Już wiele lat temu udowodniono, że skłonności do zaburzeń związanych z używaniem alkoholu mogą być dziedziczone. Szacuje się, że nawet 50-60% ryzyka alkoholizmu jest zdeterminowane genetycznie. Ogromny wpływ na ujawnienie się tych predyspozycji mają jednak czynniki środowiskowe. Zespół naukowców z Virginia Commonwealth University w Stanach Zjednoczonych i innych ośrodków naukowych prowadził badania nad jednym z nich.
“Odkryliśmy, że wpływ ryzyka genetycznego na spożywanie alkoholu był słabszy wśród tych, którzy obecnie byli w związku – mówi dr Peter Barr, współautor badania.”
W badaniu wzięło udział ponad 1000 bliźniąt urodzonych między 1983 a 1987 rokiem, zidentyfikowanych w centralnym rejestrze ludności Finlandii. Przeanalizowano ich genotypy pod kątem skłonności do nadużywania alkoholu, a także, wykorzystując skalę od 0 do 8, w której 0 oznaczało “nigdy”, a 8 – “codziennie”, poproszono o określenie, jak często spożywają napoje wyskokowe i jak często dochodzi u nich do zatrucia alkoholowego (“Jak często spożywasz alkohol w taki sposób, że naprawdę się upijasz?”). Przy analizie wyników wzięto pod uwagę czynniki takie jak wykształcenie, wiek, płeć, zakończenie lub kontynuowanie edukacji, a także posiadanie partnera, przy czym zaznaczono również czas trwania związku (krócej lub dłużej niż dwa lata).
Naukowcy nie sugerują, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy między pozostawaniem w romantycznych związkach a zmniejszeniem ryzyka picia problemowego. Otrzymane przez nich wyniki świadczą o tym, że posiadanie partnera jest w stanie zmniejszyć ryzyko ujawnienia się genetycznych predyspozycji do nadmiernego spożywania alkoholu. Wnioski te wydają się znajdować potwierdzenie również w rezultatach badań socjologicznych i epidemiologicznych – mówią one bowiem, że tak małżeństwo, jak i pozostawanie w intymnych relacjach wykazują pozytywny wpływ na zdrowie oraz zachowania ryzykowne.
Naukowcy przypuszczają, że wpływ bycia w związku na ujawnianie się genetycznych tendencji do picia problemowego może polegać na zwiększeniu tzw. kontroli społecznej. Partnerzy monitorują bowiem swoje zachowanie, zauważając niepokojące sygnały i motywując do zmiany zachowania. Inne wyjaśnienie polega na tym, że bycie w związku wiąże się z odgrywaniem pewnych ról i spełnianiem oczekiwań (np. dobry mąż, ojciec, dobra matka, żona), z którymi niezgodne jest regularne spożywanie alkoholu.
Badacze zauważają też, że otrzymane przez nich wyniki świadczą o potrzebie uwzględniania czynników zewnętrznych podczas analiz wpływu aspektów genetycznych na zdrowie. To samo tyczy się spersonalizowanych strategii medycznych, wykorzystujących dane genetyczne pacjenta do opracowania terapii czy profilaktyki.
