenia neurytów wykazał, że ekspresja genu Cux1 – kodującego białko, które odpowiada za różnicowanie neuronów i wzrost dendrytów – jest znacznie obniżona tylko u żeńskiej części potomstwa, którego matka była poddana działaniu BPA.

“Zrozumienie wpływu bisfenolu w kontekście rozwoju zespołu Aspergera może doprowadzić do zmian w polityce stosowania tej substancji, a nawet do opracowania metod leczenia ASD w przyszłości” – podsumował dr Sarachana, jeden z autorów badania.

Są to pierwsze wyniki badań, które jednoznacznie wykazały, że zaburzenie ekspresji genów odpowiedzialnych za pojawienie się zaburzeń ze spektrum autyzmu u płodu jest zależne od płci. BPA negatywnie wpływa na transkryptom mózgu i funkcje neurologiczne u potomstwa zarówno płci męskiej, jak i żeńskiej. Jednak za upośledzenie tych funkcji odpowiadają odmienne mechanizmy molekularne, których dokładne określenie wymaga dalszych badań. Szkodliwe działanie BPA na ludzkie komórki nerwowe nie podlega jednak wątpliwości i zostało już potwierdzone w 2019 r. na podstawie wyników badań nad neuronami pochodzącymi z embrionalnych komórek macierzystych. Lepsze zrozumienie wpływu bisfenolu na rozwój mózgu jest konieczne w celu zwiększenia świadomości na temat bezpieczeństwa stosowania BPA i innych substancji zaburzających rozwój płodu.

Bibliografia

Thongkorn, S. et al. Sex differences in the effects of prenatal bisphenol A exposure on autism-related genes and their relationships with the hippocampus functions. Sci Rep 2021.

Udostępnij:
Facebook
Twitter
LinkedIn

Ostatnie wpisy:

Podziel się opinią!

polecane wpisy:

Neuropsychologiczne podłoże IBS

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Jak działają psychobiotyki?

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Zaburzenia odżywiania u osób starszych

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Kawa i mózg

Nie masz dostępu do tych treści Wygląda na to, że nie masz rangi Czytelnik, aby ją otrzymać zaloguj się klikając na przycisk poniżej. Przejdź do logowania Nie masz jeszcze konta? Dołącz do nas! Logowanie

Archiwum:

Wesprzyj nas, jeśli uważasz, że robimy dobrą robotę!

Nieustannie pracujemy nad tym, żeby dostępne u nas treści były jak najlepszej jakości. Nasi czytelnicy mają w pełni darmowy dostęp do ponad 300 artykułów encyklopedycznych oraz ponad 700 tekstów blogowych. Przygotowanie tych materiałów wymaga jednak od nas dużo zaangażowania oraz pracy. Dlatego też jesteśmy wdzięczni za każde wsparcie członków naszej społeczności, ponieważ to dzięki Wam możemy się rozwijać i upowszechniać rzetelne informacje.

Przekaż wsparcie dla NeuroExpert.