Choroba Alzheimera to obszar zainteresowania ogromnej liczby naukowców na całym świecie. Kolejne badania skutkują coraz lepszym poznaniem czynników warunkujących postęp tego schorzenia, poznawane są wciąż nowe biomarkery, które można wykorzystać do jego wczesnego diagnozowania. Nadal jednak niewiele wiadomo o bezpośrednich przyczynach rozpoczęcia procesów neurodegeneracyjnych, które w konsekwencji prowadzą do obumierania tkanki nerwowej i utraty pamięci.
Zespół naukowców z Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii zbadał ekspresję białek w obrębie regionów ludzkiego mózgu. Próbki tkanki pobrano pośmiertnie od 18 osób (9 ze stwierdzoną chorobą Alzheimera i 9 bez otępienia, stanowiących próbę kontrolną), z sześciu różnych regionów: hipokampa, zakrętu obręczy, kory czuciowej, kory ruchowej i móżdżku. Za pomocą spektrometrii masowej zbadano skład białek znajdujących się w poszczególnych próbkach. Udało się zidentyfikować 129 zmian występujących we wszystkich obszarach mózgu, w tym co najmniej 44 nie powiązane wcześniej z chorobą Alzheimera. Zaobserwowano także setki innych różnic, które pojawiały się jedynie w późnych stadiach choroby. Udało się dzięki temu stworzyć molekularną mapę zmian pojawiających się w wyniku procesu chorobowego.
Nie stanowił zaskoczenia fakt, iż obszary najsilniej atakowane przez chorobę wykazywały największe różnice (ok. 30%) w ilości białek w stosunku do grupy kontrolnej – w obrębie hipokampa, kory śródwęchowej i zakrętu obręczy – podczas gdy w korze czuciowej i ruchowej zmiany były znacznie mniejsze (11-13%). Jednakże odkryto, iż móżdżek, do tej pory uważany za niewrażliwy na procesy neurodegeneracyjne w chorobie Alzheimera, również wykazywał stosunkowo wysoki poziom zmian (20%).
“Uważamy, że zmiany, które obserwujemy w regionach dotkniętych skutkami choroby, stanowią wczesne zmiany patologiczne, obecne przed śmiercią komórek – mówi dr Richard Unwin, współautor badania. – Stanowią one nowe cele dla twórców leków, ponieważ wiemy, że ważne jest wczesne podjęcie leczenia.”
Już wcześniej podejmowano próby analizowania zmian w produkcji białek przez mózg zaatakowany chorobą Alzheimera, jednak skupiano się tylko na pojedynczych obszarach. Wyniki otrzymane przez zespół z Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii umożliwiają całościowe spojrzenie na proces neurodegeneracyjny. Ponieważ zaś zidentyfikowano cztery potencjalne geny, które mogą stanowić podstawę istotnych zmian ekspresji białek następujących w wyniku procesu chorobowego, być może otrzymano szansę na opracowanie nowych, skutecznych leków. Z pewnością uzyskane wyniki mogą stanowić podstawy do dalszych badań, aby jak najlepiej poznać procesy rozpoczynania się i rozwoju choroby Alzheimera.
