Jednym z czołowych problemów zdrowotnych współczesnego świata jest wszechobecność chorób ośrodkowego układu nerwowego. Schorzenia te dotyczą ludzi w każdym wieku. I tak na przykład u dzieci najczęściej diagnozuje się guzy mózgu, wśród młodzieży i dorosłych popularna jest depresja bądź zaburzenia odżywiania, osoby w podeszłym wieku natomiast cierpią zazwyczaj z powodu choroby Parkinsona czy Alzheimera. Szacuje się, że na choroby neurodegeneracyjne obecnie cierpi około 165 milionów Europejczyków i jak wynika z raportów Europejskiej Rady Mózgu ilość ta będzie stale rosnąć. Występowanie tych chorób w znaczny sposób obniża jakość życia pacjentów. W ich przebiegu najczęściej dochodzi do spadku funkcji poznawczych, osoby dotknięte chorobami zazwyczaj tracą kontrolę nad swoim ciałem, zachowaniem, mają problemy z pamięcią czy mową. Niejednokrotnie objawy te porównuje się do tych, które towarzyszą ludziom w stanach silnego zatrucia alkoholowego. Jak dotąd nie udało się jednak określić z całkowitą pewnością jaki jest mechanizm zachodzących zmian neurodegeneracyjnych.
Rozwiązaniem tej zagadki są potencjalnie wyniki najnowszych badań przeprowadzonych przez naukowców z brytyjskiej szkoły wyższej – King’s College London – które opublikowane zostały w prestiżowym czasopiśmie Current Biology. Grupa badawcza wykorzystała w swoich próbach klinicznych dwa modele zwierzęce (myszy oraz muszki owocówki), których mózgi były stymulowane, tak aby imitować zmiany neuronalne w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych u ludzi. W czasie badań naukowcy zauważyli, że komórki nerwowe w niektórych strukturach ośrodkowego układu nerwowego pozostają zablokowane i jednocześnie tracą zdolność do usuwania z ich wnętrza toksyn. Dodatkowo dochodzi do sytuacji, w której te uszkodzone neurony nie są zastępowane nowymi, w efekcie czego zaburzony zostaje proces naturalnej autofagocytozy (autofagii). Proces ten polega na rozkładzie dysfunkcyjnych komórek nerwowych na podstawowe elementy, które są następnie poddawane swoistemu recyklingowi i mogą być ponownie wykorzystywane do odbudowy struktur mózgu.
Zaburzenia autofagii skutkuje brakiem czynności czyszczących mózg, w następstwie czego w jego wnętrzu gromadzone są toksyny. Nadmiar tych szkodliwych substancji sprawia, że neurony stają się jakby “zdezorientowane” i w celu ratowania sytuacji pozbywają się ze swojego wnętrza cząsteczek istotnych dla ich prawidłowej pracy. Takie działanie skutkuje ostatecznie utratą ich funkcji oraz przyspieszeniem procesu obumierania neuronów “normalnych”.
Według naukowców w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych powinno się więc zastosować nowe terapie, które zamiast “oczyszczać” neurony będą prowadziły do selektywnej śmierci komórek uszkodzonych. Takie rozwiązanie powinno zaowocować znaczną poprawą rezultatów leczenia, a także widocznym spowolnieniem postępu choroby. Ich założeniem jest aby stosowane terapie skupiały się na blokowaniu mechanizmów, które kolidują oraz uniemożliwiają przebieg naturalnej śmierci dysfunkcyjnych komórek nerwowych.
Dr Olga Baron w jednym z wywiadów powiedziała: “Wyniki naszych badań mogą pomóc w poszukiwaniu nowych terapii chorób neurodegeneracyjnych. Kolejnym celem jest sprawdzenie czy aktywowanie naturalnej autofagii pozwoli na powstrzymywanie oraz leczenie większości schorzeń mózgu.”
Wyniki opublikowane w Current Biology pozwolą na opracowanie nowych terapii chorób neurodegeneracyjnych i prawdopodobnie mogą pomóc pacjentom cierpiącym z powodu tych schorzeń. Ważne jest w tym przypadku to, że nakierowanie leczenia na nowe tory nie wiąże się z drastycznymi modyfikacjami struktury mózgu, a jedynie z aktywacją naturalnych procesów, które w przebiegu tych chorób zostają zablokowane.
